به گزارش دبیرخانه دائمی کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی، مراسم رونمایی از کتاب «واقعیت و روش تبیین کنش انسانی در چهارچوب فلسفه اسلامی (نظریه‌ای بنیادین در علوم انسانی)» نوشته عطاءالله رفیعی‌آتانی با حضور وی و حجت الاسلام والمسلمین دکتر رضا غلامی رئیس مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا، ۲۲ شهریورماه در مسجد حضرت خدیجه(س) برگزار شد.
رفیعی آتانی در این مراسم گفت: این کتاب در قلمرو فلسفه علوم انسانی است و این نوع کار دو نوع دستاورد اساسی دارد: یکی دستاوردهای دانشی و علمی و دیگری دستاوردهای کنشی و عملی است. دستاورد دانشی چنین کاری در گام نخست حل مساله علوم انسانی در ایران است.
وی افزود: علوم انسانی در ایران با دو مشکل روبروست: اول مشکل مبنایی و بنیادین در قلمرو دانش‌های فلسفی مربوط به علوم انسانی. علوم انسانی ترجمه شده از غرب محصول تحقق عینی فلسفه غربی در کنش انسان غربی است. وقتی این علوم انسانی را تعلیم می‌دهیم و براساس آن برنامه‌ریزی می‌کنیم، یعنی با همان رویکردهای فلسفی همان انسان را در جامعه ایران تولید کنیم. مسیری که در سال‌های گذشته رفته‌ایم موید این معناست.
وی ادامه داد: ما نمی خواهیم بر اساس فلسفه غربی زندگی کنیم و نمی خواهیم در چهارچوب آن سیاست گذاری و برنامه ریزی کنیم. تصمیم گیری بر اساس فلسفه غربی ما را به انسان غربی شبیه می کند.
رفیعی آتانی با اشاره به دومین مشکل در علوم انسانی گفت: دومین معضل ما کاربردی است. با فرض پذیرش علوم انسانی و اجتماعی غربی در عمل، این علوم نتوانسته‌اند به زندگی ما کمک کنند. بنابراین این دانش‌ها نه صحیح هستند و نه مفید. بنابراین ما با مسأله جدی و کلان بنام علوم انسانی روبرو هستیم و برای رفع آنها با تاملاتی از این دست روبرو هستیم، لذا تاملاتی مانند این کتاب پیش رو به ما کمک می کند به سراغ پرسش‌های پایداری در این زمینه برویم.
به گفته رفیعی آتانی فرض ما بر این است که جامعه ما بر اساس فلسفه اسلامی زندگی را رقم می زند. بنابراین این نوع تفسیر کمک بهتری به زندگی ما می‌کند.
این نویسنده با اشاره به ضرورت تداوم فلسفه اسلامی ادامه داد: نقدی که به فلسفه اسلامی وارد می شود این است که گویی فلسفه اسلامی عقیم است و ما تداوم فلسفه اسلامی نداشتیم، زیرا زایا و مولد نیست. درباره این ادعا واقعیت این است که قبل از امام خمینی(ره) و علامه طباطبایی فلسفه اسلامی برای تبیین الهیات به کار گرفته می‌شد و پس از این دوران، تفکر اسلامی به مسئله اجتماعی تبدیل می‌شود و از سوی امام و علامه طباطبایی گام‌های بلندی برای این ضرورت برداشته می‌شود.

جمهوری اسلامی ایران محصول تفکر صدرایی است
رفیعی اضافه کرد: جمهوری اسلامی ایران محصول تفکر صدرایی است. بنیادهای نظری انقلاب اسلامی مبتنی بر حکمت صدرایی شکل گرفته است، اما کار جدی و اساسی در این حوزه انجام نمی‌شود. تداوم فلسفه اسلامی در تفسیر زندگی فردی و اجتماعی و تبدیل فلسفه اسلامی به فلسفه مضاف و عموم است، یعنی هم دانش‌های مختلف مانند روانشناسی و اقتصاد به فلسفه نیاز دارند و هم امور مختلف مانند حکومت و هنر و خانواده به بنیادهای فلسفی نیاز دارند که با طرح مسائل‌شان در فلسفه اسلامی پاسخ مناسب خودشان را بگیرند. این کتاب هم با همه ضعف‌هایش در این راستاست.
وی افزود: از منظر عملی اگر به مساله علم در ایران کاری نداشته باشیم، به عنوان فردی که در دستگاه اجتماعی عمل می‌کنیم، نیازمند بنیادهای قوی هستیم چون خلاء تئوریک بسیاری از انحرافات را رقم می‌زند. در حوزه نظر اگر کسی دارای بنیادهای نظری محکم نشود، کنش او دچار انحرافات می‌شود که نمونه بارز آن سازمان منافقین بود زیرا به لحاظ عملی دچار انحرافات شده بود زیرا پایه‌های نظری آن غلط بود.
رفیعی آتانی با بیان اینکه استفاده عملی برای هر فرد و جامعه از این نوع پژوهش‌ها این است که برای عمل خود یک بنیان نظری داشته باشیم، گفت: فلسفه اسلامی و حکمت صدرایی همان طور که مساعدت علمی می‌کند، به زندگی مبتنی بر اسلام هم کمک می‌کند. کنش اسلامی برای همه کنشگران این امکان را می‌دهد که بنیان‌های نظری خود را تصحیح کنند تا براساس قواعد اصیل و صحیح بنیان‌گذاری شوند.
وی با اشاره به نگارش کتاب خود گفت: این کتاب حاصل تلاش های حدود هشت ساله من بر اساس تفکر و تعمل و تدریس در کنار درس‌هایی مانند فلسفه مدیریت و فلسفه علم است. تدریس برای من مفید بود تا بنیان‌های واضح‌تری بیابم و پرس و جوی از دانشجویان و اساتید و طلاب به من کمک زیادی کرد.
وی افزود: بهتر است آثار علمی قابل اعتنا بعد از تدریس منتشر شوند و متن ادبی بعد از تهیه در آکادمی‌های علمی تدریس و سپس چاپ شوند، زیرا این‌گونه دارای قوام بیشتری خواهند بود.
رفیعی آتانی بیان کرد: این کتاب ویراست نخست کار من است که ادامه پیدا کرده و تکمیل می‌شود. این کتاب هسته سخت سایر حوزه‌های موضوعی است که دیگران باید به آن ورود کنند. کار بعدی من علاوه بر ویراست جدید این اثر، دمیدن این دستاورد در جان و روح سایر موضوعات در قلمرو سیاسی و اجتماعی خواهد بود.
وی در پایان سخنانش گفت: این نوع مسیر پژوهش کمک می‌کند یک مسیر طولی برای رشد نظریه علمی را در پیش بگیریم و به جای تکثر افقی، حرکت اشتدادی کمالی و طولی داشته باشیم تا جایی که حرف‌های عینی‌تر و مفیدتری به جامعه علمی مطرح کنیم و کسانی که در حوزه عمل قرار دارند از آنها بهره‌مند شوند.