به گزارش دبیرخانه دائمی کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی، نشست «نسبت علم و اسلام» با حضور مهدی گلشنی و مظفر اقبال بنیانگذار موسسه «علوم اسلامی» و نویسنده کتاب «علم و اسلام» در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد.
مظفر اقبال در این نشست علم را به مثابه فعالیت کلی دانست و گفت: نگاه جزیی و سطح پایین به علم باعث می شود که ابعاد دیگر علم را نبینیم. وقتی علم را به صورت فعالیت گسترده و فعالیت وسیع می بینیم، دانشمندان جزء کوچک و خاص از علم محسوب می شوند. در این صورت علم دارای لایه های واجد و متفاوت می شود از جمله لایه های اجتماعی، اقتصادی، اخلاقی، سیاسی و نظام های باورمندی و جهان بینی که دنشمندان با آن نظام باورها به فعالیت علمی می پردازند. لایه های اخلاقی مانند زنجیره غذایی که امروزه توسط انسان دستکاری شده و از حالت طبیعی خارج شده است.
وی افزود: امروز پول علم از منابع مختلف با اهداف سیاسی و اجتماعی خاصی به دانشمندان و مراکز علمی داده می شود تا فعالیت علمی کنند. با نگاه به ابعاد و لایه های مختلف علم به خصوص لایه اخلاقی و نظام های باورمندی که دانشمندان می توانند با مفروضات متافیزیک به فعالیت علمی بپردازند، می توانند مفروضات سکولار داشته باشند و ابژه های علمی را که به آنها می پردازند را صرفا اموری طبیعی بدانند که تحت قوانین علمی کار می کنند و یا با جهان بینی خداباورانه کار کنند و ابژه های علمی را مخلوق خالق بزرگتری بدانند.
وی ادامه داد: در لایه های اخلاقی هم در نگاه سکولار که خداوند جایگاهی در آن ندارد، ابژه ها منابع طبیعی هستند که باید از آنها استفاده کرد. درحالیکه اگر نگاه اخلاقی و دینی به مساله باشد، رابطه ما با طبیعت کاملا تغییر می کند و دارای احترام می شود و نمی توان به عنوان یک منبع محض به آن نگاه کرد.
اقبال بیان کرد: با ورود جهان بینی دینی به مساله، لایه های مختلف علمی عوض می شوند یعنی سیاست علم، اقتصاد علم و فلسفه علم عوض می شوند. وقتی این لایه ها عوض شوند، نهایتا علم که ماحصل همه این لایه ها است تغییر می کند.
وی با طرح این سوال که اگرعلم اسلامی تولید شود، چه تفاوتی با علمی خواهد داشت که امروز تولید شده است؟ گفت: نمونه علم اسلامی را داشته ایم که در سنت های علمی که در تاریخ بشر وجود داشته جزو پایدارترین سنت ها بوده و هشت قرن وجود داشته است درحالیکه سنت علم غربی که امروز با آن مواجهیم در حدود چهار قرن از آن می گذرد.
اقبال ادامه داد: مسلمانان در جریان فعل و انفعالات علمی خواب ماندند و لذا علم در ممالک اسلامی رشد نکرد. اما این به معنای آن نیست که نمی توانیم علم اسلامی تولید کنیم.
مهدی گلشنی هم در این نشست با اشاره به آشنایی خود با مظفر اقبال گفت: آشنایی من با ایشان به سال ۱۳۷۴ در کنفرانس مهمی در اسلام آباد پاکستان بازمی گردد. ایشان دبیر آن کنفرانس بودند. بعد از آن در مکان های دیگری مانند افتتاحیه انجمن بین المللی علم و دین با یکدیگر ملاقات کردیم.
گلشنی بیان کرد: آقای اقبال بعد از رفتن به کانادا انجمن علم اسلامی را راه انداخت و مجله اسلام و علم را منتشر کرد. در ۱۵ سال گذشته این مجله منتشر می شد و جزء مجلات خوب در جهان اسلام محسوب می شود که اکنون بیشتر به صورت اینترنتی قابل دسترس است.
انتهای پیام/