مرور ادبیات مطالعات سبک زندگی در آثار برخی متفکران مسلمان
سیدمحمدتقی موسوی فر
دانشجوی دکتری رشته تفسیر، دانشگاه قم، ایران، قم
Mosavifar88@gmail.com
چکیده
دین مبین اسلام به منزله واپسین دین الهی و کامل‌ترین برنامه تأمین‌کننده سعادت دنیا و آخرت بشر برای برنامه ریزی امور روزمره و مسائل زندگی، مبنا اصل یا راهکار عملی ارائه می‌دهد. در منابع اصیل اسلامی، «سبک زندگی» با کلیدواژگان ادب و سنت قابل پیگیری است و در حوزه اخلاق و احکام نیز علاوه بر آداب و سنن می‌توان در جستوجوی مسائل و معارفش بود. متفکران مسلمان نیز از دیرباز دغدغه تدوین و تبیین در این حوزه را داشته‌اند. یکی از کاستی های پژوهش های اخیر سبک زندگی، عدم التفات یا به میراث سبک زندگی در تاریخ و تمدن و فرهنگ اسلامی یا عدم بهرهوری از آن است؛ به این معنا که با نوظهور پنداشتن مسئله سبک زندگی، دیگر کسی به پیشینه این مباحث در آثار اسلامی نپرداخته و اگر پرداخته بسیار ناقص و اشاره‌وار است. تحقیق حاضر بدین قصد انجام شده که نشان دهد متفکران مسلمان از دیرباز دغدغه تبیین و تدوین در این حوزه را داشته‌اند. در این راستا در نخستین گام آثار اسلامی در این حوزه معرفی و در سه سبک سیرهنگاری، اخلاق نقلی و تلفیقی طبقهبندی شدهاند؛ سپس اختصاصات هر یک از این سبک‌ها برشمرده شده است.
کلیدواژگان: سبک زندگی، آداب، اخلاق، اندیشمندان مسلمان، مرور ادبیات.
منابع
- قرآن کریم، ترجمه آیتالله مکارم شیرازی.
- ابن‌شعبه حرانی، حسن (۱۴۰۴ق). تحف العقول. قم: انتشارات جامعه مدرسین.
- ابن‌طاووس، علی بن موسی (بیتا). برنامه سعادت (ترجمه کشف المحجه لثمره المهجه). تهران: مرتضوی.
- احمدپور، مهدی و همکاران (۱۳۸۵). کتاب شناخت اخلاق اسلامی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
- برقی، احمد بن محمد (۱۴۱۳ق). المحاسن. قم: المعاونیه الثقافیه للمجمع العالمی لاهل البیت۷٫
- برادران، محمد، وموسوی شوشتری، محمدرضا (۱۳۹۳). بایسته‌های تمدنی سبک زندگی اسلامی از دیدگاه اهلبیت علیه اسلام، بررسی موردی جایگاه نظارت اجتماعی، تاریخ اسلام. ۵۸: ۲۵۳-۲۸۰٫
- پاکتچی، احمد (۱۳۸۷). روش تحقیق تخصصی. تهران: انجمن علمی– دانشجویی الهیات دانشگاه امام صادق۷٫
- پاکتچی، احمد (۱۳۹۵). جزوه کارگاه نقد هوشورزی در مطالعات اسلامی. قم: ساختمان امام خمینی جامعهالمصطفی.
- پاکتچی، احمد (۱۳۹۳). کلاس بررسی ترجمه‌های قرآن کریم. تهران: دانشگاه امام صادق۷٫
- تهرانی، مجتبی (۱۳۹۴). ادب الهی. تهران: مؤسسه فرهنگی پژوهشی مصابیح الهدی.
- تهرانی، مجتبی (۱۳۹۱). سلوک عاشورایی. تهران: موسسه فرهنگی پژوهشی مصابیح الهدی.
- جوادی آملی، عبدالله (۱۳۹۲). ادب قضا در اسلام. قم: نشر اسراء.
- جوادی آملی، عبدالله (۱۳۹۱). مفاتیح الحیاه، قم: نشر اسراء.
- جوهری، اسماعیل بن حماد (۱۳۷۶ق). الصحاح تاج‌اللغه وصحاح‌العربیه. به‌کوشش عبدالغفور العطاری، قاهره: بینا.
- خامنه‌ای، سیدعلی (۱۳۹۵). بیانات مقام معظم رهبری، قابل دسترسی در: http://farsi.khamenei.ir/speech
- خمینی، سیدروحالله (۱۳۸۶). چهل حدیث. تهران: مرکز نشر فرهنگی رجا.
- دیلمی، حسن بن محمد (۱۴۰۸ق). أعلام الدین فی صفات المؤمنین. قم: مؤسسه آلالبیت:.
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد (۱۳۸۷). المفردات فی غریب القرآن. تحقیق: محمد خلیل عیتانی. تهران: مؤسسه فرهنگی آرایه.
- سبحانی تبریزی، جعفر (۱۳۸۳). منشور جاوید. قم: مؤسسه امام صادق۷٫
- شریعتی، سیدصدرالدین (۱۳۹۲). درآمدی برسبکزندگی اسلامی در آیات و روایات، فرهنگ مشاوره و روان درمانی. ۱۳: ۱-۱۰٫
- شریفی، احمدحسین (۱۳۹۲). سبک زندگی اسلامی ایرانی. تهران: آفتاب توسعه.
- شهید ثانی، زینالدین بن علی (۱۴۰۹ق). منیه المرید. قم: مکتب الإعلام الإسلامی.
- صدوق، ابن‌بابویه محمد بن علی (۱۳۷۸ق). عیون أخبار الرضا۷. تهران: انتشارات جهان.
- صدوق، ابن‌بابویه محمد بن علی (۱۳۷۷). ثواب الاعمال و عقاب الاعمال. ترجمه علیاکبر غفاری. تهران: نشر صدوق.
- صدوق، ابن‌بابویه محمد بن علی (۱۴۰۲ق). مصادقه الإخوان. کاظمین: مکتبه الإمام صاحب الزمان العامه.
- طباطبائی، سیدمحمدحسین (۱۴۱۹ق). سنن النبی۶. تحقیق محمدهادی نجفی. قم: مؤسسه النشر الإسلامی.
- طباطبائی، سیدمحمدحسین (۱۴۲۳ق). طریق عرفان (ترجمه رساله الولایه). قم: بخشایش.
- طباطبائی، سیدمحمدحسین (۱۴۱۷ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه.
- طبرسی، حسن بن فضل (۱۳۷۰). مکارم الأخلاق. قم: الشریف الرضی.
- طبرسی، علی بن حسن (۱۳۸۵ق). مشکاه الأنوار فی غرر الأخبار. نجف: المکتبه الحیدریه.
- طبرسی، فضل بن حسن (۱۳۸۰). الآداب الدینیه للخزانه المعینیه. ترجمه احمد عابدی. قم: زائر.
- طوسی، محمد بن حسن (۱۳۸۱ق). رجال الطوسی. ۱۳۷۳ش . قم: موسسه النشر الاسلامی التابعه بجامعه المدرسین بقم المقدسه.
- عبودی، عمار، و نصار، محمدحسین ( ۲۰۰۵م). تطور کتابه السیره النبویه. بغداد: الثقافیه العامه.
- غزالی، ابوحامد محمد (۱۴۲۷ق). احیاء علوم الدین. دمشق: دار الفکر.
- غزالی، ابوحامد محمد (۱۹۱۳م). المستصفی. بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
- فاضل قانع، حمید (۱۳۹۲). سبک زندگی بر اساس آموزه‌های اسلامی. قم: صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، مرکز پژوهشهای اسلامی.
- فیض کاشانی، مولی محسن محمد بن مرتضی (۱۴۳۰ق)، المحجه البیضاء فی تهذیب الاحیاء، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
- کاویانی، محمد (۱۳۹۳). روششناسی استخراجسبکزندگی اسلامی از سیره اهلبیت:، سیاست متعالیه. ۶: ۳۱-۴۶٫
- کاویانی، محمد (۱۳۹۲). سبک زندگی و ابزار سنجش آن. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- کلانتری، ابراهیم و همکاران (۱۳۹۲). شناسایی مؤلفه‌هایسبکزندگی اسلامی در حوزه کسب و کار از دیدگاه برخی آیات و روایات، پژوهشنامه اخلاق. ۲۲: ۳۳-۵۸٫
- کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق (۱۴۰۷ق). الکافی. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
- مازندرانی، محمد صالح بن احمد (۱۳۸۲ق). شرح الکافی-الأصول و الروضه. تهران: المکتبه الإسلامیه.
- مامقانی، عبدالله (۱۴۲۷ق). مرآه الکمال لمن رام درک مصالح الاعمال. قم: دلیل ما.
- محمودی، محمدهادی (۱۳۹۳). لایف استایل. تهران: انتشارات امیرکبیر.
- مظفری، آیت (۱۳۹۴). سبکزندگی، مشارکت و رقابت سیاسی با تأکید بر آیات و روایات، پژوهشهای سیاست اسلامی. ۷ : ۱۳۹-۱۶۰٫
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۷). اخلاق در قرآن. قم: مدرسه الامام علی بن ابی طالب۷٫
- مهدوی کنی، محمد سعید (۱۳۸۷). مفهوم سبک زندگی و گستره‌ی آن در علوم اجتماعی، تحقیقات فرهنگی. ۱: ۱۹۹-۲۳۰٫
- مهدیزاده، سجاد (۱۳۹۵). بررسی نقش تولی و تبری در الگوی ارتباطات میان فردی اسلامی. قم: دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم.
- نجاشی، احمد بن علی (۱۴۰۷ق). رجال. قم: انتشارات جامعه مدرسین.
- نراقی، احمد (۱۳۸۷). معراج السعاده. قم: قائم آل محمد
