دبیر علمی چهارمین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی گفت: آنچه که سرمایه کار در این حوزه است منویات مقام معظم رهبری است. ایشان به دنبال این هستند که جامعه علمی برای پیشرفت کشور تفکر کنند.
به گزارش دبیرخانه دائمی کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی به نقل از پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، جوامع اسلامی در جهت نهادینه کردن بنیان‌های اسلامی نیازمند الگوی بومی و متناسب با اقتضائات فرهنگی خود هستند. برای تحقق این امر مهم طرح الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت از سوی مقام معظم رهبری اعلام شد و طبق فرمایش ایشان طراحی الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت، درواقع ارائه محصول انقلاب اسلامی ایران و طراحی تمدن جدید و پیشرفته در همه عرصه‌ها بر مبنای تفکر و اندیشه اسلام است. بعد از گذشت سی و چند سال از آغاز انقلاب اسلامی مقرر شد تا برای زندگی آینده، الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت تهیه و تدوین شود. این طرح، دعوت به شروع راه جدیدی است. مقام معظم رهبری در دیدار اخیر خود با اساتید و دانشگاهیان درباره اهمیت تولید دانش برای دستیابی به الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت تأکید کردند و فرمودند: «این الگو باید با تلاش دانشگاهیان تدوین، و راه برای الگو دادن غربی‌ها به کشور بسته شود.»
با توجه به توصیه مقام معظم رهبری کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی اقدام به تأسیس کمیسیونی با عنوان الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت کرد. عطاءالله رفیعی‌آتانی رئیس دبیرخانه دائمی و دبیر علمی کنگره درباره راه‌اندازی کمیسیون تخصصی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در لبیک به سخنان رهبر انقلاب در دیدار با اساتید دانشگاه‌ها در مورد ضرورت نظریه‌پردازی و تولید دانش برای دستیابی به الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی گفت: همان‌طور که جامعه علمی کشور مطلع هستند، مجموعه‌ای علمی که شامل حدود ۴۰ مرکز دانشگاهی و حوزوی است، کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی را در سه دوره تاکنون برگزار کرده‌اند و دوره بعدی آن را در آبان ماه سال جاری برگزار می‌کنند. این مراکز قبلاً نیز دو همایش ملی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را برگزار کرده‌اند.
وی افزود: نتیجه این تلاش منجر به ایجاد گفتمان‌سازی شد و موضوع برای جامعه علمی و سیاست‌مداران و دستگاه‌های اجرایی مطرح شد. چنانکه متعاقب آن، دو نشست اندیشه راهبردی در محضر رهبر معظم انقلاب اسلامی هم به این موضوع اختصاص پیدا کرد. محصول کار ما هم علاوه بر گفتمان‌سازی و تضارب‌آرا و شناسایی نیروهای علمی مرتبط با این موضوع، بیش از ۱۰ جلد کتاب و مجموعه‌ای از مقالات منتشر شده است.
رفیعی آتانی اضافه کرد: پس از اینکه مرکز الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت تشکیل شد، این موضوع به آنجا محول شد هر چند ما و همه کسانی که می‌خواستند درباره این موضوع کار علمی کنند، نمی‌توانستیم این حرکت را متوقف کنیم. مجموعه علمی مذکور موضوع علوم انسانی اسلامی را در چارچوب برگزاری کنگره‌های بین‌المللی وجهه همت خود ساخت و البته مشخص است به لحاظ نظری باید مهمترین خروجی علوم انسانی با رویکرد اسلامی، موضوع الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت باشد.
این استاد دانشگاه بیان کرد: مقام معظم رهبری در دیدار ماه رمضانی خود با استادان دانشگاه‌ها، از آنها خواستند به عنوان مهم‌ترین سند فرادست همه اسناد جمهوری اسلامی ایران به تلاش علمی در قلمرو تبیین موضوع الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت بپردازند. در واقع مسأله ایشان این است که موضوعات کشور ما حل نشده و این به دلیل عدم انجام کارهای علمی است. موضوع پیشرفت و اقتصاد در کشور ما با توجه به اینکه بعضی از اراده‌ها برای پیگیری تحقق آنها وجود دارد اما با این حال رفع نمی‌شود، این موضوع به دلیل وجود گره علمی است زیرا ابعاد موضوع روشن نیست. به همین علت مقام معظم رهبری از اساتید خواستند پیرامون این موضوع تولید علم و نظریه‌پردازی کنند.
رفیعی آتانی اظهار کرد: دعوت مقام معظم رهبری یک دعوت عام بود و ما هم به دلیل ارتباط گسترده‌ای که با بیش از دو هزار نفر از اساتید دانشگاه‌ها و پژوهشگران توسط دبیرخانه کنگره علوم انسانی اسلامی داریم، این وظیفه را بر خود دیدیم تا از این ظرفیت استفاده کنیم. به همین دلیل کمیسیون تخصصی ویژه‌ای را با عنوان الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت در این کنگره ایجاد کردیم.
وی یادآور شد: دو جلد «کتاب نظریه» به این کمیسون اختصاص پیدا می‌کند و برای جذب مقالات علمی پژوهشی هم هیچ محدودیتی نداریم. بنابراین می‌خواهیم در بالاترین سطح علمی به این موضوع بپردازیم و به همین دلیل اعلام فراخوان دادیم.

محورهای کمیسیون الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
وی با اشاره به محورهای کمیسیون الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، اظهار کرد: محورهای این کمیسیون بر مبانی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، راهبردهای پیشرفت کشور در چارچوب الگو، شاخص‌های اندازه‌گیری پیشرفت بر اساس الگو، طراحی الگوهای اقتصادی، فرهنگی و سایر زیر سیستم‌های زندگی خواهد بود.
رفیعی آتانی درباره کمک بدنه دانشگاهی کشور در تدوین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت گفت: از دوران مشروطه تاکنون مهم‌ترین مساله جامعه ما پیشرفت کشور بوده است و همه مسائل قابل ارجاع به این موضوع هستند. با همه تفاوت‌های فکری و فرهنگی و حتی عقیدتی و سیاسی که بین فعالان اجتماعی و سیاسی که در کشور ما وجود داشته است، اما هدف همگرا کننده همه تلاش‌ها، آرمان تحقق پیشرفت کشور بوده است و هیچ فرد یا گروهی درباره این موضوع اختلافی ندارند هرچند که در تبیین و عناصر و اجزا و نظریه آن اختلاف وجود داشته باشد. حتی طبقات ضعیف کشور هم محرومیت‌زدایی را در ذیل پیشرفت کشور قلمداد می‌کنند.
وی یادآور شد: خواسته افراد جامعه رسیدن به جایگاه بهتر در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، صنعتی، علمی، فرهنگی و تربیتی است و این خواسته عمومی جامعه است. البته ابعاد و ماهیت آن باید توضیح داده شود و تفاوت آن با الگوهای رقیب مشخص گردد. همچنین باید در این رابطه فرهنگ‌سازی و گفتمان‌سازی انجام داد تا عموم مردم همراه شوند. فازهای بعدی که شامل سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی و مدیریتی است نیز باید پیگیری شود.
رفیعی آتانی بیان کرد: کشور با توجه به اینکه دارای مسیر بلند مدتی است اما حرکت زیگزاگی در آن دیده می‌شود. وقتی دیدگاه‌های مختلف سیاسی و اجتماعی مقدرات کشور را به عهده می‌گیرند، اولویت‌های کشور جابه‌جا می‌شوند. اما اگر این الگو دارای چارچوب محکمی باشد این اتفاق رخ نمی‌دهد. اکنون کار اصلی به عهده نهادهای مختلف علمی کشور است زیرا تولید علم به طور انحصاری بر عهده آنان است. این گروه در گفتمان‌سازی می‌توانند سهیم باشند و در مرحله برنامه‌ریزی به مدیریت کشور و دستگاه‌های اجرایی کشور کمک کنند. خروجی دانشگاه‌ها هم به لحاظ علمی و نیروی انسانی می‌توانند به موضوع الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت کمک کننده باشند.
دبیر علمی کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی با اشاره به مانع اصلی در تدوین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت گفت: موانع متعددی وجود دارد و یکی از آنها بخش‌های مدیریتی هستند. دستگاه‌های مسئول در این زمینه در کشور باید تدابیر بهتری اتخاذ کنند اما بخش دیگر مربوط به جامعه علمی است که اساساً بین خروجی‌های دانشگاه و نیازهای زندگی رابطه متقابل وجود ندارد و البته این موضوع در همه زمینه‌های علمی وضعیت به همین‌گونه است. دانش و دانشمندانی که در دانشگاه‌ها تولید و تربیت می‌شوند ارتباط اساسی با نیازهای کشور ندارند.
رفیعی آتانی درباره این تلقی که الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با توسعه غربی یکسان انگاشته می‌شود، گفت: اگر چنین بود که ما الان به این موضوع نمی‌پرداختیم ضمن اینکه این حرف به معنای آن نیست که ما از تجربیات آنها استفاده نکنیم. ما باید با توجه به مبانی و اقتضائات خودمان و با استفاده از تجربیات دیگر کشورها، طرح و الگویی برای اداره کشور در آینده ایجاد کنیم. این راه عقلایی و صحیح و پسندیده است.

تفاوت‌های الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با توسعه غربی
استاد دانشگاه علم و صنعت ایران با اشاره به تفاوت‌های الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با توسعه غربی افزود: بین دو دیدگاه از منظر مبانی نظیر نگرش به انسان، فلسفه زندگی، اهداف و ماهیت زندگی و پیشرفت و انحطاط تفاوت‌های مختلفی با یکدیگر دارند. زیرا تفسیر ما از این امور با تفسیر رویکرد غربی فرق می‌کند. برای نمونه در رویکرد غربی نظام لیدر و مدار، نظام اقتصادی است و هر چیزی را برای اقتصاد باید فدا کرد، ولی در رویکرد ما چنین چیزی وجود ندارد. ضمن اینکه ما ملتی هستیم دارای خصوصیات تاریخی و فرهنگی و اجتماعی و جغرافیایی که باید با این اقتضائات فکر کنیم. بنابراین توجه به اقتضای اسلامی و ایرانی با استفاده از تجربه دیگران تبدیل به مدلی برای زندگی ما می‌شود.
رفیعی آتانی درباره افق و آینده الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت با توجه به مسیر فعلی گفت: آینده به خود ما بستگی دارد و باید آن را بسازیم. اگر اراده جدی و انگیزه جدی برای تحقق آن وجود داشته باشد طبیعتاً موفق می‌شویم و در غیر این صورت موفق نخواهیم بود. برای نمونه در زمینه انرژی هسته‌ای، سلول‌های بنیادی و صنایع نظامی و… که کشور دارای موفقیت‌های برجسته‌ای است بدان خاطر است که افراد زیادی برای آن تلاش‌های زیادی انجام دادند. بنابراین اگر جامعه علمی تصمیم بگیرد برای پیشرفت کشور فکر منسجم و اصولی کند، نتیجه خواهد گرفت.
وی در پایان سخنانش گفت: البته کار در حوزه‌های علوم اجتماعی و علوم انسانی از دیگر حوزه‌ها سخت‌تر است، زیرا زندگی انسان‌ها با روابط پدیده‌های فیزیکی فرق دارد، اما آنچه که سرمایه کار در این حوزه است اراده مقام معظم رهبری است. ایشان به دنبال این هستند که جامعه علمی کشور برای پیشرفت کشور تفکر کنند. ما در مجامع علمی سرمایه‌های خوبی داریم که جهت‌دهی نمی‌شوند و شاید این ایده بتواند جامعه علمی را جهت‌دهی کند و انگیزه در آنها ایجاد کند تا در تولید علم نظیر پایان‌نامه‌ها هدف‌دارتر حرکت کنند.