مهدی امیدی

استادیار و عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی_ پژوهشی امام خمینی(ره)

چکیده:

تمایز میان بنیادهای سکولاریسم با مبانی نظام اندیشه ای اسلام بر محققان این عرصه پوشیده نیست. با این حال مروری بر این بنیادها با رویکرد معرفتی فلسفی و واکاوی تاریخ ظهور و بسط سکولاریسم در جهان غرب و جهان اسلام و نیز بررسی تلاش های صورت گرفته از سوی سکولارها در عرصه تئوری و عمل در جهان اسلام می تواند راهگشای فهم علل پایداری و ماندگاری اندیشه ها و مبانی سکولاریستی به رغم تلاش های گسترده برای اسلامی سازی و بومی سازی علوم جدید باشد. فهم نظام تکوین (با نظر به مبدء و غایت آن) به مثابه افعال و آثار الهی و فهم نظام تشریع به مثابه اقوال الهی، و ترسیم چارچوب کلی نگرش «آیتی» به هستی، می تواند زمینه ساز تحول نگرش به علوم طبیعی متناسب با فضای تمدن معاصر اسلامی باشد.

واژگان کلیدی: سکولاریسم- اسلام –  مبانی- معرفت- علوم انسانی – علوم سکولار

فهرست منابع

1. احمد بن تیمیه،بی تا، در تعاض العقل والنقل ،بی جا ،دار الکنوز الادبیه.
2. خیرالدین تونسی، اقوم المسالک فی تقویم الممالک، تونس ۱۹۷۲
3. دان کیوپیت، دریای ایمان، ترجمه حسن کامشاد، تهران: طرح نو، ۱۳۷۶
4. ر.س. احمد .۱۹۸۹،الدین و الدولۀ و الثورۀ(دین ، دولت و انقلاب)،الدار الشرقیۀ.
5. ر. غنوشی، «اسلام و غرب»، سخنرانی ایراد شده در مرکز مطالعات دموکراسی، دانشگاه وست مینیستر، اکتبر ۱۹۹۲٫
6. ر. غنوشی، «الحرکه الاسلامیه و المجتمع المدنی» (جنبش اسلامی و جامعه مدنی)، مقاله ارائه شده در دانشگاه پریتوریا، آفریقای جنوبی، اوت ۱۹۹۴٫
7. ر. غنوشی، الحریّه العامه فی الدوله الاسلامیه، مرکز مطالعات اتحاد عربی، بیروت، ۱۹۹۳
8. رضا، الخلیفه، انتشارات الزهرا، قاهره ۱۹۸۸
9. ژان پل دیلم, جامعه شناسی ادیان, ترجمه عبدالرحیم گواهی,
10. ع. کواکبی، ام القری، دار الشروق العربی، بیروت ۱۹۹۱
11. ع. کواکبی، طبائع الاستبداد، انتشارات مُفام، الجزیره ۱۹۸۸
12. عادل ضاهر، الاسس الفلسفیه للعلمانیه، بیروت: دارالساقی،۱۹۹۸
13. عبدالباسط حسن، جمال الدین الافغانی، قاهره ۱۹۸۲
14. عزیزالعظمه،، العلمانیه من منظور مختلف، بیروت: مرکز دراسات الوحده العربیه ، ۱۹۹۲
15. عیسی، مصاحبه با کمپانی تلویزیونی فرست تیک (First Take)، لندن ۱۹۹۴٫
16. فاروق عبدالسلام، الاحزاب السیاسی فی الاسلام، مرکز انتشارات قلیوب، قاهره ۱۹۷۸٫
17. م. البهی، الفکر الاسلامی الحدیث و صلته بالاستعمار الغربی (تفکر نوین اسلامی و ارتباط آن با استعمار غربی)، مکتبه وهبه، قاهره، چاپ دوازدهم، ۱۹۹۱
18. مرتضی مطهری،۱۳۷۵،ده گفتار،تهران، صدرا،چاپ نوزدهم.
19. م. س. دجانی، تواتر مفاهیم الدمکراتیه فی الفکر العربی الحدیث، عزمه الدمکراتیه فی الوطن العربی، مرکز مطالعات اتحاد عربی، بیروت، ۱۹۸۴
20. محمد بن عبدالکریم شهرستانی ف۱۳۹۷ق، الملل و النحل، جلد اول ، قاهره ، مکتبۀ مصطفی الحلبی.
21. محمد لگنهاوسن, سیاحت اندیشه در سپهر دین ترجمه منصور نصیری, قم: موسسه اموزشی- پژوهشی امام خمینی(ره) ۱۳۸۴
22. ی. قرضاوی، الاسلام و العلمانیه وجه لوجه (اسلام و سکولاریسم رو در رو)، رساله ۱۹۹۰
23. A.Hourani, Arabic Thought in the Liberal Age 1798-1939, Cambridge University Press, 1991
24. Dictionary of 20th Century Social Thought, Outhwaite and Bottmore (eds), Oxford: Blackwell, 1995
25. Encyclopedia of Religion and Ethics, James Hastings and T. Clark (eds), Edinburgh, 1971, vol. II, p. 347.
26. Eric S. Waterhouse, article ‘Secularism’ in Encyclopedia of Religion and Ethics, ed. By James Hastings (New York: Charles Scribner’s Sons, 1921) 11.
27. Ernest Gellner, ‘Marxism and Islam: Failure and Success’ in A. Tamimi (ed.), PowerSharing Islam?, London; Liberty for Muslim World Publications, 1993
28. Georg Jacob Halyoake , English Secularism (A Confession of Belife) The Open Court Publishing Company, Chicago, 1896
29. John M. Swomley, Religious Liberty and the Secular State, New York’۱۹۸۷
30. Mircea Eliade, The Encyclopedia of Religion, Macmillan, New York, (ed) 1987, vol. 13
31. J. Vatikiotis, Islam and the State, Routledge, 1991
32. Renee Fregosi, ‘From the Secular to the Politico-Religious’, Contemporary European Affairs, II, no. 4, 1989
33. Roger Scruton, The Dictionary of Political Thought, (ed), 1983
34. Outhwaite & T. Bottmore ,The Blackwell Dictionary of 20th Century Social Thought, (eds), 1995.