میثم لطیفی

استاد راهنما و دکتری مدیریت منابع انسانی. دانشگاه امام صادق علیه‌السلام. تهران. ایران.

meisamlatifi@gmail.com

اصغر اسلامی تنها

استاد مشاور و دکتری فرهنگ و ارتباطات. دانشگاه باقرالعلوم علیه‌السلام. قم. ایران.

islamitanha@yahoo.com

محمد مجید دائی دائی

طلبۀ درس خارج حوزۀ علمیه و دانشجوی دکتری سیاست‌گذاری فرهنگی. دانشگاه باقرالعلوم علیه‌السلام. قم. ایران.

hajmmdd@yahoo.com 

چکیده

هیأت‌های مذهبی از نقاط قوت و اختصاصات شیعیان است که دارای ظرفیت‌های مغفول فراوانی است. تعامل هیأت‌های مذهبی یکی از مهم‌ترین راه‌های افزایش بهره‌وری این ظرفیت‌های مردمی، خودجوش و پویاست؛ اما تاکنون الگویی برای این مسئله ارائه نشده‌ است. «بررسی، تدوین و طراحی الگوی مطلوب برای ایجاد و استمرار تعامل میان هیأت‌های مذهبی» مهم‌ترین هدف این تحقیق است. در این تحقیق، مباحث نظری همچون چیستی و چگونگی «تعامل» و «هیأت‌های مذهبی»، به‌وسیلۀ مطالعات کتابخانه‌ای گردآوری شد. سپس به مصاحبه با صاحب‌نظران پرداخته شد تا با استفاده از روش پژوهش نظریۀ داده‌بنیاد، الگوی پارادایمی تعامل هیأت‌های مذهبی قزوین طراحی شود. در این راستا از بیش از ۱۱۰۰ دقیقه مصاحبۀ انجام‌شده ۷۶۱ کد و سپس ۶۳ مفهوم استخراج شد. از این مفاهیم ۳۶ مقوله استخراج شد که در قالب ۶ طبقه، اجزای الگوی پارادایمی را تشکیل دادند. در این تحقیق، «همکاری دو یا چند هیأت مذهبی در یک فعالیت مشترک» به‌عنوان تعریف تعامل هیأت‌های مذهبی اتخاذ شد و ابعاد مختلف تعامل بررسی شد. همچنین، با بررسی وضعیت قزوین و هیأت‌های آن، بستر حاکم در تعامل هیأت‌های مذهبی قزوین، نسبتاً مناسب و مستعد تعامل ارزیابی شد. در این تحقیق، عوامل و موانع تعامل میان هیأت‌ها احصا شد و راهبردها و مراحل تحقق تعامل تبیین شد و در ادامه، شناسایی، برنامه‌ریزی، ایجاد باور به تعامل، آموزش روش تعامل، برقراری اولین تعامل و توجه ویژه به آن، استمرار و گسترش تعامل و در نهایت، تأسیس دبیرخانۀ تعامل به‌عنوان گام‌های تحقق تعامل پایدار و مستمر میان هیأت‌های مذهبی ذکر شد.

کلیدواژه‌ها:

همکاری بین سازمانی، هیأت مذهبی، قزوین، تعامل هیأت‌های مذهبی، راهبرد فرهنگ، هم‌افزایی، مدیریت هیأت.

کتابنامه

قرآن کریم.

استراوس، انسلم؛ کربین، جولیت. ۱۳۹۰٫ مبانی پژوهش کیفی (فنون و مراحل تولید نظریۀ زمینه‌ای). ترجمۀ ابراهیم افشار. تهران: نشر نی. چاپ اول.

اکبری جدی، صابر. ۱۳۹۱٫ روش‌های هم‌افزایی تشکل‌ها. مشهد: انتشارات قدس رضوی.

اوتارخانی، علی. ۱۳۸۲٫ «همکاری مجازی؛ همکاری مبتنی‌بر فنّاوری ارتباطات و اطلاعات». چشم‌انداز مدیریت بازرگانی. شمارۀ ۷ و ۸٫

بیکدلو، فهیمه؛ رهنورد، فرج اله. ۱۳۹۶٫ «سنجش هماهنگی میان‌سازمانی و شناسایی عوامل مؤثر بر آن در سازمان‌های عمومی». فصلنامه فرآیند مدیریت و توسعه. دوره ۳۰٫ شماره ۲٫

پناهیان، احمد. ۱۳۹۲٫ «ضرورت وحدت هیأت‌های مذهبی حول محور ولایت». فانوس۳٫ قم: جامعۀ ایمانی مشعر.

حسام مظاهری، محسن و همکاران. ۱۳۹۵٫ فرهنگ سوگ شیعی. تهران: خیمه. چاپ اول.

خامنه‌ای، سید علی. ۱۳۹۳الف. آفتاب در مصاف. تهران: انتشارات انقلاب اسلامی. چاپ سوم.

ــــــــــــــــــــ‌. ۱۳۹۳ب. قرارگاه‌های فرهنگی. تهران: مؤسسۀ فرهنگی هنری ایمان جهادی. چاپ اول.

ــــــــــــــــــــ‌. ۱۳۹۵٫ «بیانات در دیدار جمعی از مداحان اهل‌بیت علیهم‌السلام» در تاریخ: ۱۱/۰۱/۱۳۹۵٫ تاریخ دریافت: ۱۲/۰۱/۱۳۹۵٫ http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=32740.

دانایی‌فرد، حسن؛ اسلامی، آذر. ۱۳۹۰٫ ساخت نظریۀ بی‌تفاوتی سازمانی (کاربرد استراتژی پژوهشی نظریۀ داده‌بنیاد در عمل). تهران: دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام). چاپ اول.

دانایی‌فرد، حسن؛ الوانی، سید مهدی؛ آذر، عادل. ۱۳۸۸٫ روش‌شناسی پژوهش کیفی در مدیریت؛ رویکردی جامع. تهران: انتشارات صفار. چاپ سوم.

دهخدا، علی‌اکبر. ۱۳۶۸٫ لغت‌نامه. تهران: سازمان لغت‌نامۀ دهخدا. چاپ اول.

رابرت ک. ین. ۱۳۸۱٫ تحقیق موردی. ترجمۀ علی پارساییان و سید محمد اعرابی. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی. چاپ دوم.

رمضانیان، شعبانعلی. ۱۳۹۱٫ «نقش بسیج در حفظ و تقویت ماهیت نهادی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی». فصلنامۀ مطالعات راهبردی بسیج. سال پانزدهم. شمارۀ ۵۵٫

صدر، سید موسی. ۱۳۹۲٫ «دنیای امروز، دنیای تشکیلات». فانوس ۵٫ قم: جامعۀ ایمانی مشعر. چاپ اول.

غفاری هشتجین، زاهد؛ خدادادی، هانیه. ۱۳۹۳٫ هیأت‌های مذهبی و انقلاب اسلامی. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. چاپ اول.

کریمی، صدیقه؛ نصر، احمد رضا. ۱۳۹۱٫ «روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌های مصاحبه». پژوهش. سال چهارم. شمارۀ اول.

گمار، محسن. ۱۳۹۵٫ «هیأت باید جهادی باشد؛ درنگی در مقدمات جبهه‌سازی هیأت‌ها». فانوس۲۵٫ قم: جامعۀ ایمانی مشعر.

مجلسی، محمد باقربن محمدتقی. بی‌تا. بحارالأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار (علیهم السلام). تصحیح هدایت‌الله مسترحمی، علی‌اکبر غفاری، محمدباقر بهبودی، محمدتقی مصباح یزدی، محمدباقر محمودی، محمدمهدی خرسان، عبدالرحیم ربانی شیرازی، محمدکاظم میاموی، ابراهیم میانجی، یحیی عابدی زنجانی و عبدالزهراء علوی. بیروت: دار احیاء التراث العربی. چاپ اول.

محدثی، جواد. ۱۳۷۶٫ فرهنگ عاشورا. قم: نشر معروف. چاپ دوم.

معممی مقدم، رضا. ۱۳۹۶٫ «هیئات مذهبی گران‌سنگ‌ترین سرمایه‌های اجتماعی ما هستند». تاریخ منبع: ۲۲/۱۲/۱۳۹۶٫ تاریخ دریافت: ۲۵/۱۲/۱۳۹۶٫     http://ido.ir/post/867072/.

نوری، علی. ۱۳۹۴٫ «همه با هم باشیم؛ درنگی در فرایند شبکه‌سازی هیأت‌ها». فانوس۲۳٫ قم: جامعۀ ایمانی مشعر.