شاخص های فرهنگ سیاسی مطلوب در اسلام
محمدجواد نوروزی
دانشیار گروه علوم سیاسی مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی ره ایران، قم
mohadjavadnorozi@yahoo.com
سیدعزتالله احمدی
دانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی گرایش انقلاب اسلامی، ایران;، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره،قم
Alirstgar@yahoo.com
چکیده
در پژوهش حاضر با طرح این پرسش اساسی که شاخص‌های فرهنگ سیاسی مطلوب در اسلام کداماند، این فرضیه بررسی میشود که شاخص‌های فرهنگ سیاسی در سپهر اندیشه اسلامی را می‌توان با روش تحلیلی – توصیفی در سه سطح رفتار سیاسی فردی، رفتار سیاسی اجتماعی و ساختار سیاسی مطرح ساخت. شاخص‌های فرهنگ سیاسی مطلوب در سطح فردی، عبارتاند از تقوا، اخلاق و معنویت‌گرایی، حق‌محوری، حق‌مداری، صداقت، درست‌کرداری، امانت‌داری و عدالت‌گرایی؛ شاخص‌های فرهنگ سیاسی مطلوب در سطح اجتماعی نیز عبارتاند از: همبستگی اجتماعی در پرتوی اخوت دینی، خردگرایی و پرهیز از رویه‌های خردستیز، مسؤلیتپذیری و نظارت همگانی در قالب امر به معروف و نهی از منکر. همچنین در سطح نظام و ساختار سیاسی، شاخص‌های فرهنگ سیاسی مطلوب را می‌توان شامل شایسته‌سالاری، عدالت‌مداری و کارآمدی دانست.
کلیدواژگان: فرهنگ، فرهنگ سیاسی، شاخص، ساختار، فرهنگ اسلامی.
منابع
- قرآن کریم.
- نهجالبلاغه.
- ابنالاثیر، علی بن محمد (۱۴۰۹ق). اسد الغابه فی معرفه الصحابه. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- ابنبابویه قمی، محمد بن علی بن الحسن (۱۴۱۳ق)، من لایحضره الفقیه. جلد ۴٫ قم: انتشارات جامعه مدرسین.
- ابوالحمد عبدالحمید (۱۳۶۵). مبانی سیاست. جلد ۱٫ تهران: توس. چاپ سوم.
- احمدی میانجی، علی (۱۴۱۹ق). مکاتب الرسول. جلد ۲٫ قم: دارالحدیث.
- بابائی، غلامرضا (۱۳۸۲). فرهنگ سیاسی آرش. تهران: آشیان.
- بخاری محمد بن اسماعیل (۱۳۱۳ق). صحیح بخاری. جلد ۸٫ بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- بیتس، دانیل و پلاگ، فرد (۱۳۸۲). انسانشناسی فرهنگی. ترجمه محسن ثلاثی. تهران: انتشارات علمی.
- پاینده ابوالقاسم (۱۳۶۰). نهج الفصاحه. تهران: جاویدان.
- حرانی حسن بن شعبه (۱۴۰۴ق). تحف العقول. قم: انتشارات جامعه مدرسین.
- خوانساری جمالالدین محمد (۱۳۶۰). شرح غرر الحکم ودرر الکلم. جلد ۱٫ تصحیح سیدجلالالدین ارموی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- ربیع، حامد (۱۹۷۳). حسن الصیاغه المنطقینه للفکر السیاسی الاسلامی، مجله منبرالاسلام. ۵۷: ۱۹۵٫
- طباطبائی، سیدمحمدحسین (۱۴۱۷ق). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
- فیض کاشانی، ملامحسن (۱۴۰۲ق). تفسیر الصافی. جلد ۵٫ بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات. چاپ دوم.
- قیصری، نورالله (۱۳۸۸ق). نخبگان و تحول فرهنگ سیاسی ایران در دوره قاجار. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- کلینی محمد بن یعقوب (۱۳۶۲). الکافی. جلد ۵٫ تهران: دارالکتب الاسلامیه.
- متقی هندی، علی بن حسام الدین (۱۹۸۹م). کنز العمال فی سنن الاقوال والافعال. بیروت: مؤسسه الرساله.
- مجلسی، محمدباقر (۱۴۰۳ق). بحار الانوار. جلد ۷۵٫ بیروت: مؤسس الوفاء.
- محمدی ریشهری، محمد (۱۳۷۷). میزان الحکمه. قم: مؤسسه فرهنگی دارالحدیث.
- مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۷۹). نظریه سیاسی اسلام. جلد ۲٫ قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;.
- مطهری، مرتضی (۱۳۷۱). حکمت‌ها و اندرزها. تهران: صدرا.
- معزی ملایری، اسماعیل (۱۳۸۳). جامع احادیث الشیعه فی احکام الشریعه. جلد ۱۸٫ قم: نشر صحف.
- مفید، محمد بن نعمان (۱۳۵۸). امالی. بیروت: مؤسسه الاعلمی.
- نوروزی، محمدجواد (۱۳۸۱). درآمدی بر نظام سیاسی اسلام. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;.
- یعقوبی، ابنواضح (بیتا). تاریخ یعقوبی. جلد ۲٫ بیروت: دار صادر.
- Almond, G. A. & Verba, S. (1978). Comparative Politics: System, Process and Policy. Little Brown and Company (Inc.).
- Lucian W. Pye, (1965). Introductin: Political Culture and Political Development. Princeton: Princeton University Press.
