ماهیت دو نهاد قرض‌الحسنه و مضاربه کاملا با هم متفاوت است
به گزارش دبیرخانه دائمی کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی، دومین نشست منتخبی از اساتید علوم انسانی اسلامی ویژه اقتصاد اسلامی با تأکید بر مالی و بانکداری اسلامی، صبح امروز پنجم بهمن ماه در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی در جوار حرم رضوی(ع) آغاز شد.
در این نشست که با حضور جمعی از اساتید حوزه اقتصاد اسلامی برگزارمی شود، حجت‌الاسلام مجید حبیبیان نقیبی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، در خصوص تفکیک نهاد قرض‌الحسنه از نهاد بانک در قانون پولی و بانکی و اصلاح قانون مذکور، وضعیت فعلی بانکداری بدون ربا را نامناسب دانست و افزود: ۴ رویکرد در این زمینه وجود دارد.
وی ادامه داد: اول اینکه، ما واقعا بانکداری متعارف را برای فعالیت آزاد بگذاریم، حداقلش این است که اسلام را خراب نکنیم. دوم این اینکه وضع موجود را حفظ و تلاش کنیم مشکلات را رفع کنیم.
حجت‌الاسلام حبیبیان نقیبی اضافه کرد: رویکرد سوم این است که بانک‌های تجاری را به سه گروه تخصصی تقسیم کنیم؛ زیرا با اصطلاح بانک قرض‌الحسنه موافق نیستم. رویکرد چهارم، تعطیلی بانک‌ها و ایجاد نهاد جدید را مطرح کنیم.
وی اشاره کرد: به هرحال، بانک‌ها با مشکلات و چالش‌های عدیده‌ای روبرو هستند و برداشت من این است که احتمال غرق شدن این نهاد وجود دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه بانک‌های تجاری خصوصی دارند نهاد قرض‌الحسنه را به نابودی می‌کشانند، گفت: البته قرض هم که مورد تأیید شارع مقدس است قبلا هم در بانک‌های متعارف نبود، الان هم نیست و وجود و عدم نهاد قرض‌الحسنه در بانکداری اسلامی تأثیر معنی‌داری بر غرق شدن ندارد.
وی متذکر شد: پیشنهاد ما این است که این نهاد قرض را از درون بانک خارج کنیم تا اگر بانک به سمت غرق شدن رفت، حداقل نهاد دوم را به نابودی نکشاند.
حجت‌الاسلام حبیبیان‌نقیبی در ادامه با اشاره به اینکه قدمت نهاد قرض به اندازه سابقه زندگی اجتماعی انسان‌هاست، تأکید کرد: رشد سرطانی بانک‌ها به بهای نابودی نهاد قرض‌الحسنه صورت می‌گیرد.
وی در ادامه به برخی از واقعیات موجود درباره نهاد قرض‌الحسنه اشاره کرد و افزود: قرض در جامعه با بی‌میلی روبروست و به سوی متروک شدن نهایی پیش می‌رود.
عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی همچنین افزود: صندوق‌های قرض‌الحسنه به سوی مؤسسات مالی و اعتباری و درنهایت تبدیل شدن به بانک گرایش دارند.
وی ادامه داد: از قرض در بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری به عنوان منابع با هزینه صفر سوءاستفاده می‌شود؛ بانک‌ها حتی المقدور از اعطای قرض‌الحسنه تکلیفی مانند ازدواج اجتناب می‌کنند.
حجت‌الاسلام حبیبیان‌نقیبی همچنین بیان کرد: در بهترین حالت قرض‌الحسنه‌های شبهه‌ناک جدولی(بر اساس مبلغ و زمان سپرده‌گذاری) به متقاضیان پرداخت می‌شود. صحت بسیاری از فعالیت‌های بانک و حتی قرض‌الحسنه‌ها از سوی مراجع عظام موردتردید قرار گرفته‌اند.
وی به این توضیح افزود: مراکز متکفل نهاد قرض الحسنه (بانک‌ها، مؤسسات مالی اعتباری و صندوق‌های قرض‌الحسنه) از سرمایه مهم اجتماعی، ملی و مذهبی جامعه(ایثار در قرض) سوءاستفاده کرده‌اند و در واقع تخریب کامل این سرمایه اجتماعی نتیجه محتوم فعالیت‌های موجود است.
این استاد دانشگاه همچنین ادامه داد: همه حرف ما این است که نهاد قرض و بانک تفاوت ماهوی دارند و کوشش می‌کنیم این تفاوت را در دو قالب بررسی کنیم. در بخش اول، رفتارهای نهادهای متکفل افراد در جانب عرضه و تقاضا سه مدل رفتار دارند.
وی با بیان اینکه عقلا برای هرسه رفتار نهادهایی را تعریف کرده‌اند، افزود: صدقات و زکات را برای رفتار اول، قرض را برای رفتار دوم و مضاربه را برای رفتار نوع سوم ابداع کرده‌اند و اینها با یکدیگر تفاوت ماهوی دارند.
حجت‌الاسلام حبیبیان‌نقیبی با بیان اینکه ورود هریک از این نهادها در حیطه اقتصادی نهاد دیگر به نوعی ظلم بوده و با عدالت مخالف است.
وی در ادامه اشاره کرد: واقعیت این است که روح حاکم بر روایات قرض، اجتناب حداکثری از هرگونه شبهه انتفاع است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی بیان کرد: وقتی به روایات مضاربه نگاه می‌کنیم، ۶۶ درصد از روایات وسائل‌الشیعه، سؤال از انتفاع و سود است، لذا ماهیت دو نهاد قرض‌الحسنه و مضاربه کاملا با هم متفاوت است.
وی با بیان اینکه ماهیت قرض، ایثار است، یادآور شد: نهاد مرکزی قرض، باید متولی نظارت بر مؤسسات قرض‌الحسنه باشد و مواد مربوط به قرض از قوانین پول و بانکداری حذف شود.
به همت دبیرخانه دائمی کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی، دومین نشست منتخبی از اساتید علوم انسانی اسلامی ویژه اقتصاد اسلامی با تأکید بر مالی و بانکداری اسلامی، امروز پنجم بهمن ماه در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی در جوار حرم رضوی(ع) برگزار می شود.
به نقل از پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه
انتهای پیام/
