علم و فن سیاسی؛ الگوی دولت‌سازی راهبردی کارآمد
علیرضا صدرا
هیئت‌علمی دانشگاه تهران. تهران. ایران.
چکیده
الگوی سیاسی توسعۀ تک‌ساحتی تنازعی مدرنیستی، اِشکال نارسایی و ناسازواری ذاتی و درون‌زادی مشکل‌آفرین اقتصادی، سیاسی و فرهنگی خود را بروز داده است. چه الگوی دولت حداقلی سرمایه‌سالاری لیبرالیستی و سیاست عدم دخالت لیبرالیستی در یک سویه باشد و چه در سویۀ متعارض، الگوی حداکثری دولت‌سالاری و سیاست دخالت دولت سوسیالیستی باشد، دولت به معنای نظام مدنی، اجتماعی و سیاسی، ساختاری در ردیف سایر ساختارها نیست. ساختار راهبردی و فراگیرترین ساختار مدیریت امور عمومی و مدیریت عمومی امور پیشرفت کشور است. کمااینکه دولت به معنای هیئت حاکمه، نهادی در ردیف نهادهای دیگر نیست و تنها فرانهاد با راهبردی‌ترین و فرابردی‌ترین نقش مدیریتی عمومی امور پیشرو در سیاست، ساختار و سرنوشت ملی کشور است. تا جایی که برخی «علم سیاست» را «علم دولت» تلقی و تعبیر کرده‌اند. فرضیۀ این مقاله این است که «پدیده و پدیده‌شناسی راهبردی دولت، کارآمدترین الگوی جایگزین بهینه و بسامان الگوهای مدرنیستی دولت است»؛ مراد علم و فن سیاسی «الگوی (نقش) راهبردی دولت» یعنی هیئت حاکمیت و گروه مدنی حاکم و حکومت است و به تعبیری، هدف مدل «معماری دولت» است و منظور الگوی «کارگذاری دولت» است. نقش ستادی و قرارگاهی هماهنگی (نه سازمانی و صفی) دولت با اهم کارویژه‌های دوگانه، هدایتی و حمایتی (هماهنگی و پشتیبانی) عمومی است و دارای دو کارکرد سیاست‌گذاری و سیاست‌مداری است؛ یعنی اول ترسیم سیاست‌های عمومی و دوم اعمال سیاست‌ها. منظور سیاست توسعۀ اقتصادی و تأمین آسایش عمومی، توأمان سیاست تعادل اجتماعی و در جهت سیاست تعالی فرهنگی، معنوی و اخلاقی و تضمین آرامش مدنی است. نتیجه اینکه الگوی راهبردی دولت به سبب نقش بنیادین، جامع یا رسا، نظام‌مند یا سازوار و هدفمندی، ظرفیت کارآمدی، بهره‌وری اثربخشی بهینه و بسامانی در جهت تحقق پیشرفت مدنی دارد. بدین‌ترتیب، پدیده و پدیده‌شناسی دولتْ علم و فن فرانهاد راهبردی فرابردی است. روش این تحقیق تحلیل متن و محتوایی موضوع و اهم منابع مربوط است.
کلیدواژه‌ها:
دولت، سیاست، کارگذاری، علم، راهبرد و راهبردی، پیشرو و پیشرفت، کارآمدی.
کتابنامه
قرآن کریم.
اشتراوس، لئو. ۱۳۷۳٫ فلسفۀ سیاسی چیست؟ ترجمۀ فرهنگ رجایی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
جرجانی، میر سید شریف. ۱۳۷۷٫ تعریفات. ترجمۀ حسن سید عرب و سیما نوربخش. تهران: فرزان.
چالمرز، آلن ف. ۱۳۷۴٫ چیستی علم؛ درآمدی بر مکاتب علم‌شناسی فلسفی. ترجمۀ سعید زیباکلام. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
خوارزمی، ابوعبدالله محمد. ۱۳۶۲٫ مفاتیح علوم. ترجمۀ سید حسین خدیو جم. تهران: علمی و فرهنگی.
دریفوس، هیوبرت؛ رابینو، پل. ۱۳۷۶٫ فوکو، فراساخت‌گرایی و هرمنوتیک. ترجمۀ حسین بشیریه. تهران: نشر نی.
صدرا، علیرضا. ۱۳۸۹٫ نقش راهبردی دولت در نظریۀ سیاسی امام خمینی (ره). تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
ــــــــــــــ. ۱۳۹۵٫ گفتمان مهدویت و چالش‌های آسیب‌شناسی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم. ۱۳۷۵٫ شواهد ربوبیه. ترجمه از عربی و تفسیر جواد مصلح. تهران: سروش. چاپ دوم.
صلیبا، جمیل. ۱۳۶۶٫ فرهنگ فلسفی. ترجمۀ منوچهر صانعی. تهران: حکمت.
طوسی، خواجه نصیرالدین محمد. ۱۳۶۴٫ اخلاق ناصری. تصحیح و تنقیح: مجتبی مینوی و علیرضا حیدری. تهران: خوارزمی. چاپ سوم.
فارابی، محمد. ۱۴۰۴ق. اندیشه‌های اهل مدینۀ فاضله. ترجمۀ سید جعفر سجادی. تهران: طهوری. چاپ دوم.
ــــــــــــــ. ۱۴۰۵ق. فصول منتزعه. حققه و قدم له و علق علیه فوزی متری نجار. قم: المکتبه الزهراء. طبع ثانی.
کربن، هانری. ۱۳۶۱٫ تاریخ فلسفۀ اسلامی. ترجمۀ اسدالله مبشری. تهران: امیرکبیر. چاپ سوم.
گیبینز، جان آر؛ ریمر، بو. ۱۳۸۱٫ سیاست پست‌مدرنیسم؛ درآمدی بر فرهنگ و سیاست معاصر. ترجمۀ منصور انصاری. تهران: گام نو.
لاک، جان. ۱۳۹۸٫ رساله‌ای در باب حکومت مدنی. ترجمه حمید عضدانلو. تهران: نی.
لیتل، دانیل. ۱۳۷۳٫ تبیین در علوم اجتماعی؛ درآمدی به فلسفۀ علم‌الاجتماع. ترجمۀ عبدالکریم سروش. تهران: مؤسسۀ فرهنگی صراط.
مارش، دیوید؛ استوکر، جری. ۱۳۷۸٫ روش و نظریه در علوم سیاسی. ترجمۀ امیر محمد حاجی یوسفی. تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
محسن افنان، سهیل. ۱۴۰۴ه.واژه‌نامۀ فلسفی. تهران: انتشارات حکمت.چاپ دوم.
مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. ۱۳۷۸٫ سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.
