سید محمد کاظم حکیم خارج فقه و اصول چکیده این مقاله با هدف تبیین رویکرد درست و صحیح، در پرداختن به علوم انسانی از دیدگاه اسلامی ارائه می شود. در تلاشهای انجام شده برای نقد و اصلاح علوم انسانی غرب براساس آموزههای اسلامی، بسیار دیده شده است که روشی انفعالی اتخاذ شده و این آسیب، […]
معنایابی علوم انسانی اسلامی در گفتمان های اسلام گرای معاصر
حسن ناصرخاکی دانش آموخته کارشناسی ارشد اندیشه سیاسی در اسلام نجمه نجم دانش آموخته کارشناسی ارشد اندیشه سیاسی در اسلام چکیده علم و به خصوص علوم انسانی همواره نقش اساسی در مسیر پیشرفت و تعالی بشر ایفا نمودهاند و این امر در جهان اسلام با توجه به تاکید اسلام بر علم و علم آموزی برجستگی […]
بررسی رویکرد طه عبدالرحمن در اسلامی سازی علوم انسانی
هادی بیگی ملک آباد کارشناسی ارشد فلسفه علوم اجتماعی،دانشگاه باقرالعلوم(ع) چکیده: این مقاله به بررسی رویکرد طه عبدالرحمن ،متفکرمعاصر مغربی در بحث اسلامی سازی علوم انسانی پرداخته است.پس از مباحث مقدماتی، ادله ای بر بحث امکان اسلامی سازی علوم انسانی بیان شده وسپس با اتخاذ یک الگوی سه مرحله ای ،به تطبیق فعالیتهای فکری طه […]
«بررسی انتقادی رویکرد حسن حنفی در علوم اسلامی و انسانی»
نصرالله آقاجانی عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم چکیده: حسن حنفی از روشنفکران معاصر مصر، سالیانی از عمر خود را به تألیف آثار گوناگونی در حوزه «اسلام و تجدد» و یا به تعبیر او «التجدید و التراث» (بازسازى و میراث) گذرانده و عکسالعملهای متفاوتی را بر انگیخته است. روششناسی بنیادی او برخاسته از مکاتبی چون پدیدارشناسى […]
نسبیت معرفت دینی از منظر قرآن کریم
محمدحسن موحدی ساوجی عضو هیأت علمی پژوهشی دانشگاه مفید چکیده نسبیت معرفت دینی به معنای همگانیبودن فهم دینی است به گونهای که هیچیک از آنها از صفت واقعیت فینفسه و برگزیدگی برخوردار نبوده، بر دیگری حجیت و برتری نداشته باشد. از این منظر متون دینی صامت و خالى از معانى و نیازمند تفسیر و تبییناند، […]
جایگاه نظریهپردازی دینی روابط بینالملل درجغرافیای علوم
مجتبی عبدخدائی عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی ـ دانشگاه علامه طباطبائی چکیده : اهمیت تدوین نظریه دینی روابط بین الملل، این سوال را فرارو نهاده است که چگونه میتوان برمبنای منابع معتبر، و روش علمی مقبول اندیشمندان دینی، به نظریهای منسجم دست یافت بگونهای که انتظارات جامعه علمی روابط بینالملل را نیز […]
مسیر تبدیل علوم انسانی اسلامی به یک جریان علمی بالنده، پایدار، و اثرگذار در جهان: درسآموزی از جریانهای علمی موفق و ناموفق در تاریخ معاصر علوم انسانی در غرب
مسعود شادنام استادیار مدیریت و استراتژی در Rouen Business School در فرانسه چکیده جریانهای علمی پدیدههایی اجتماعی و سازمانی هستند که شکلگیری، رشد، دوام، و دامنهی اثرشان وابسته به عوامل پیچیده و متعددی است. تلاش برای شناخت بهتر این عوامل و همچنین بسترسازی، نهادسازی، و دانشورزیِ متناسب با این شناخت یکی از مهمترین و ضروریترین […]
نقدی بر علوم انسانی واکاوی نظر اسلام در ماهیت علم و انسان
اکبر ساجدی عضو هیئت علمی گروه معارف دانشگاه علوم پزشکی تبریز چکیده تجربه، اساس علوم انسانی رایج را تشکیل میدهد. علاوه بر محدودیتهای روش تجربی، نگرش روش تجربی به دو مقوله علم و انسان که مبتنی بر پوزیتیویسم و اومانیسم است، سایه سیاهی بر روی علوم انسانی افکنده است. اسلام چه ماهیتی را برای دو […]
آسیبهای روش شناختی در علوم انسانی و آثار آن
ابوالفضل ساجدی عضو هیات علمی موسسه امام خمینی ره چکیده بخشی از اسیبهای علوم انسانی ناظر به روش تحقیق در این علوم است. این نوشتاردر پی آن است که برخی از آسیبهای روش شناختی علوم انسانی را اشکار سازد و آثار آن را در نگرش منفی روانشناسان و جامعه شناسان به دین نشان دهد. پرورش […]
سبب شناسی شکاکیت فلسفی در روانشناسی متداول
حسین روح الهی کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی طیبه پایندا کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی، روانشناس کلینیک ترک اعتیاد محمد حسن طالبیان عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی شهرضا چکیده فارسی یکی از مسائل موجود در روانشناسی و سایر زمینه های علوم انسانی گسترش شکاکیت فلسفی و جایگزینی آن با اعتقادات راسخ و عمیق […]
سیطرهیافتگی نظری غرب و گسیختگی تولید دانش روابطبینالملل در گفتمان ایرانی/ اسلامی
محمدجوادرنجکش استادیار روابط بین الملل دانشگاه فردوسی مشهد حمیدرضاکشاورز دانشجوی کارشناسی ارشد روابط بین الملل دانشگاه فردوسی مشهد چکیده دانش روابطبینالملل به لحاظ دیرینهشناسی واجد دو خصیصه است؛ از یکسو گذشته حیات این رشته علمی به صورت مدون و آکادمیک به یک قرن نمیرسد و از دیگر سوی در حوزه نظریهپردازی و اصول و […]
بررسی فصل مقوم انسانیت بر اساس آموزه¬های قرآن و عترت
دکتر علی محمدی آشنانی مدیر گروه تفسیر دانشکده علوم و فنون قرآن تهران، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم محمد علی دولت کارشناسی ارشد علوم حدیث چکیده: تعریف انسان به عنوان نخستین رکن انسانشناسی متوقف بر شناخت فصل مقوّم انسانیت میباشد. بر اساس آموزههای قرآن و عترت، انسان موجودی نیست که با حفظ ظاهر انسانی […]
کنکاشی پیرامون برخی سوء برداشت ها در خصوص تحول در علوم انسانی
محمد دهداری چکیده: مقام معظم رهبری از سالها پیش تا کنون در مواقف و مواقع گوناگون به تبیین این موضوع پرداخته اند که بسیاری از مشکلات مادی و معنوی حال حاضر جامعه ما ریشه در نواقص و نارسایی های علوم انسانی دارد. در سالهای اخیر و البته با تأخیر، توجه دیگر متفکران و اندیشمندان نیز […]
نقد نظریه های مشاوره و روان درمانی متداول و مقایسه با رویکرد اسلامی
عاطفه حیرت دانشجوی دکترای مشاوره دانشگاه اصفهان دکتر فاطمه بهرامی دانشیار گروه مشاوره دانشگاه اصفهان چکیده تاکنون نظریات متعددی در زمینه مشاوره و روان درمانی ارائه شده است که هر کدام شخصیت انسان و ابعادآن و جلوه های انسان سالم و ناسالم رابگونه ای متفاوت تعریف کرده اند.این نظریات، تمامیت انسان را با نگاه های […]
کدام روش، کدام انسان: شناخت انسان از طریق بررسی روشهای تربیتی اسلام
فریده سادات حسینی دکتری روانشناسی تربیتی، استادیار دانشگاه خلیج فارس بوشهر سیده عاطفه قرشی دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، عضو هیأت علمی دانشگاه پیامنور استان فارس چکیده روشهای تربیتی اسلام وسیلهای برای کمال و بالندگی انسان است. بدون تردید رابطه نزدیکی میان روش تربیتی اسلام و مسیرزندگی انسان با نوع نگاه ویژه اسلام به […]
شناخت آیه ای، حلقه مفقوده فلسفه علم در غرب
علی حاج محمدی کارشناسی ارشد ترجمه چکیده مقاله حاضر به بررسی یکی از وجوه افتراق میان نظریه شناخت اسلامی و نظریه نوین شناخت در مغرب زمین در مبحث پیشرفت دانش و اکتشاف علمی پرداخته است. محل نزاع، ماهیت معرفت شناختی حدس علمی به عنوان جزیی از مکانیسم اکتشاف علمی پیشنهادی فیلسوف غربی، کارل ریموند پوپر […]
ردّ پای صهیونیسم در منابع روانشناسی با تأکید بر کتاب روانشناسی رشد، نوشتهی لورا. ای. بِرک و نقد آن
ایمان فرج اله چعبی کارشناس ارشد روانشناسی عمومی بهمن ساکی کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی چکیده: نهضت صهیونیسم از اواخر قرن ۱۹ به رهبری هرتزل در سال ۱۸۹۷ بنا نهاده شد و امروز همچون شبکهای تارعنکبوتی، سعی در تسلط کامل بر جهان دارد. بهطوری که بسیاری از اسلام شناسانِ دنیا را دانشمندان یهودی، […]
بحران «ارزش» در علوم اجتماعی و پیامدهای آن
محمّد حسین بادامچی دانشجوی کارشناسی ارشد جامعهشناسی دانشگاه تهران عضو مرکز اندیشه و فرهنگ اسلامی چکیده بررسی ادبیات موجود در «فلسفه علوم اجتماعی» نشان میدهد که «درباره موضوع نسبت علوم اجتماعی و «ارزش»ها» عمدتاً دو موضوع با همدیگر خلط شدهاند یا از یکدیگر تمییز داده نشدهاند. یکی موضوع حضور یا عدم حضور ارزشها در نظریهپردازی […]
آسیب شناسی علوم انسانی اسلامی در فضای فن آوری اطلاعات محور
حمیدرضا ایمانی فر عضو هئیت علمی دانشگاه پیام نور چکیده هدف از این تحقیق بررسی آسیب شناسی علوم انسانی اسلامی_ همانند روانشناسی، جامعه شناسی، تاریخ، مردم شناسی، اقتصاد، و رشته های دیگر علوم انسانی و حتی علوم تجربی همانند طب ـ از دیدگاه اسلامی و ارائه راهکار در فضای مجازی اطلاعات محور می باشد. فناوری […]
دانشگاه و تولید علم؛ ضرورت ها و موانع ساختاری
دکتر علی باقری دولت آبادی، استادیارگروه علوم سیاسی دانشگاه دولتی یاسوج سعیده انفعالی دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه دولتی چکیده گام برداشتن در جهت تولید علم و اندیشه از ضرورتهای غیرقابل انکار جامعهی بشری است. گرچه علم و اندیشه مقولهای جهانی است و دستاوردهای آن در هر نقطه از جهان قابل بهرهوری میباشد، اما […]
رویکرد معرفتی فلسفی به بنیادهای سکولاریستی علوم انسانی
مهدی امیدی استادیار و عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی_ پژوهشی امام خمینی(ره) چکیده: تمایز میان بنیادهای سکولاریسم با مبانی نظام اندیشه ای اسلام بر محققان این عرصه پوشیده نیست. با این حال مروری بر این بنیادها با رویکرد معرفتی فلسفی و واکاوی تاریخ ظهور و بسط سکولاریسم در جهان غرب و جهان اسلام و نیز […]
امکان و ضرورت علم دینی: نقدی بر رویکرد علمی رایج در غرب بر اساس مبانی فکری استاد علامه طباطبایی «ره»
نونا مومنی (دکتری مدیریت رفتاری) دکتر رضا اکبریان (دانشیار) چکیده رویکرد اثبات گرایی بر مبنای رویکرد تجربی است. این رویکرد سال هاست بر حوزه های مختلف علوم غالب و حاکم است و گسترۀ آن به حدی است که بسیاری آن را مترادف با علم می دانند. اثبات گرایان معتقدند علم بهترین راه دستیابی به حقیقت […]
تعلیم و تربیت از منظر نظریه اسلامی عمل در چالش با رویکرد رفتارگرایانه
زهرا اشعری کارشناس ارشد فلسفه تعلیم و تربیت، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران هاجرالسادات قاسمی کارشناس ارشد فلسفه تعلیم و تربیت، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران چکیده رفتارگرایی به عنوان یکی از قدیمیترین نظریات آموزشی، اگرچه توسط رویکردهای پس از خود همواره مورد نقد قرار گرفته است، امروزه همچنان جایگاه خود […]
نقدی منطقی بر مبانی تجربهگرایی در علوم انسانی
علی مصباح مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی قدسسره، قم چکیده «تجربهگرایی» به عنوان اولین رویکرد در علوم انسانی مورد توجه دانشمندان این عرصه قرار گرفت، و هنوز هم، باوجود نقدها و رقیبهای جدی، روش غالب در تحقیقات علوم انسانی و اجتماعی را تشکیل میدهد. موافقان و مخالفان تجربهگرایی در علوم انسانی از شیوهها و […]
نقد علوم انسانی متداول
قاسم ترخان استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی چکیده علوم انسانی رایج در حوزههای مختلفی از جمله موضوع، روش، نظریهپردازی و گزارهها، جهتگیری و رویکردها از سکولاریزم تأثیر پذیرفته است. این مقاله بر آن است که اثبات نماید انتخاب موضوع مادی و روش تجربی اگرچه در علوم طبیعی معرفتی ناقص از طبیعت، را در اختیار […]
تبیین جایگاه علوم انسانیِ اسلامی در ترسیم فضای شهری متناسب با الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
دکتر محمّد نقیزاده (عضو هیئت علمی دانشگاه و پژوهشگر مرکز مطالعات فرهنگی شهر تهران) چــکیــــده بیتردید از گذشته های دور شهرها و مجتمعهای زیستی یکی از اصلیترین آثار هر تمدّنی بودهاند. شهرها یا مدائن جلوه عینی هر تمدّن و فضای زیست اهل آن هستند. علاوه بر این، شهرها میتوانند به عنوان مقوّم مبانی و تسریعکننده […]
انگاره¬های راهبردی برای نظام جمهوری اسلامی جهت نیل به سمت “علم دینی” بر اساس الگویِ “تعمیق شناخت و نقد علم و گفتگوی روشمند علم و دین”
عزیز نجف پور دانشجوی دکترای فلسفه علم و فناوری، مشاور سابق شورای تحول علوم انسانی فاطمه گیتی پسند کارشناس ارشد مدیریت آموزشی چکیده: اندیشمندان و مسوولان نظام جمهوری اسلامی در راستای دغدغه اصلی خود یعنی مدیریت اسلامی-ایرانی کشور تلاشهای متعددی برای تولید نرم افزار این فرآیند انجام داده اند که به عناوینی از قبیل علم […]
لزوم تحول در علوم انسانی در حوزه ی مدیریت راهبردی از منظر اسلام
معصومه مقیمی فیروزآباد دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه علامه طباطبایی عباس عباس پور استاد دانشگاه علامه طبا طبایی چکیده : پارادایم نوین در مدیریت ، گذر از مدیریت ماشینی و مدیریت انداموار و رسیدن به مدیریت معنویت گرا و اخلاق مدار است . در این حیطه القای فرهنگ سازمانی با مفاهیمی همچون صداقت،اطمینان متقابل و […]
روش تحقیق در آثار جغرافیدانان جهان اسلام و پارادایم های جغرافیایی
دکتر شهاب قهرمانی پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس- گروه جغرافیا چکیده در قرن هفتم میلادی مسلمانان در پی گسترش سیاسی اسلام از عربستان خارج شدند. گستره جغرافیای سیاسی و سرزمینی اسلامی این فرصت را برای مسلمانان پیش آورد تا از پیشرفت های علمی و فرهنگی سایر ملل آگاهی یابند و صاحب مراکز تحقیقاتی، تحصیلی، […]
لزوم توجه به حوزه های دارای مزیت نسبی در تولید و آموزش علوم انسانی اسلامی با تاکید بر حوزه مطالعات انقلاب اسلامی
دکتر زاهد غفاری هشجین[۱] هاجر صادقیان[۲] [۱] . استادیار علوم سیاسی و جامعه شناسی انقلاب اسلامی دانشگاه شاهد [۲] . دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه شناسی انقلاب اسلامی چکیده هدف این مقاله بررسی و ارزیابی حوزه های دارای مزیت نسبی در تولید و آموزش علوم انسانی اسلامی در ایران با تاکید بر مطالعات انقلاب اسلامی است. […]