محمدباقر کجباف[۱]

طیبه ایمانی[۲]

.[۱] استاد روان‌شناسی دانشگاه اصفهان. اصفهان. ایران

[۲]. دانشجوی کارشناسی ارشد روان‌شناسی دانشگاه اصفهان. اصفهان. ایران.

چکیده

هدف اصلی این مقاله، بررسی شخصیت امام علی (علیه السلام) به‌عنوان انسان کامل و خودشکوفا بود. نظریه «سلسله‌مراتب نیازهای» مزلو یکی از شناخته‌شده‌ترین و تأثیرگذارترین نظریات روان‌شناسی از زمان پیدایش آن بوده است. دیدگاه مزلو به دنبال شناخت ویژگی‌های انسان‌های سالم و تحقق‌یافته است. تحقق خود بالاترین نیاز در این سلسله‌مراتب بوده و انسان دارای این ویژگی‌ها، انسان خودشکوفا نامیده می‌شود. مزلو برای این افراد ۱۵ ویژگی را برشمرده است که در این مقاله بررسی شده‌اند. روش مورد استفاده در این پژوهش، روش کیفی، از نوع تحلیل محتوا بوده است؛ بدین صورت که با مطالعه کتاب‌ها و پژوهش‌های مربوط به شخصیت خودشکوفا از دیدگاه مزلو و ویژگی‌های شخصیتی امام علی (علیه السلام) در آیات قرآن و روایات و کتب تاریخی، ویژگی‌های انسان خودشکوفا و انسان کامل با هم مقایسه شدند.

کلیدواژه‌ها: خودشکوفا، انسان کامل، امام علی (علیه السلام).

کتابنامه

نهج‌البلاغه. ۱۳۸۷٫ ترجمۀ محمد دشتی. قم. امام عصر. چاپ اول.

ال پتری، ه؛ مطهری طشی، ج. ۱۳۸۲٫ «ابراهام مزلو و خودشکوفایی (۱)». مجله معرفت. شماره ۶۹.

بحرانی، ی..۱۳۶۰٫ الکشکول (بحرانی). جلد ۱٫ بیروت. دار و مکتبۀ الهلال.

بخشایش، ع. ر. ۱۳۹۱٫ «بررسی تطبیقی نمودهای خودشکوفایی در قرآن و روان‌شناسی». الهیات تطبیقی. سال سوم. شماره هشتم.

بهمن‌پور، م. ح. ۱۳۸۱٫ شجره طوبی. تهران. سازمان تبلیغات اسلامی حوزه هنری سوره مهر.

جعفریان، ر. ۱۳۹۲٫ تاریخ سیاسی اسلام: تاریخ خلفا از رحلت پیامبر (صلی الله و علیه و آله) تا زوال امویان (۱۱ – ۱۳۲ه). جلد دوم. دلیل ما. چاپ دهم.

حلی، ح. ۱۳۷۹٫ کشف الیقین فی فضائل امیرالمومنین (علیه السلام). تهران. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات. چاپ اول.

دشتی، م. ۱۳۸۶٫ الگوهای رفتاری امام علی (علیه السلام). جلد ۵-۱٫ قم. میراث ماندگار.

شاملو، س. ۱۳۸۸٫ مکتب‌ها و نظریه‌ها در روان‌شناسی شخصیت. تهران. رشد. چاپ نهم.

شولتز، د. و سیدنی، ا. ۱۳۸۵٫ نظریه‌های شخصیت. تهران‌. نشر ویرایش. چاپ نهم.

ظهیری ناو، ب.؛ علائی ایلخچی، م؛ رجبی، س. ۱۳۸۷٫«بررسی تطبیقی نمودهای خودشکوفایی در مثنوی با روان‌شناسی انسان‌گرایانه آبراهام مزلو». نشریه علمی‌ـ‌پژوهشی گوهر گویا. سال دوم، شماره ۷٫

عسلی، م. ۱۳۸۹٫«بررسی تطبیقی انسان کامل در روان‌شناسی و عرفان».مجله عرفان اسلامی (ادیان و عرفان). دوره ۷ , شماره۲۶، ص ۱۷۵-۱۹۱٫

فنایی اشکوری، م. ۱۳۹۲٫ «نظریه انسان کامل در عرفان اسلامی». مجله معرفت. سال بیست و دوم. شماره ۱۹۳٫

فیض کاشانی، م. م. ۱۴۰۶ق. الوافی. ج ۵٫ اصفهان. کتابخانه امام امیرالمؤمنین علی (علیه السلام). چاپ اول.

کجباف، م. ح.؛ ربانی، ر. ۱۳۸۱٫ روان‌شناسی رفتار ترس. تهران. انتشارات آوای نور.

مزلو، ا. ۱۳۷۱٫ انگیزش و شخصیت. مشهد. معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی.

ــــــ. ۱۳۷۲٫ انگیزش و شخصیت. ترجمه احمد رضوانی. مشهد. آستان قدس رضوی. چاپ سوم.

ــــــ. ۱۹۷۰٫ روان‌شناسی شخصیت سالم. ترجمه شیوا رویگریان. تهران. سازمان چاپ هدف.

مطهری، م. ۱۳۷۲٫ انسان کامل. تهران. صدرا. چاپ هشتم.

ـــــــــ. ۱۳۸۸٫ انسان کامل. تهران. صدرا. چاپ چهل و چهارم.

ـــــــــ. ۱۳۸۸٫ جاذبه و دافعه علی. تهران. صدرا. چاپ شصت و هفتم.

نوردبی، و.؛ کالوین، ه. ۱۳۶۹٫ راهنمای نظریه روان‌شناسان بزرگ. تهران. رشد. چاپ اول.

Laas، I. 2006. self-Actualization and society. A New Application for an old TheoryJournal of Humanistic psychology. January 1. 46 (1): P 77-91.