درآمدی بر الگوی دستیابی به علوم انسانی اسلامی بر اساس اندیشه تمدنی آیت‌الله العظمی‌خامنه‌ای
مصطفی جمالی
استادیار فرهنگستان علوم اسلامی، ایران، قم
mo.jamali313@gmail.com
علیرضا جمالی
دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه علوم اجتماعی، دانشگاه باقرالعلوم۷، ایران، قم
meghdad.a.r.j@gmail.com
عباس درویشی
دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه باقرالعلوم۷، ایران، قم
darvishi.abas@yahoo.com
چکیده
انقلاب اسلامی به دلیل مبتنی بودن بر معارف عمیق، جامع و جهان‌شمول اسلام، راهی جز تحقق بخشیدن به تمدن اسلامی با همه لوازم تمدنی آن در عصر حاضر ندارد، و از ارکان اساسی تمدن اسلامی، علوم انسانی اسلامی است؛ لذا مقام معظم رهبری در باب تولید علوم انسانی تأکیدات فراوان داشته‌اند و به‌علاوه درباره ابعاد مختلف این هدف، مطالب مختلفی را با مخاطبان متفاوت در میان گذاشتهاند. لذا لازم است با نگاهی جامع به این سخنان، به الگوی جامع در باب تولید علوم انسانی دست یابیم؛ الگویی که بتواند همه تناسبات درونی و بیرونی تولید علوم انسانی را ملاحظه کند. در این مقاله نخست جایگاه علوم انسانی در ساخت تمدن اسلامی مبتنی بر اندیشه تمدنی رهبری، به عنوان زیرساخت تمدن اسلامی معین شده و سپس سخنان ایشان در باب علوم انسانی در سه حوزه محتوا، برنامه و سازمانِ تحول بررسی گشته است.
کلیدواژگان: تمدن اسلامی، علوم انسانی، الگو، محتوا، برنامه، سازمان.
منابع
- ابن‌خلدون (۱۳۷۵). مقدمه ابن خلدون. ترجمه محمدپروین گنابادی. تهران: علمی و فرهنگی. چاپ هشتم.
- خامنه‌ای، سیدعلی (۲۱/۹/۶۸). بیانات در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی.
- خامنه‌ای، سیدعلی (۲۴/۵/۶۹). در دیدار با مسئولان بنیاد شهید، جمعی از اساتید و دانشجویان دانشگاه‌ها و اقشار مختلف مردم.
- خامنه‌ای، سیدعلی (۲۳/۵/۷۰). بیانات در دیدار کارگزاران نظام.
۵٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۱/۳/۷۳). بیانات در مراسم فارغ‌التحصیلی دانشجویان «دانشگاه نیروی هوایی».
۶٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۱۳/۹/۷۴). بیانات در دیدار جمعی از نخبگان حوزوی.
۷٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۲۵/۲/۷۵). روزنامه جمهوری اسلامی.
۸٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۵/۳/۷۷). مصاحبه با مقام معظم رهبری پس از بازدید از یازدهمین نمایشگاه بینالمللی کتاب.
۹٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۱۲/۶/۷۷). بیانات در مراسم فارغ‌التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس.
۱۰٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۱۴/۳/۷۶). بیانات در مراسم هشتمین سالگرد رحلت امام خمینی;.
۱۱٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۲۵/۵/۷۹). بیانات در دیدار مسئولان وزارت امور خارجه و سفرای جمهوری اسلامی ایران.
۱۲٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۲۰/۶/۷۹). بیانات در درس خارج.
۱۳٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۱۴/۷/۷۹). بیانات در جمع اساتید، فضلا و طلاب حوزه علمیه قم در مدرسه فیضیه.
۱۴٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۹/۱۲/۷۹). بیانات در جمع دانشجویان و اساتید دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
۱۵٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۱۹/۶/۸۰). بیانات در شروع درس خارج فقه سال ۱۳۸۰. - خامنه‌ای، سیدعلی (۱۹/ ۰۶/ ۱۳۸۰). پیام به دانشجویان ایرانی در اروپا.
۱۷٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۱۲/۱۰/۸۰). بیانات در دیدار جوانان استان اصفهان.
۱۸٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۳/۷/۸۱). بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی.
۱۹٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۱۶/۱۱/۸۱). پاسخ به نامه جمعی از دانش‌آموختگان و پژوهشگران حوزه علمیه در مورد کرسی‌های نظریه‌پردازی.
۲۰٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۵/۶/۸۲). بیانات در دیدار اعضای هیئت دولت.
۲۱٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۸/۸/۸۲). بیانات در دیدار جمعی از اساتید دانشگاه‌ها.
۲۲٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۱۱/۸/۸۲). بیانات در دیدار مسئولان نظام.
۲۳٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۲۱/۱۱/۸۲). بیانات در دیدار با جوانان نخبه.
۲۴٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۱۸/۱۲/۸۲، بیانات در دیدار اعضای کنگره حکمت مطهر - خامنه‌ای، سیدعلی (۱/۴/۸۳). بیانات در دیدار جمعی از مسئولان جهاد دانشگاهی.
۲۶٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۱۷/۴/۸۳). بیانات در دیدار جوانان، اساتید، معلمان و دانشجویان دانشگاه‌های استان همدان.
۲۷٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۲۶/۹/۸۳). بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها.
۲۸٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۱۷/۱۰/۸۳). بیانات در دیدار وزیر علوم و رؤسای دانشگاه‌ها. - خامنه‌ای، سیدعلی (۱۸/۸/۸۵). بیانات در دیدار دانشگاهیان سمنان.
۳۰٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۱۴/۲/۸۷). بیانات در دیدار اساتید و دانشجویان دانشگاه‌های شیراز.
۳۱٫ خامنه‌ای، سیدعلی ( ۱/۱/۸۸). بیانات در دیدار زائران و مجاوران بارگاه حضرت علی‌بن‌موسی الرضا۷٫
۳۲٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۲۷/۲/۸۸). بیانات در دیدار استادان و دانشجویان کردستان. - خامنه‌ای، سیدعلی ( ۱۴/۶/۸۹). بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها.
۳۴٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۲۹/۷/۸۹). بیانات در دیدار طلاب و فضلا و اساتید حوزه علمیه قم.
۳۵٫ خامنه‌ای، سیدعلی ( ۱۰/۹/۸۹). بیانات در نخستین نشست اندیشه‌های راهبردی. - خامنه‌ای، سیدعلی (۲۷/۲/۹۰). بیانات در دومین نشست اندیشه‌های راهبردی.
۳۷٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۱۳/۷/۹۰). بیانات در دیدار جمعی از نخبگان و برگزیدگان علمی.
۳۸٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۲۳/۷/۹۱). بیانات در دیدار جوانان استان خراسان شمالی.
۳۹٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۱/۱۲/۹۱). بیانات در دیدار جمعی از مسئولان و دست‌اندرکاران جشنواره مردمی فیلم عمار. - خامنه‌ای، سیدعلی (۶/۵/۹۲). بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار دانشجویان.
- خامنه‌ای، سیدعلی (۱۵/۵/۹۲). بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها.
- خامنه‌ای، سیدعلی (۶/۶/۹۲). بیانات در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیئت دولت.
۴۳٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۹/۲/۹۲). بیانات در اجلاس جهانی علما و بیداری اسلامی.
۴۴٫ خامنه‌ای، سیدعلی ( ۱۵/۵/۹۲). بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها.
۴۵٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۱۴/۶/۹۲). بیانات در دیدار رئیس و اعضای مجلس خبرگان رهبری.
۴۶٫ خامنه‌ای، سیدعلی (۱۱/۱/۹۵). بیانات در دیدار جمعی از مداحان اهلبیت:. - لوکاس، هنری (۱۳۶۶). تاریخ تمدن. ترجمه عبدالحسین آذرنگ. تهران: آذرنگ.
- دورانت، ویل (۱۳۶۸). درآمدی بر تاریخ تمدن. ترجمه احمد بطحایی و خشایار دیهیمی. تهران: آموزش انقلاب اسلامی، چاپ دوم.
- دورانت، ویل (۱۳۹۳). تاریخ تمدن. ترجمه گروه مترجمان. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- ولایتی، علی‌اکبر (۱۳۸۲). پویایی فرهنگ و تمدن اسلام و ایران. تهران: مرکز اسناد و خدمات پژوهشی. چاپ دوم.
- هانتینگتون، ساموئل (۱۳۷۴). نظریه برخورد تمدن‌ها، موسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، چاپ دوم.
