منیجه بحرینی زاده

استادیار گروه مدیریت بازرگانی دانشگاه خلیج فارس

احمد اله یاری بوزنجانی

دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی دانشگاه خلیج فارس

چکیده

از جمله مواردی که پس از ۳۲ سال پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی  همواره نیاز به آن احساس می‌شده، تحول در علوم انسانی با رویکردی اسلامی بالاخص در حوزه‌های اقتصاد و بازرگانی می‌باشد. در این میان، نگاهی به حوزه‌ی بازرگانی از جمله علم بازاریابی بیانگر این است که عمده مباحث موجود در این علم از جمله تصمیم‌های مربوط به آمیخته بازاریابی شامل شیوه‌های قیمت‌گذاری محصولات، ویژگی محصولات، تبلیغات محصولات و امور مربوط به توزیع آن‌ها که هسته‌ی اصلی این علم را تشکیل می‌دهد تحت تاثیر نظریه‌های غربی بوده و به همین شیوه نیز در دانشگاه‌ها تدریس می‌گردد. این نظریات که تحت تاثیر ارزش‌های کاپیتالیستی مطرح گردیده، تمرکز عمده‌شان بر امور مادی بوده و هدف نهایی آن‌ها کسب حداکثر سود از طریق رضایت‌مندی مشتریان هدف می‌باشد. در این میان، مطالعه ‌آیات و روایات اسلامی ذهن هر محققی را متوجه معیارهائی خواهد ساخت که اسلام در رابطه با تصمیم‌های آمیخته بازاریابی مطرح نموده، معیارهائی که در موفقیت کسب‌و‌کارهای امروزی بسیار موثر بوده و بسیاری از صاحب‌نظران غربی به تازگی به نتایج آن دست‌یافته و رویکردهای جدید در بازاریابی را بر مبنای آن مطرح نموده‌اند؛ لذا هدف از تحقیق حاضر پاسخ گوئی به این پرسش اصلی است که آمیخته بازاریابی با رویکردی اسلامی چگونه تبیین می‌شود؟

این مطالعه از نوع توصیفی است. برای تبیین موضوع و پاسخگویی به سؤالات تحقیق، روش کتابخانه‌ای و تحلیل محتوا استفاده می‌شود. بدین ترتیب با مرور پیشینه تئوری آمیخته بازاریابی و بررسی این موضوع با استناد بر منابع ناب اسلامی همچون قرآن، نهج‌البلاغه، روایات ائمه معصومین (ع) و …، عناوین مقاله در چهار سرفصل عمده محصول اسلامی، قیمت‌گذاری اسلامی، تبلیغات با معیارهای اسلامی و توزیع منطبق بر موازین اسلامی بیان شده و نهایتاً مدلی از آمیخته بازاریابی اسلامی ارائه خواهیم داد.

واژه های کلیدی: بازاریابی اسلامی، آمیخته بازاریابی، محصول، قیمت، ترفیع، توزیع.

منابع:

1. قرآن
2. دشتی، محمد، ۱۳۸۵، نهج‌البلاغه، قم، ظهور شفق.
3. عاملی، سید جعفر مرتضی؛۱۳۶۵، بازار در سایه حکومت اسلامی، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
4. صدر، سید رضا،۱۳۷۸، دروغ، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
5. صدر، محمدباقر،۱۳۶۰، اقتصاد ما، ترجمه محمدمهدی فولادوند، بنیاد علوم اسلامی.
6. بناءرضوی، مهدی،۱۳۶۷، طرح تحلیلی اقتصاد اسلامی، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
7. روستا، احمد، ونوس، داور و ابراهیمی، عبدالحمید (۱۳۷۵)، مدیریت بازاریابی، چاپ سیزدهم، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
8. مطهری، مرتضی، ۱۳۸۴، سیری در سیره معصومین (ع) :خلاصه آثار شهید مطهری، تهران، دانشگاه امام صادق (ع).
9. مکارم شیرازی، ناصر، ۱۳۸۳، ۱۱۰ سرمشق از سخنان حضرت علی (علیه‌السلام)، قم، مدرسه امام علی ابن ابی طالب.
10. دشتی، محمد، ۱۳۸۶، امام علی (ع) و اقتصاد، قم، انتشارات مشهور.
11. قرائتی، محسن، ۱۳۹۰، قرآن و تبلیغ: بررسی آیات و روایات در روش تبلیغ دین، قم، مرکز فرهنگی درسهائی از قرآن، tebyan.net.
12. کلینی، محمد بن یعقوب، ۱۳۸۲، اصول کافی ج ۱(ترجمه سید جواد مصطفوی)، تهران، موسسه الوفا.
13. مجلسی، محمد باقر، ۱۳۸۶، حلیله المتقین (به تحقیق سید علی امامیان)، قم، سرور.
14. دادگر کرماجانی، یدالله (۱۳۷۸)، نگرشی بر اقتصاد اسلامی : معرفت‌ها، ارزش‌ها و روش‌ها، ویرایش مرتضی عزتی، چ ۱، تهران: انتشارات پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس.
15. مکارم شیرازی و همکاران،۱۳۸۵، تفسیر نمونه، جزء ۲،۸،۲۲،۳۰،۱۰، تهران، انتشارات دارالکتب اسلامیه.
16. مکارم شیرازی، ناصر، ۱۳۸۹، پیام امیرالمؤمنین، جلد ۱۱، قم، مدرسه الامام علی بن ابی‌طالب (ع).
17. مکارم شیرازی، ناصر، ۱۳۶۰، خطوط اساسی اقتصاد اسلامی، makaremshirazi.org .

منابع لاتین:

1. Abul Hassan, Abdelkader Chachi and Salma Abdul Latiff(2008) , “Islamic Marketing Ethics and Its Impact on Customer Satisfaction in the Islamic Banking Industry”, Islamic Economy, Vol. 21 No. 1, pp: 27-46.