مطالعۀ ارزشهای انسانی در ناﻣﻪهای ﻧﻬﺞالبلاغه برمبنای طبقهبندی شناختی بلوم
مصطفی مرادی مقدم،
دانشجوی دکترای آموزش زبان انگلیسی دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجی دانشگاه تبریز
چکیده
در قلمروی جهان اسلام، شاهکارهای دینی و تعالیم معنوی ﺑﻲشماری خلق شده است. یکی از این آثار برجسته که از گزند داس دروگر زمانه دور مانده و گذشت ایام نتوانسته زیبایی آن را کاهش دهد، کتاب ﻧﻬﺞالبلاغه است. این کتاب مجموﻋﻪای از بیانات امام علی(ع) است و از سه ﺑﺨﺶ متفاوﺕ به نام ﺧﻄﺒﻪها، ناﻣﻪها و ﺣﻜﻤﺖها تشکیل شده است. هدف اصلی این تحقیق اکتشافی بررسی ارزشهای انسانی در متن «ناﻣﻪهای» ﻧﻬﺞالبلاغه براساس «مدل شناختی بِلوم»است. براساس مدل بلوم، شش سطح شناختی متفاوت وجود دارد که از ﻋﻴﻨﻲترین سطح شروع شده و سطوح انتزاﻋﻲتر را دربرﻣﻲگیرد. این سطوح عبارتاند از: «دانش»، «فهم»، «کاربرد»، «تجزیه و تحلیل»، «ترکیب» و «سنجش». هریک از نامههای موجود در ﻧﻬﺞالبلاغه در چهارچوب این مدل بررسی شدهاند تا مشخص شود به کدامیک از این سطوح شناختی در تعالیم نهجالبلاغه تأکید بیشتری شده است. نتایج این مطالعه نشان داد که بیشتر ناﻣﻪها بهترتیب مربوط به سطح «سنجش» و «دانش» هستند. این تحقیق به مفسران و تمامی کسانی که به درک ﻋﻤﻴﻖتر این اثر نیاز دارند، کمک ﻣﻰکند تا بتوانند به این موضوع پی ببرند که ناﻣﻪهای نوشتهشده در کتاب ﻧﻬﺞالبلاغه در چه ﺳﻄﺤﻲ از تجرید قرار دارند. همچنین، نتایج تحقیق بر حساسیت دانش و سنجش در نامههای نهجالبلاغه تأکید دارد که حاکی از توجه به اهمیت دانش و سنجش در روابط انسانی است.
کلیدواژﻩها: مدل شناختی بلوم، ارزشهای انسانی، بررسی ناﻣﻪها، ﺳﻄﺢ شناختی، ﻧﻬﺞالبلاغه.
کتابنامه
الهیان، مجتبی و حامد پوررستمی. ١٣٨٨. «نگاهی تعلیلی و فلسفی به وصفناپذیری خدا در ﻧﻬﺞالبلاغه». فلسفۀ دین. سال دوم. شماره ۶.
بهنام، بیوک. ١٣٨٣. «جایگاه ادبی ﻧﻬﺞالبلاغه: تحلیل زبانشناختی گزیدﻩهایی از کلام امام علی(ع)». مقالات و بررسیها. شماره ٧٢.
جعفری، سید محمد مهدی. ١٣٨۴. «تأثیر ﻧﻬﺞالبلاغه بر ادب فارسی». مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. دوره بیست و دوم. شماره اول.
جعفری، محمدتقی. ١٣٧٩. «ﻧﻬﺞالبلاغه، نغمه روح کلی». طب و تزکیه. شماره ٣٨.
سیدرضی، ابوالحسن محمدبن الحسین. ۴٠۶-٣۵٩ﻫ.. ﻧﻬﺞالبلاغه. ترجمۀ سید محمد مهدی جعفری. تهران. مؤسسه نشر و تحقیقات ذکر. چاپ اول.
سیدی، سیدحسین. ١٣٧٩. «ابعاد گفتمان مولا علی(ع)». مجله تخصصی زبان و ادبیات دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد. شماره ٣٣.
قنسولی، بهزاد. ١٣٧٩. «بررسی کنشهای گفتار در خطبه یکصدویازدهم ﻧﻬﺞالبلاغه». مجله تخصصی زبان و ادبیات دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد. شماره ٣٣.
موﺳﻲزاده، زهره و مریم عدلی. ١٣٨٨. «معیارهای انتخاب و انتصاب مدیران با رویکرد شاﻳﺴﺘﻪگزینی در ﻧﻬﺞالبلاغه». اندیشه مدیریت. سال سوم. شماره اول.
میرقادری، سید فضل الله. ١٣٨۵. «شکوﻩهای امیرالمؤمنین علی(ع) در ﻧﻬﺞالبلاغه». مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. دوره بیست و پنجم. شماره سوم.
Bloom, B. S., Engelhart, M. D., Furst, E. J., Hill, W. H., & Krathwohl, D. R. 1956. Taxonomy of educational objectives_ Handbook 1: The cognitive domain. New York. David Mackey.
Crookes, G. 1986. “Towards a validated analysis of scientific text structure”. Applied Linguistics. No.7.
Farhady, H., Ja’farpur, A.,& Birjandi, B. 1387/2009. Testing language skills: From theory to practice. Samt Publication.
Flowerdew, J. 2003. “Signalling nouns in discourse”. English for Specific Purposes. Volume No. 22.
Geertsen, H. R. 2003. “Rethinking thinking about higher-level thinking”. Teaching Sociology. No. 31, 1.
Hornby, A. S. 2006. Oxford advanced learner’s dictionary of current English. Oxford University Press.
Karimy, J. 1385/2006. “An investigation on the role and effect of Koranic verses and orientalism in the formation of Pushkin’s poetry: “Qoranic allusion poem”. Pazhuhesh-e Zabanha-ye Khareji. No. 30.
McKee, A. 2003. Textual analysis: A beginner’s guide. Sage Publication.
Shrum, J. L., & Glisan, E. 1994. Teacher’s handbook: Contextualized language instruction. Boston. MA, Heinle & Heinle.
Soler, V. 2002. “Analyzing adjectives in scientific discourse: An exploratory study with implications for Spanish speakers at advanced university level”. English for Specific Purposes. No. 21.
Yahyapour, M. 1385/2006. “Study of the Islamic concepts in some of Theodore Dostoyevsky’s works and the reasons for his interest in these concepts”. Pazhuhesh-e Zabanha-ye Khareji. No. 30.