به گزارش روابط عمومی دبیرخانه کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی به نقل از روابط عمومی مرکز صدرا، صبح امروز (یکشنبه ۹۸/۶/۳) مراسم رونمایی کتاب «درس‌نامه اقتصاد مقاومتی» با حضور پژوهشگران و محققان حوزه و دانشگاه در محل سالن علامه طباطبایی(ره) مسجد حضرت خدیجه (س) _ بوستان بهشت مادران ـ برگزار شد.

جلد دوم درسنامه اقتصاد مقاومتی منتشر می شود

در ابتدای این نشست احمدعلی یوسفی نویسنده کتاب گفت: وقتی مقام معظم رهبری سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی را بیان کردند، مجموعه ای از دوستان در قم تصمیم گرفتند کار جدی انجام دهند. مجموعه راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه علمیه قم هم در سال ۹۳ با این هدف تاسیس شد که فهم درستی از مفهوم اقتصاد مقاومتی بر اساس تفسیر رهبری صورت بگیرد چون در آن زمان تفسیرهای گوناگونی از اقتصاد مقاومتی صورت می گرفت. در سال ۱۳۹۶ در دیداری که رهبری با اساتید دانشگاه ها داشتند فرمودند: «ما اقتصاد مقاومتی را بیان و تبیین کردیم و در نشست ها و سخنرانی های فراوانی به ابعاد مختلف آن پرداختیم، با وجود برگزاری این نشست ها و همایش ها اقتصاد مقاومتی پیش نمی رود بنابراین معلوم است که گره ای در این باره وجود دارد و باید اساتید این را گره گشایی کنند».

وی افزود: بعد از این فرمایش رهبری، من جایی را ندیدم که تلاش جدی برای این مطالبه داشته باشد. بنابراین من به همراه همکاران مجموعه راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه دو گره تشخیص دادیم. یکی اینکه فهمی که از اقتصاد مقاومتی صورت گرفته بر اساس تفسیر رهبری نیست و گره دوم اینکه بخش خصوصی مورد نظر اسلام با بخش خوصصی شکل گرفته بعد از انقلاب صنعتی که بر پایه های انقلاب سرمایه داری است با یکدیگر فرق دارند.

یوسفی در ادامه برای تبیین مفهوم اقتصاد مقاومتی ۳ رویکرد کلان را توضیح داد و گفت: از اقتصاد مقاومتی سه گونه تفسیر شده است؛ تفسیر سرمایه داری، اقتصاد دولتی و اقتصاد مقاومتی بر مبنای مولفه های مردم بنیان، مولد، پیشرو و … اگر ما اقتصاد مقاومتی را بر اساس این مولفه ها پیش نبریم، موفق عمل نکردیم. هر کدام از این تفسیرها پیامدهای گوناگونی دارند. کاری که ما کردیم این بود که به عنوان گام اول، اقتصاد مقاومتی را بر اساس تفسیر مقام معظم رهبری تبیین کردیم. تصمیم داریم که جلد دوم کتاب را هم منتشر کنیم و در آن به مدل های اقتصاد مقاومتی بپردازیم. نظام اقتصاد اسلامی بر پایه مولفه های مردمی، تعاونی، حاکمیتی، خیرخواهان و… بنا شده است که ما باید برای هر کدام از این بخش ها ریل های جدیدی را باز کنیم و به بیانی ریل گذاری جدیدی انجام دهیم.

نویسنده درسنامه اقتصاد مقاومتی در پایان گفت: بنده در حال حاضر با ۳ کمیته که در خصوص نظام پولی-اسلامی کار می کنند در ارتباط هستم و قرار است در آینده نشست های علمی خوبی در این باره برگزار شود. کتاب نامبرده هم شامل ۵ فصل با عناوین چیستی و چرایی اقتصاد مقاومتی، مولفه های اقتصاد مقاومتی، امکان تحقق اقتصاد مقاومتی، نقش علمای گذشته در مقاوم سازی اقتصاد ایران و سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی است.

سخنران بعدی این برنامه عباس عرب مازار استاد اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی بود.وی گفت: مفهوم اقتصاد مقاومتی یک مفهوم به ظاهر ساده ولی بسیار عمیق است و بحثی است که ما در زندگی روزمره هم بسیار با آن سروکار داریم. مقاوم سازی اقتصاد یعنی بالا بردن میزان تاب آوری اقتصاد در مقابل شوک های داخلی و خارجی. ما در ۴۰ سال گذشته در این رابطه بسیار آسیب پذیر بودیم و لازم است که برای کاهش این ریسک تلاش کنیم. این مقاوم سازی باید هم در سطح فردی، هم در سطح خانوادگی نهادی و… باشد.

اقتصاد مقاومتی آینده نگر است

این استاد دانشگاه ادامه داد: «اقتصاد مقاومتی» یک اصطلاح است و ماهیت آن از جنس استراتژی است. به این معنا که ما به یک استراتژی ملی احتیاج داریم که اقتصادمان به سمتی برود که در مقابل تکانه ها آسیب نبیند. اقتصاد مقاومتی آینده نگر است و با آینده کار دارد. لازم است که سطح مقاومت در افراد، خانواده ها و دولت بالا رود و نقاط آسیب پذیر شناسایی شود. با برگزاری سمینار و همایش و… ما به جایی نمی رسیم. بلکه باید یک سرمایه گذاری جدی در این باره انجام گیرد.

عادل پیغامی دیگر سخنران این مراسم گفت: این کتاب به همت مرکز پژوهش های علوم انسانی – اسلامی صدرا تهیه شده و ما در شرایط فعلی به اینگونه مجموعه بسیار نیازمند هستیم و امیدوارم که تعدادشان زیاد شود. نکته دیگر اینکه این کتاب به کمک دانشجویان تهیه شده و این یعنی شاگردپروری که بسیار ارزشمند است. علاوه بر اینکه عنوان کتاب که درسنامه نام دارد نشان می دهد که محتوا درخور نیاز مخاطبان تهیه شده و درسنامه نگاه کردن به بحث نشان می دهد که یک نوع نگاه انسان محور در کتاب وجود دارد.

پیغامی ادامه داد: مشکل ما در حوزه اقتصاد مقاومتی این است که فهم مشترک و یک نوع اجماع از مقوله اقتصاد در ایران وجود ندارد. خوشبختانه در این کتاب تصویر خوبی از ورود حوزویان به حوزه اقتصاد و در عرضه نیازهای کشور نمایش داده شده که مطمئناً در تاریخ حوزه های علمیه ماندگار می شود. این اثر بر حسب تعریفی که از مخاطب داشته سعی کرده یک روایت چند ضلعی از اقتصاد ایران، اقتصاد مقاومتی و خواسته های رهبری داشته باشد. ضمن اینکه سعی کرده تصویری از نظریات علما نسبت به مقاوم سازی اقتصاد ایران نشان دهد و همین ماجرا باعث شده که بارقه های جدیدی در ذهن مخاطب زده شود.

این استاد دانشگاه امام صادق (ع) در پایان گفت: روایت انتقادی مبتنی بر نگاه های موجود در حوزه اقتصاد مقاومتی بسیار ارزشمند است. در مورد مشخصات و ویژگی های ظاهری کتاب هم لازم است که ذکر کنم علاوه بر اینکه قطع و شکل ظاهری آن خوب است، این اثر نسبت به سایر آثار غلط های تایپی کمتری دارد.

هنوز چیستی اقتصاد مقاومتی و اقتصاد اسلامی مشخص نشده است

محمد نعمتی عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق ع در ادامه این مراسم گفت: تحقق دولت اسلامی یک کار انفرادی نیست. در حال حاضر حکومت اسلامی مستقر شده ولی ما اگر وارد دولتسازی اسلامی نشویم، ایسم های دیگری سبک زندگی مردم را شکل می دهند. ما امروز با آموزش های اقتصادی متعارفی مواجه هستیم که فضای عمومی دانشگاه ها را در بر گرفته است. لازم است در برابر این انبوه آموزش های اقتصادی هسته هایی برای تشکیل دولت اسلامی شکل بدهیم. متاسفانه هنوز چیستی اقتصاد مقاومتی و اقتصاد اسلامی مشخص نشده است. ما باید درباره امکان و استدلال آن بیشتر حرف بزنیم.

وی افزود: اقتصاد مقاومتی گونه ای از اقتصاد اسلامی است که دشمن را می بیند و متناسب با بازی آن تدابیر و پویایی خودش را دارد. لازم است پیش از هر چیزی ما مشکلات را بدانیم و بشناسیم و متناسب با آنها سیاست گذاری کنیم. مثلاً باید در عرصه های اداره جامعه اولویت بندی کنیم و وارد عرصه هایی مثل انفال، پول و… که تاکنون در رابطه با آنها کاری نکرده ایم، سیاستگذاری انجام دهیم.

عطاءالله رفیعی آتانی استاد دانشگاه علم و صنعت دیگر سخنران این مراسم بود که پس از معرفی پروژه فکری احمدعلی یوسفی (نویسنده کتاب) گفت: قبل از مطرح شدن ایده اقتصاد مقاومتی، طرح این ایده در جوهره ایشان وجود داشت و بعد از مطرح شدن آن، ایشان این ایده را سازماندهی کردند. هسته مرکزی پروژه آقای یوسفی نقش مردم است و در تمام آثار خود تلاششان این است که نشان دهند اگر بخواهیم نقش مردمی که صاحب سرمایه نیستند را برجسته کنیم، باید چه کار کنیم. به عقیده ایشان اگر اقتصاد روی شانه های مردم قرار بگیرد، تمام خروجی های اقتصاد مقاومتی درست از آب در می آید.

این استاد دانشگاه ادامه داد: اگر به کل دستگاه فکری آقای یوسفی نگاه کنیم، عقبه خوبی برای اقتصاد مقاومتی به وجود می آید. ایشان با آثار آیت الله شاه آبادی بسیار درگیر بودند. بنابراین خوب است که در مبانی بحث هایشان از حرف های ایشان هم استفاده کنند. در شرایط فعلی ما با مسائلی روبرو شدیم که موجب شد فرصتی برای نظریه رشد اقتصاد اسلامی فراهم شود. بنابراین باید از این فرصت استفاده کنیم.

وی در پایان گفت: پیشنهاد من به آقای یوسفی این است که یک متن مختصری با موضوع هسته اصلی بحثشان و با حذف مسائلی که اخلال ایجاد کرده در بحث تهیه کنند و در آن درباره ویژگی کنشگران اقتصادی بنویسند. به بیان دیگر تتبعات اثر حذف شود. نکته آخر اینکه در این کتاب تمام بخش های اقتصاد مقاومتی به خوبی پوشش داده شده ولی جای بحث هایی مثل شاخص سازی، خالی است که لازم است به آنها پرداخته شود.

اقتصاد مقاومتی میوه اقتصاد اسلامی است

آخرین سخنران این مراسم حجت الاسلام رضا غلامی رئیس مرکز پژوهش های علوم انسانی اسلامی صدرا بود. وی گفت: در بدو سخن، مایلم از محقق و استاد ارجمند جناب حجت الاسلام والمسلمین احمد علی یوسفی و همکارانشان به خاطر تألیف درسنامه اقتصاد مقاومتی قدردانی کنم. همچنین جا دارد به جامعه علمی خصوصاً اساتید و پژوهشگران محترم در عرصه اقتصاد به خاطر انتشار این کتاب تبریک عرض کنم. در سال های اخیر جای خالی یک درسنامه خوب در موضوع اقتصاد مقاومتی حس می شد و جناب آقای یوسفی شجاعانه قدم اول را در این زمینه برداشتند. هر چه جلوتر می رویم اهمیت اقتصاد مقاومتی و قدرت منحصربفرد آن در علاج بیماری ها و عقب ماندگی های اقتصادی نمایان تر می شود. هر جا موفقیتی هست رد پای اقتصاد مقاومتی دیده می شود و هر جا شکستی هست رد پای اقتصاد لیبرال و رونویسی از نسخه های بانک جهانی، صندوق بین المللی پول و مانند آن مشاهده می شود. متاسفانه هنوز دولتمردان ما به اقتصاد مقاومتی اعتقاد چندانی ندارند و ریل های اقتصاد کشور را بر پایه اقتصاد مقاومتی کار نگذاشته اند و لذا به جرأت می توان گفت خیلی از گرفتاری ها اعم از موارد ناشی از سوء تدبیر یا گرفتاری های ناشی از تحریم های ظالمانه امریکا و غرب، محصول همین بی اعتقادی مسئولان است؛ هر چند من معتقدم اقتصاد مقاومتی میوه اقتصاد اسلامی است اما واقعیت این است که هر اقتصاددان عاقلی چه مسلمان و چه غیر مسلمان تایید می کند که راه حفظ استقلال و خوداتکایی کشور و خروج از بردگی قدرت های سلطه گر، اولا،ً اتکاء به ظرفیت های فراوان و کم نظیر داخلی، و ثانیا،ً به دست گیری ابتکار عمل در تعاملات جهانی است.

وی افزود: همه می دانند که اقتصاد مقاومتی مخالف تعاملات بین المللی یا حضور در میدان های رقابتی نیست بلکه اقتصاد مقاومتی به دنبال هوشمندانه کردن این تعاملات، بهره برداری فعال و مبتکرانه از ظرفیت های دیگران و ایجاد قدرت یک رقابت واقعی و نه کاذب با رقبای اقتصادی است چیزی که تا الآن وجود نداشته و به اسم تعامل یا رقابت، انواع ظلم های اقتصادی به این کشور صورت گرفته است. بر خلاف تصور کسانی که اقتصاد مقاومتی را یک شعار صرف تلقی می کنند، اقتصاد مقاومتی یک تئوری محکم است که می توان مبتنی بر آن به انواع مدل ها و فرمول های اقتصادی دست یافت. به نظر می رسد، اگر چهار ضلعی دانش محوری، مردمی شدن اقتصاد، فکر و عمل جهادی و عدالتگرایی، بر روی توانمندی ها و ظرفیت های داخلی متمرکز شود اتفاقات بزرگی در اقتصاد ایران رقم خواهد خورد که کم ترین ثمره آن، رونق تولید، گسترش اشتغال و در کل، بهبود زندگی عموم مردم و کم شدن فاصله هاست. من تعجب می کنم که این همه عضو هیات علمی در رشته اقتصاد در دانشگاهها از محل بودجه عمومی استخدام شده اند و این همه پژوهشکده و مجله علمی و پژوهشی در رشته های اقتصادی وجود دارد اما مسئولان وزارت علوم یا متولیان شورای تحول در علوم انسانی تاکنون باب تولید علم در زمینه اقتصاد مقاومتی را باز نکرده اند و نشانه آن این است که تلاش مؤثری برای سوق دادن اعضاء هیات علمی برای کار علمی مناسب بر روی اقتصاد مقاومتی مشاهده نمی شود. شما بررسی بفرمایید امروز چند مقاله علمی و پژوهشی یا اثر علمی ممتاز در موضوع اقتصاد مقاومتی در سامانه ISC یا در سامانه اطلاعات نشر کشور به ثبت رسیده است؟

رئیس مرکز پژوهش های علوم انسانی اسلامی صدرا در پایان گفت: من معتقدم نظریه پردازی حول اقتصاد مقاومتی باید به یکی از تقاط تمرکز اساتید و پژوهشگران اقتصادی تبدیل شود و مسئولان باید هم مشوّق های جذاب، و هم بسترهای فنی لازم را در این زمینه مهیا کنند. به هر حال، مجمع عالی علوم انسانیِ اسلامی مدتی است بنا به وسع خود کار روی اقتصاد مقاومتی را شروع کرده و بنده در اینجا با افتخار حمایت مجمع از کارهای علمی نوآورانه در موضوع اقتصاد مقاومتی را اعلام می کنم. مجدداً از استاد و محقق گرانقدر جناب حجت الاسلام والمسلمین یوسفی و همکاران محترمشان به خاطر تألیف این درسنامه سپاسگزاری می کنم. همچنین از بنیاد فرهنگی خاتم الاوصیاء به ویژه برادر گرامی جناب آقای دکتر چکشیان، قائم مقام محترم بنیاد که در برگزاری این مراسم و همچنین زمینه سازی برای استفاده از این درسنامه مشارکت جدی داشته اند تشکر می کنم. پیشنهاد می کنم از این کتاب، هم در دانشگاهها، و هم در دوره های آموزشی آزاد کمال استفاده صورت گیرد