حسن ملکی

عضو هیئت‌علمی و استاد تمام رشتۀ‌ برنامه‌ریزی درسی دانشگاه علامه طباطبایی. تهران. ایران.

malaki_cu@yahoo.com

چکیده

هدف از نگارش این مقاله تحلیل مفهوم و ابعاد خلافت الهی انسان و ویژگی‌های تربیت خلیفه‌پرور است. با استفاده از روش تحلیل محتوا و با بررسی اندیشۀ تعدادی از صاحب‌نظران اسلامی، مواردی ازقبیل مظهر کمالات الهی، تجلی صفات ربوبی، قدرت خلاقیت و ابتکار و شایستگی کشف اسرار نهفته در هستی، قدرت تصرف و اداره و فرمانروایی در زمین و ظرفیت وسیع ادراکی برای معنا و مفهوم خلافت الهی استنتاج شد. تصریح آنان این نکتۀ مهم نیز بود که شایستگی خلافت ازطریق تربیت حاصل می‌‌شود و نظام تربیتی باید خلیفه‌پرور باشد. ازطریق پرورش استعدادهای عالی فطری، تربیت معنوی، تربیت اجتماعی، تربیت علمی و تربیت عقلی می‌توان متربیان را در مسیر کسب شایستگی خلافت تربیت کرد و قابلیت حرکت در صراط مستقیم را در آنان به‌وجود آورد. در این صراط است که به‌تدریج شایستگی‌ها فعلیت می‌یابد و مقام خلافت برازندۀ او می‌شود.

کلیدواژه‌ها:

خلافت الهی، تربیت خلیفه‌پرور، تربیت علمی، تربیت عقلی، تربیت اجتماعی، تربیت معنوی، تربیت قلب.

کتابنامه

قرآن کریم. ترجمه ناصر مکارم شیرازی. تهران: انتشارات اسوه.

اسکندری، علی. ۱۳۹۵٫ انسان کامل؛ مجموعه دستورالعمل‌های علامه حسن‌زاده آملی. تهران: انتشارات یا زهرا (س).

امام خمینی. سید روح‌الله. ۱۳۷۰٫ آداب الصلوه. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).

ــــــــــــــــــــــــــــ. ۱۳۸۱٫ شرح چهل حدیث. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثارامام خمینی (ره).

باهنر، محمد جواد. ۱۳۷۰٫ گفتارهای تربیتی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

بهرام‌پور، ابوالفضل. ۱۳۹۱٫ تفسیر یک جلدی متین. تهران: انتشارات آوای قرآنی.

جوادی آملی، عبدالله. ۱۳۸۰٫ تفسیر تسنیم. جلد ششم. قم: مؤسسه اسرا.

ـــــــــــــــــــــ. ۱۳۸۱٫ صورت و سیرت انسان در قرآن. قم: مؤسسه اسرا.

طباطبایی سید محمد حسین. بی‌تا. المیزان. جلد اول. قم: بنیاد فکری و فرهنگی علامه طباطبایی.

کیلانی، ماجد عرسلان. ۱۳۹۴٫ درآمدی بر فلسفۀ تربیت اسلامی. ترجمۀ بهروز رفیعی. تهران: سمت.

مصباح یزدی، محمد تقی. ۱۳۷۶٫ تهاجم فرهنگی. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).

مطهری، مرتضی. ۱۳۶۵٫ اسلام و مقتضیات زمان. تهران: انتشارات صدرا.

ــــــــــــــــــ‌. ۱۳۸۷٫ تکامل اجتماعی انسان. تهران: انتشارات صدرا.

مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره). ۱۳۸۵٫ انسان‌شناسی در اندیشۀ امام خمینی (ره). تهران: انتشارات عروج.