مراسم اختتامیه سومین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی و اعطای دومین جهانی جایزه علوم انسانی اسلامی، عصر امروز ۱۲ آبان ماه با حضور آیت الله العظمی مکارم شیرازی و جمعی از اهالی و اساتید علوم انسانی در مدرسه امام موسی کاظم(ع) در شهر مقدس قم برگزار شد.

در این مراسم از سه تن اساتیدی که در زمینه علوم انسانی اسلامی فعالیت چشمگیری داشتند تجلیل و هدایایی به رسم یادبود اهدا شد که عبارتند از: آیت الله ابوالقاسم علیدوست، دکتر مسعود درخشان و دکتر عباس میرآخور.

برای آشنایی با این اساتید گوشه ای از زندگی و فعالیت علمی آنها را با هم می خوانیم:

آیت الله ابوالقاسم علیدوست

آیت الله ابوالقاسم علیدوست در تاریخ ۱۳۴۰ در شهرستان ابرکوه ( از توابع استان یزد) متولد شد. حدود سه الى چهار ماه قبل از پایان یافتن دوران تحصیل در دبستان شوق عجیبى به طلبه شدن و ورود به حوزه علمیه در وی پیدا شد.

وی براى سال تحصیلى ۵۵ -۱۳۵۴ وارد حوزه علمیه شیراز شد. در مدرسه ایمانیه شیراز با مدیریت خود شهید آیت الله شهید دستغیب تحصیل را شروع کرد. فعالیت سه ساله تحصیل در ابرکوه و شیراز او را در سال دوم حوزه علمیه در مدرسه الوندیه از مدارس حضرت آیت الله گلپایگانى نشاند، اما سال ۵۶ -۱۳۵۵ دوم و سوم حوزه و سال بعد چهارم و پنجم و ششم حوزه را جهشى گذراند و سه سال مافات گذشته را جبران نمود. در سال ۵۷ دو جلد شرح لمعه را تمام کرد و در همان حال ۴۰ تا ۵۰ درصد درسها را خود مطالعه مى کرد.

دروس رسائل، مکاسب وکفایه را عموما نزد مرحوم آیت الله ستوده تلمذ نمود و کمى از آن را هم نزد آیات کریمى جهرمی و صلواتى گذراند که با اتمام سطح همراه بود. سال ۶۰ یا ۶۱ بود که تحصیل دروس خارج را شروع کرد که با ۲ سال درس خصوصى مرحوم آیت الله خاتم یزدى در اصول همراه بود. درس آیات عظام فاضل لنکرانى، جواد تبریزى، سبحانى و مکارم شیرازى را درک و عمده دروس خارج فقه واصول را خدمت حضرت آیت الله استاد وحید خراسانى تلمذ نمود که ۱۱ سال ادامه داشت. فلسفه را با شرح منظومه سبزوارى خدمت آیات گرامى و انصارى شیرازى و اسفار را نزد علمایى چون آیات جوادى آملی، حسن زاده آملی، محمدى گیلانى، انصارى شیرازى ، مصباح یزدی و نکونام گلپایگانى تلمذ کرد. در همان حال بدایه و نهایه را خودش مطالعه نمود.

تدریس خارج اصول را در سال ۱۳۷۵ و خارج فقه را در سال ۱۳۸۲ شروع کرد که تاکنون ادامه دارد. فلسفه فقه را در سال ۱۳۸۹ در مدرسه عالی خاتم الاوصیاء(عج) شروع نمود. فقه و عقل، فقه وعرف و فقه و مصلحت از مهمترین آثار اوست.

دکتر مسعود درخشان

دکتر مسعود درخشان در سال ۱۳۲۸ در تهران متولد شد. پس از طی تحصیلات ابتدایی و متوسطه، در سال ۱۳۵۰ دورۀ کارشناسی اقتصاد را در دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران به پایان رساند و سپس به عنوان فارغ التحصیل ممتاز رشتۀ اقتصاد دانشگاههای کشور انتخاب و برای ادامۀ تحصیل به مدرسۀ لندن اعزام شد و مدارک کارشناسی ارشد و دکترای اقتصاد را از دانشگاه لندن اخذ نمود.

در سال ۱۳۵۷ به ایران مراجعت کرد و به تدریس در دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران پرداخت. کتاب اقتصادسنجی وی در دوره پانزدهم کتاب سال جمهوری اسلامی ایران به عنوان کتاب سال برگزیده شد.

کوششهای علمی ایشان در موفقیت دانشگاهها و مراکز علمی جدید ایران مانند دانشگاه امام صادق(ع) و دانشگاه تربیت مدرس قابل ملاحظه بوده است. دکتر درخشان از سال ۱۳۷۰ به عنوان اقتصاددان ارشد دفتر مطالعات انرژی در لندن (I.B.E.S) و عضو هیئت علمی دانشگاه لندن مشغول به کار است و فعالیتهای پژوهشی وی در این مدت در زمینه های کاربردی پیرامون اقتصاد سیاسی نفت و گاز در خلیج فارس، آسیای جنوب شرقی و دریای خزر متمرکز بوده است. در زمینه های تئوریک نیز مطالعات ایشان بیشتر دربارۀ مکانیسم معاملات نفتی در بازارهای نفتی و تأثیر آن بر قیمت جهانی نفت خام و همچنین نقش پول واحد اروپایی (یورو) در تحولات آینده، تقسیم معاملات ارزی و به ویژه بر دلار و قیمت گذاری نفت خام است.

بومی سازی اقتصادی و اقتصاد اسلامی و اقتصاد اسلامی پیشینه تاریخی و چشم آنداز آینده از جمله مقالات اوست.

وی معتقد است، یکی از مؤثرترین روشهایی که استادان دانشگاه می‌توانند توجه دانشجویان را به اقتصاد اسلامی جلب نمایند و علاقه آنان را به مطالعه و پژوهش در این حوزه تقویت کنند اشاره به کاستی‏های موجود در روش، چارچوب‏ها و اصول حاکم بر سیاست‏گذاری‏های اقتصادی در دروس متعارف و رایج اقتصادی در دانشگاه‏ها از یک‏سو و تبیین تعارض مبنایی این مقولات با آموزه‏های دینی از سوی دیگر است. این روشی است که بنده از اسفندماه ۱۳۵۸ که در پی پیروزی انقلاب اسلامی به ایران مراجعت کردم تا به امروز در کلاس های درس به کار گرفته‏ام و آثار مثبت آن را در پرورش تعداد کثیری از دانشجویان و ترغیب آنان به مطالعات مبنایی در اقتصاد اسلامی مشاهده نموده‏ام. حتی در تدریس اقتصادسنجی که ظاهراً اسلامی و غیر اسلامی ندارد کاربرد این روش بنا به گواهی دانشجویان، ثمرات قابل ملاحظه‏ای داشته است.

درخشان در معرفی خود می گوید: از همان سالهای نخستین انقلاب اسلامی، اینجانب با تفکیک دو حوزه «فقاهت» و «کارشناسی» در اقتصاد اسلامی و تشخیص مرزها و موضوعات هر یک از این دو حوزه و نیز آشنا کردن دانشجویان با روش استنباط احکام در حوزه فقاهت (بر اساس منطق اصولیین) و همچنین روشهای مرسوم در نظریه‏پردازی‏های اقتصادی در حوزه کارشناسی، توانستم دیدگاه دانشجویان را در تحلیل مسائل اقتصاد اسلامی توسعه دهم و آنان را از خطر تأویل و برداشتهای نادرست و غیرکارشناسانه از آیات و روایات اقتصادی حفظ نمایم، خطری که متأسفانه گریبانگیر طیف گسترده‏ای از دانشجویان و پژوهشگران اقتصادی کشور در سالهای نخستین انقلاب شد و تعداد زیادی را گمراه کرد.

دکتر عباس میرآخور

دکتر عباس میرآخور، اقتصاددان و محقق ایرانی، در جوانی برای کسب تحصیلات راهی کشور آمریکا شد و تا قبل از سال ۱۳۵۵ در دانشگاه‌ها و موسسات علمی امریکا، به تدریس و تحصیل مشغول بود. در این سال برای تحقیق در باب اقتصاداسلامی به ایران آمد و با جمعی از دوستان خود به مطالعات اولیه در این زمینه پرداخت. بعد از بازگشت به امریکا، اقتصاد اسلامی اولویت اصلی تحقیقات وی شد. پس از آن مدتی به عنوان پژوهشگر مشغول به کار شد. وی موفق شد در صندوق بین‌المللی پول بانکداری اسلامی را به‌ عنوان روش علمی بانکداری به تصویب برساند. پس از مدتی سمت نمایندگی ایران در صندوق بین‌المللی پول از جانب بانک‌ مرکزی به او پیشنهاد شد. این سرپرستی تا انتصاب وی به سمت معاون اول صندوق بین‌المللی پول ادامه داشت و تا بازنشستگی در این سمت به این کار مشغول بود. پس از آن در مرکز بین‌المللی آموزش تامین مالی اسلامی وابسته به بانک مرکزی مالزی مشغول به تدریس و تحقیق گردید.

با توجه به اینکه در کشورهای غیراسلامی مبانی دین اسلام ناشناخته است، وی یکی از محورهای اصلی فعالیت خود را معرفی اقتصاد اسلامی قرار داد. کارهای وی در زمینه شناساندن جهان ‌بینی و مکتب اسلامی از همان آغاز بازگشت مجدد به امریکا شروع شد و تاکنون ادامه دارد.

کارهای جدید وی در این زمینه پس از فراغت از صندوق بین المللی پول همچنان کانون توجه محققان و دانشمندان علم اقتصاد بوده است. بخش‌هایی از فعالیت‌های او در کتاب اسلام و توسعه اقتصادی و شکل تکامل‌یافته آن در دوره اخیر و اقتصاد از منظر قرآن ملاحظه می‌شود. کتاب ثبات تأمین مالی اسلامی تدوین و جمع‌آوری خوبی از مجموعه کارهای میرآخور در زمینه بانکداری و تأمین اسلامی است.
دکتر میرآخور مشارکت نظام بانکی در سود و زیان فعالیت‌های تولیدی و تجاری را به‌عنوان ضرورت نظام بانکی برای تحقق بانکداری اسلامی تلقی می‌کند. این اندیشه در کتاب اخیرش مشارکت در خطر تأمین مالی کاملا بحث و معرفی شده‌است. این موضوع در نزد اقتصاددانان بین المللی به عنوان نظریه ای مهّم و  به صورت دکترین وی مطرح می باشد.

پروفسور میرآخور اکنون در خارج از ایران به‌عنوان یک شخصیت کم‌نظیر در اقتصاد و مالیه اسلامی شناخته ‌شده‌ است و در بسیاری از محافل علمی و بانکی از او برای افتتاح مراکز علمی دعوت به‌ عمل می‌آید.