فاطمه اسدالهی،

دانشجوی کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان.

حمید طاهر نشاط‌دوست،

استاد روان‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان

مهرداد کلانتری،

استاد روان‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان

حسینعلی مهرابی،

استادیار روا‌‌ن‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان

حمید افشار،

دانشیار، مرکز تحقیقات روان تنی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

حامد دقاق‌زاده،

دانشیار، مرکز تحقیقات جامع‌نگر عملکردی گوارش، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

چکیده

سندرم روده تحریک‌پذیر یکی از اختلالات شایع عملکردی دستگاه گوارش است. درمان‌های روان‌شناختی متعددی برای درمان این بیماران به‌کارگرفته شده است. هدف این مطالعه بررسی اثربخشی معنویت‌درمانی بر اضطراب و افسردگی بیماران زن مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر است.

بر این اساس، این پژوهش در قالب مطالعه نیمه‌تجربی با گروه کنترل و ارزیابی به‌صورت پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری دو‌ماهه انجام شد. تعداد ۲۴ نفر از بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند (۱۲=n2=n1) و با استفاده از خرده‌مقیاس‌های افسردگی و اضطراب چک‌لیست علائم مرضی(SCL-90) ارزیابی شدند. گروه آزمایش یک دوره درمانی مبنی‌بر معنویت‌درمانی در قالب ۸ جلسه ۹۰ دقیقه‌ای دریافت کرد؛ درحالی‌که، گروه گواه چنین مداخله‌ای دریافت نکرد.

نتایج تحلیل کواریانس نشان داد اگرچه معنویت‌‌درمانی در مرحله پس‌آزمون بر علائم اضطراب و افسردگی آزمودنی‌ها تأثیر نداشته است، ولی این مداخله در مرحله پیگیری باعث کاهش ۵۲% علائم اضطراب و کاهش ۲۴% درصدی علائم افسردگی شده است(۰۵/۰p<).

یافته‌های این مطالعه نشان داد که معنویت‌درمانی می‌تواند به‌عنوان رویکرد درمانی مؤثر جهت کاهش اضطراب و افسردگی در بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر استفاده شود.

کلید واژه‌ها: سندرم روده تحریک‌پذیر، اضطراب، افسردگی، معنویت‌درمانی.

کتابنامه

رضوانی، ر. ۱۳۸۸٫ «مقایسه اثر معنویت‌درمانی و فراشناخت درمانی بر میزان اضطراب دانشجویان دختر مراجعه‌کننده به مراکز جهاد دانشگاهی شهر اصفهان». پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد روانشناسی بالینی. دانشگاه اصفهان.

صولتی، ک. ۱۳۸۷٫ «مقایسه اثربخشی درمان شناختی‌ـ‌رفتاری، آموزش سبک زندگی، آرامسازی و دارودرمانی بر کیفیت زندگی، علائم روان‌شناختی و علائم بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر». پایان‌نامه دکتری روان‌شناسی. دانشگاه اصفهان.

غلامی، ع و ک بشلیده. ۱۳۹۰٫ «اثربخشی معنویت‌درمانی بر سلامت روان زنان مطلقه». فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده. دوره ۱٫

ترقی جاه، ص؛ ش. نوابی نژاد؛ ج. بوالهری؛ ع. ر. کیامنش. ۱۳۸۶٫ «مقایسه تأثیر روان‌درمانی گروهی با رویکرد شناختی و رویکرد معنوی بر افسردگی دانشجویان دختر دانشگاه‌های تهران». تازه‌ها و پژوهش‌های مشاوره. دوره ۶٫

Adler, M. G. & Fagley, N. S. 2005. “Appreciation: individual differences in finding value and meaning as a unique predictor of subjective wellbeing”. Journal of personality. Vol 73.

Brennan, M. & Heiser, D. 2004. “Introduction: spiritual assessment and intervention: current directions and application”. Journal Of Religion, Spirituality and Aging.Vol 17.

Carson, J. W., Keef, F. J., goli, V., Fras, A. M., Lynch, T. R., Thorp, S. R. & Buechler, J. L. 2005. “Forgiveness & chronic low bach pain: a preliminary study examining the relationship of forgiveness to pain, anger, and psychological distress”. The journal of pain. Vol 6.

Drossman, D. A., Creed, F. H., Olden, K. W., Svedlund, J., Toner, B. B. & Whltehead, W. E. 1999. “Psychological aspects of the functional gastrointestinal disorders”. Gut.Vol 45.

Debrun EJ. 2006. “The mediating influence of spirituality on the relationship between personality factors and clinical outcomes of irritable bowel syndrome” [Thesis]. Seattle, united states: Seattle pacific university.

Emmons, R. A. 2003. Personal goals, life meaning, and virtue: wellspring of a positive life. Keyes, C. L. & Haidt, J (Ed). Positive psychology and the life well-lived. Washington, DC, US. American psychological association. First edition.

Enright, R. D. 2006. Forgiveness is a choice. A step by step process for resolving anger and restoring hope. American psychological association. Seventh printing.

Farthing, M. J. G. 1995. “Irritable bowel, irritable body, or irritable brain?”. BMJ. Vol 310.

Fisher, J. W., Francis, L. J. & Johnson. P. 2000. “Assessing spiritual health via four domains of spiritual wellbeing: the sh4di”. Pastoral Psychology. Vol 49.

Golubovice, S. T., Miljkovic, S., Nagorni, A., Lazarevic, D. & Nikolic, G. 2010. “Irritable bowel syndrome, anxiety, depression, and personality characteristics”. Psychiatria Danubina. Vol 22.

Hillila, M. 2010. Irritable bowel syndrome in the general population: epidemiology, comorbidity, and societal costs [Thesis]. division of gastroenterology, department of medicine Helsinki university central hospital, The medical faculty of the university Helsinki, Helsinki university print.

Ho, M. Y., Cheung, F. M. & Cheung, S. F. 2010. “The role of meaning in life and optimism in promoting well-being”. Personality and individual differences. Vol 48.

Ladep, N. G., Obindo, T. J., Audu, M. D., Okeke, E. N. & Malu, A. O. 2006. “Depression in patients with irritable bowel syndrome in Jos, Nigeria”. World Journal Gastroenterol. Vol 12.

Lea, R., whorwell, P. J. 2005. “Quality of life in irritable bowel syndrome”. Journal Pharmacoeconomics. Vol 19.

Longstreth, G. F., Thompson, W. G., Chey, W. D., Houghton, L. A., Merin, F. & Spiller, R. C. 2006. “Functional bowel disorders”. Gastroenterology. Vol 130.

Lundahl, B. W., Taylor, M. J., Stevenson, R. & Roberts, K. D. 2008. “Process – based forgiveness interventions: a meta – analytic review”. Research on social work practice. Vol 18.

Lysne, C. J, & Wachholtz, A. B. 2011. “Pain, spirituality, and meaning making: what can we learn from the literature”. Religions. Vol 2.

Prager, E., Bar-Ture, L., & Abramowici, I. 1997. “The sources of meaning profile (SOMP) with aged subjects exhibiting depressive symptomatology”. Clinical gerontologist. Vol 17.

Quigley. E, Fried. M, Gwee. K. A, Olano. C, Guarner. F, Khalif. I, Hungin, P., Lindberg, G., Abbas, A., Fernandez, L. B., Mearin, F., Bhatia, S. J., Hu, P. J., Schmulson, M., Krabshuis, J. H. & Le Mair, A. W. 2009.  “Irritable bowel syndrome: a global perspective”. World Gastroenterology Organization, WGO practice guideline.

Quigely, E. M. 2006. “Changing face of irritable bowel syndrome”. World Journal Gastroenterol. Vol 12.

Seybold. S. K. & Hill. P. C. 2001. “The role of religion and spirituality in mental and physical health”. American Psychological Society.  Vol 10.

Spiller, R., Aziz, Q., Creed, F., Emmanuel, A., Houghton, L., Hungin, P., Tones, R., Kumar, D., Rubin, G., Trudgill, N. & whorwell, P. 2007. “Guidelines on the irritable bowel syndrome: mechanisms and practical management”. Gut. vol 56.

Sun cho, H., Myung Park, J., Hyun Lim, C., Kyung Cho, Y., Seok Lee, I., Wookim, S, Guy Choi, M., Sik Chung, I. & Kyung Chung, Y. 2011. “Anxiety, depression, and quality of life in patients with irritable bowel syndrome”. Gut and Liver. Vol 5.

Toussaint, L. L., Williams, D. R., Musick, M. A., & Everson, S. A. 2001. “Forgiveness and health: age differences in a U.S. probability sample”. Journal of adult development. Vol 8.

Wilson, S., Roberts, L., Roalf, A., Bridge, P. & Singh, S. 2004. “Prevention of Irritable bowel syndrome: A community survey”. British Journal Gen Pract. Vol 54.

Wong, P. T. P. 2010. “Meaning therapy: an integrative & positive existential psychotherapy”. J contemp psychother. Vol 40.