گزارشی کوتاه از کمیسیون علوم سیاسی اسلامی سومین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی علاقه مندان به مباحث علوم سیاسی می توانند گزارشی کوتاه از کمیسیون علوم سیاسی اسلامی سومین کنگره علوم انسانی اسلامی را بخوانند.
سومین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی یکشنبه ۱۰ آبان ماه در مرکز همایش های صداوسیما برگزار شد. ۱۱ عنوان مقاله ارسال شده در حوزه علوم سیاسی در کمیسیون علوم سیاسی اسلامی مورد بررسی قرار گرفت که گزارشی کوتاه از آن از نظر شما می گذرد.
محمدعلی همدانی در بیان چکیده مقاله خود با موضوع مبانی فقهیی رابطه با امریکا با محوریت اندیشه امام خمینی(ره) با بیان اینکه آموزه های فقهی نقش محوری در تدوین راهبردهای کلان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران دارد، گفت: در این مقاله تلاش شده تا با روش تحلیلی و بررسی عدله فقهی با محوریت اندیشه امام خمینی یکی از مهم ترین چالش های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از بدو تأسیس تاکنون مورد بررسی قرار گیرد.
این کارشناس ارشد علوم سیاسی با بیان اینکه پیرامون جواز و منع رابطه با کشورهای مستکبر هر یک از طرفین جواز و منع، و عداله فقهی محکمی استدلال نموده اند ادامه داد: اما آنچه در تعارض عدله مهم است چگونگی جمع بین این دو است براساس یافته های موجود در مقاله عدم جواز به عنوان شق بدگوی مسئله بیان و در ادامه قاعده مصلحت به عنوان شق دوم و قاعده محوری در نحوه تعامل با کشور مستکبر معرفی و همچنین حاکم شرع به عنوان مجری قاعده در نظر گرفته شده که با نظر کارشناس امر اقدام به صدور حکم می کند.
در ادامه نشست کمیسیون علوم سیاسی اسلامی محمد حسین خلوصی در تشریح مقاله خود با موضوع شهروندی در فلسفه سیاسی اسلامی با بیان اینکه سازمان دهی حقوق و تعهدات متقابل فرد و جامعه از مهم ترین بسترهای فکری فیلسوفان سیاسی بوده است گفت: شهروندی در فلسفه سیاسی اسلامی بر بنیان حقیقت استوار است بنیادهای معرفتی حقایق سیاسی توسط قوه عاقله انسان درک و شریعت در تفصیل آن می تواند به فلسفه سیاسی کمک کند.
وی با بیان اینکه جامعه محیط تربیتی است که می کوشد با فضیلت مند نمودن شهروندان سعادت آن را تأمین نماید ادامه داد: فضیلت، عنصر بنیادین و شهروندی از نظر فلسفه سیاسی اسلامی است، فضیلت ریشه در حقیقت دارد و می کوشد سعادتمند شدن شهروند را میسر سازد.
این دانش آموخته حوزه علمیه قم با بیان اینکه ویژگی بارز شهر/ مدینه در فلسفه سیاسی اسلامی، فاضله بودن این شهر و هدف از آن رساندن شهروندان به خیر دو جهان است تصریح کرد: مدینه فاضله جامعه ای است که اعضای آن را کسانی تشکیل می دهند که می خواهند به فضیلت نائل شوند؛ حقیقت، فضیلت و سعادت به ترتیب به عنوان مبدأ اصل بنیادین و مقصد شهروندی حد و حدود ارزش های چون عدالت، آزادی، برابری و مشارکت سیاسی را به عنوان حقوق و تعهدات متقابل فرد و جامعه مشخص می نماید.
دکتر نوروزی در ارزیابی این مقاله گفت: امتیازات این مقاله نسبت به مقالات بررسی شده بیشتر است زیرا تلاش کرده در کنار دو دیدگاه در مورد شهروندی، دیدگاه مستقلی در مورد این حوزه بیان و آنها را براساس مبانی فلسفه اسلامی تجزیه و تحلیل کند.
وی با بیان اینکه در کنار این موضوع، انتظار می رفت نقد دقیق تری نسبت به دو رویکرد بیان شده در مقاله شهروندی در فلسفه سیاسی اسلامی مطرح شود که شاید به دلیل کم بودن فرصت به آن پرداخته نشده است افزود: منابع موجود پیرامون مسئله شهروندی معمولا آثار ترجمه شده در مورد شهروند غربی است که متأسفانه در بحث اسلامی چنین موضوعی وجود ندارد. بنابراین می توان گفت این مقاله در راستای اهداف کنگره تدوین شده است.
در ادامه نشست دکتر سیدمهدی ساداتی نژاد در تشریح مقاله خود با موضوع بررسی تطبیقی گفتمان سیاست اسلامی و غربی با تأکید بر مبانی معرفتی و هنجاری گفت: این مقاله با تأکید بر مبانی معرفتی و هنجاری به مقایسه تطبیقی دو گفتمان سیاست اسلامی و غربی پرداخته است.
وی با بیان اینکه سوال اصلی این مقاله این است که چه خط تمایز اساسی در دو دیدگاه اسلامی و غربی وجود دارد افزود: برای فهم تمایز گفتمان های سیاسی و مقایسه تطبیقی آنها بررسی دو مولفه مقولات معرفتی و همچنین د لالت ها و تضمنات هنجاری از اهمیت خاصی برخوردار است.
رئیس کمیسیون علوم سیاسی اسلامی در ادامه تشریح مقاله خود افزود: در یک نگاه کلی می توان اذعان نمود وجه مشترک هر دو گفتمان اسلامی و غربی، داشتن برنامه برای سامان جامعه است اما به دلیل تفاوت های جوهری دو گفتمان، توصیفات و تجویزات سیاست اسلامی و غربی کاملا دو مسیر جداگانه را طی می کنند که این تفاوت ناشی از مبانی معرفتی و هنجاری آنها است.
ساداتی نژاد با بیان اینکه در مبانی معرفتی که مشتمل بر هستی شناسی معرفت شناسی و انسان شناسی است گفت: این دو گفتمان از دو آبشخور گوناگون بهره گرفته و قایات و نتایج متفاوتی را برای زندگی سیاسی انسان ترسیم می کنند که این تفاوت در شکل دادن به مولفه دوم که دلالت ها و تضمنات هنجاری است خود را نشان می دهد به همین دلیل باید و نبایدهای سیاست در اندیشه اسلامی و غربی دو مسیر متمایز و حتی متخالف را فراروی پیروان خود قرار داده و هر کدام نظام سیاسی متناسب با معتقدات خود را پایه گذاری می کند.
در ادامه نشست دکتر سیدکاظم سیدباقری نیز به ارائه مقاله خود با موضوع نسبت سنجی میان حق و عدالت سیاسی با تأکید بر قرآن کریم پرداخت.
دکتر نوروزی با بیان اینکه معادله ایجاد شده در این مقاله بین حق و عدالت، اگر به حق سیاسی تسریع می شد دقیق تر بود چون غیر از این معادله ای نمی توان یافت.
عضو هیئت علمی کمیسیون علوم سیاسی اسلامی با بیان اینکه وقتی عدالت را نسبت به حق می سنجیم گاه بر مبنای حق می باشد و گاه هدف عدالت، تصریح کرد: در اجرای عدالت اگر مجری دقیق عمل کند شاهد ناکارآمدی نخواهیم بود اما در حال حاضر در مقام اجرا از عدالت دور می شویم.
در ادامه نشست نیز دکتر رضا سیمبر استاد دانشگاه گیلان به ارائه مقاله خود با عنوان مبنای انسانی صلح در نظریه پردازی اسلامی روابط بین الملل و دکتر محمدمهدی اسماعیلی نیز به تشریح مقاله خود با عنوان بازآفرینی تعامل فقه، فلسفه و عرفان ضرورت معرفتی الگوی اسلامی ایران پیشرفت با تأکید بر سیره علمی و عملی امام خمینی پرداختند.
در پایان دکتر سیدمهدی ساداتی نژاد رئیس کمیسیون علوم سیاسی اسلامی با بیان اینکه در حال حاضر اصلاحات برخی مقالات به پایان نرسیده است گفت: به همین دلیل مقاله برتر در این نشست انتخاب نشده و منتظر ارسال مقالات نهایی خواهیم بود.