ناصر صنوبر،

دانشیار دانشکده اقتصاد، مدیریت و بازرگانی دانشگاه تبریز، ایران

 سید کمال صادقی،

دانشیار دانشکده اقتصاد، مدیریت و بازرگانی دانشگاه تبریز، ایران

احمدعلی متفکر آزاد،

استاد اقتصاد، مدیریت و بازرگانی دانشگاه تبریز، ایران

اکرم قنبری

کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی دانشگاه تبریز، ایران

در شرایط بی‌ثباتی اقتصادی و نداشتن اطلاعات کافی و کامل، امکان اتخاذ تصمیم‌های درست و کارآمد کاهش می‌یابد و تجارت با اخلال مواجه می‌شود. این پژوهش تلاش و تدابیر خاص حضرت محمد (ص) در ایجاد ثبات اقتصادی را بررسی می‌نماید. نتایج نشان می‌دهد مداخلات پیامبر گرامی اسلام (ص)، استفاده از نرمش با حفظ بنیان‌ها و انطباق با مقتضیات روز، و تغییرات و اصلاحات از طریق کاهش هزینه معاملاتی، موجبات رونق و توسعه نهاد دادوستد را فراهم آورده بود. رویکرد دین اسلام به دلیل الزام دولت به برقراری و حفظ ثبات، باعث کاهش هزینه معاملاتی و درنتیجه بهبود و رونق نهاد دادوستد می‌گردد. برای اثبات این فرضیه از شیوه توصیفی تحلیلی استفاده شده و با روایت تاریخی از موضوع، به شواهد و واقعیات تاریخی استناد شده است.

کلیدواژه‌ها: نهاد، ثبات، دادوستد، پیامبر اسلام (ص).

منابع:

1. قرآن.
2. ابراهیم حسن، حسن. ۱۳۸۸٫ تاریخ سیاسی اسلام. ترجمه ابوالقاسم پاینده. تهران. انتشارات بدرقه جاویدان، چاپ سوم.
3. ابن ابی‌الحدید. ترجمان حیات امام علی (ع) از شرح نهج‌البلاغه ابن ابی‌الحدید. ترجمه و تدوین رضا رجب‌زاده. مشهد. انتشارات رستگار.
4. ابن اثیر، عزالدین. ۱۳۷۰٫ تاریخ کامل. ترجمه محمدحسین روحانی. تهران. انتشارات اساطیر.
5. ابن ادریس، عبدالعزیز عبدالله. پاییز ۱۳۸۴٫ «وضع اقتصادی مدینه در عهد نبوی». ترجمه شهلا بختیاری. فصلنامه تاریخ اسلام. سال ششم. شماره ۲۳٫ ص۱۶۱- ۱۹۶٫
6. ابن اسحاق، رفیع‌الدین اسحق بن محمد همدانی، قاضی ابرقو. ۵۸۲-۶۲۳ق. سیرت رسول‌الله (مشهور به سیره‌النبی). با مقدمه و تصحیح اصغر مهدوی. ج۲٫ بنیاد فرهنگ ایران وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
7. ابن طقطقی، محمد بن علی‌بن طباطبا. ۱۳۶۷٫ تاریخ فخری در آداب ملک‌داری و دولت‌های اسلامی. ترجمه محمدوحید گلپایگانی. تهران. شرکت انتشارات علمی و فرهنگی وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی. چاپ سوم.
8. اجتهادی، ابوالقاسم. ۱۳۶۳٫ بررسی وضع مالی و مالیه مسلمین از آغاز تا پایان دوران اموی. تهران. انتشارات سروش.
9. البلاذری، احمدبن یحیی. ۱۳۶۴٫ فتوح‌البلدان، بخش مربوط به ایران. ترجمه آذرتاش آذرنوش. به تصحیح استاد علامه محمد فرزان. تهران. انتشارات سروش. چاپ دوم.
10. جعفریان، رسول. پاییز ۱۳۷۷٫ تاریخ سیاسی اسلام (سیره رسول خدا (ص)). قم. دفتر نشر الهادی. مؤسسه چاپ الهادی.
11. حرعاملی، محمدبن حسن. ۱۴۱۴ ق. وسائل‌الشیعه. قم. مؤسسه آل‌البیت.
12. رنانی، محسن. ۱۳۷۶٫ بازار یا نابازار؟ بررسی موانع نهادی کارایی نظام اقتصادی بازار در ایران. تهران. انتشارات سازمان برنامه و بودجه.
13. زیدان، جرجی. ۱۳۸۲. تاریخ تمدن اسلامی. ترجمه علی جواهرکلام. تهران. مؤسسه انتشارات امیر کبیر.
14. سبحانی، جعفر. ۱۳۷۵٫ فروغ ابدیت، تجزیه و تحلیل کاملی از زندگانی پیامبر اکرم (ص). قم. دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم. ویرایش دوم.
15. صدر، سیدکاظم. ۱۳۷۴٫ اقتصاد صدر اسلام. تهران. انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
16. ـــــــــــــ . پاییز ۱۳۶۹٫ «پول و سیاست‌های پولی». فصلنامه تحقیقات اقتصادی دانشگاه تهران. شماره ۴۲٫
17. طباطبایی، سیدمحمدحسین. ۱۳۶۲٫ المیزان. قم. انتشارات اسلامی.
18. طبری، محمد بن جریر. ۱۳۸۵٫ تاریخ طبری یا تاریخ الرسل و الملوک. ترجمه ابوالقاسم پاینده. تهران. انتشارات اساطیر. چاپ ششم.
19. طوسی، ابی جعفر محمدبن حسن. ۱۳۹۰٫ تهذیب‌الاحکام. تهران. دارالکتب‌الاسلامیه. چاپ سوم.
20. العالی، صالح احمد. ۱۳۸۱٫ دولت رسول خدا (ص). ترجمه هادی انصاری. قم. پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
21. علی، جواد. ۱۹۶۹م. المفضل فی‌التاریخ‌العرب قبل‌الاسلام. بیروت. دارالعلم للملائین.
22. غنی‌نژاد، موسی. پاییز ۱۳۷۶٫ «تفاوت ربا و بهره بانکی». مجله نقد و نظر. سال سوم. شماره ۴٫
23. فیض‌الاسلام، سیدعلی‌نقی. ۱۳۷۸٫ نهج‌البلاغه. تهران. انتشارات فیض‌الاسلام.
24. کهف، منذر. بهار ۱۳۸۴٫ «توسعه پایدار در کشورهای اسلامی». ترجمه سعید و محمدعلی فراهانی‌فرد. فصلنامه اقتصاد اسلامی. شماره ۱۷٫
25. کلینی، محمدبن یعقوب. ۱۳۶۳٫ اصول کافی. تهران. دارالکتب الاسلامیه. چاپ پنجم.
26. متوسلی، محمود. ۱۳۸۲٫ توسعه اقتصادی (مفاهیم، مبانی نظری، رویکرد نهادگرایی و روش‌شناسی). تهران. سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
27. مجلسی، محمدباقر. ۱۳۶۲٫ بحارالانوار. تهران. دارالکتب‌الاسلامی.
28. مسعودی، علی‌بن‌حسین. ۱۳۸۲٫ مروج‌الذهب و معادن‌الجواهر. ترجمه ابوالقاسم پاینده. تهران. شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. چاپ هفتم.
29. موسایی، میثم. ۱۳۷۶٫ تبیین مفهوم و موضوع ربا از دیدگاه فقهی (با توجه به روابط اقتصادی). تهران. پژوهشکده پولی و بانکی.
30. نوری طبرسی، میرزا حسین (محدث نوری). ۱۴۰۷ق. مستدرک‌الوسائل. قم. مؤسسه آل‌البیت لاحیاءالتراث.
31. واقدی، محمد بن عمر. ۱۳۶۹٫ مغازی، تاریخ جنگ‌های پیامبر اسلام (ص). ترجمه محمود مهدوی دامغانی. تهران. مرکز نشر دانشگاهی. چاپ دوم.
32. یعقوبی، احمدبن ابی‌یعقوب ابن واضع. ۱۳۶۲٫ تاریخ یعقوبی. ترجمه محمدابراهیم آیتی. تهران. انتشارات علمی و فرهنگی. مجموعه میراث ایران و اسلام. وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی. چاپ سوم.
33. یوسفی، احمدعلی. تابستان ۱۳۸۰٫ «تحلیل تاریخی تورم و کاهش ارزش پول». فصلنامه اقتصاد اسلامی. شماره ۲٫
34. ـــــــــــــــ . پاییز و زمستان ۱۳۷۹٫ «دگرگونی قیمت‌ها در عصر تشریع». فقه و اصول، فقه (کاوشی نو در فقه اسلامی). شماره ۲۵ و ۲۶٫
35. Arvanitidis, P., 2003. Property market and urban economic development: An institutional economics approach, Unpublished PhD thesis, University of Aberdeen, UK.
36. kuran, Timur, 2007.The scale of entrepreneurship in middle eastern history: inhibitive roles of Islamic institutions, depertment of economics, DUKE university, 213 social science Building, Box 90097, Durham, NC27708, USA.
37. Kuran, Timur, 2001. The provision of public goods under Islamic law: origions, impact and Limitations of the wagfs system, USC center for law, economics & organization research paper no. C01- 13.
38. North, C, Douglass, 2005. Understanding The Process Of Economic Change, is published by Princeton University Press.
39. , Institutions, 1990. Institutional Change And Economic Performance, Cambridge University Press.
40. Toye, J., 1995. The institutional economics and its implications for development theory, The new institutional economics and third world development Routledge London, pp. 49- 68.