محمدجواد مهدوی ‪نژاد

استادیار دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

فهیمه دهقانی

دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

بهار برومند

دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز، تهران، ایران

چکیده

گرایش به مفاهیم اسلامی و تلاش در راه احیای معماری اسلامی یکی از مهم­ترین گرایش­های نظری در ایران معاصر است. در بسیاری از پژوهش­ها این مهم به­صورت مستقیم و غیرمستقیم مورد توجه قرار می­گیرد. اما مسئله اصلی اینجاست که مطالعات صورت گرفته در حوزه اسلامی چه مشخصاتی دارند و چه آسیب­ها و فرصت­هایی پیش روی آینده این گرایش قرار دارد. از این رو مهم­ترین پرسش­های این پژوهش عبارتند از:

• مطالعات صورت گرفته در حوزه معماری اسلامی چه سهمی از پژوهش­ها و مطالعات صورت گرفته در حوزه­های مختلف معماری را به خود اختصاص می­دهند؟
• در مطالعات صورت گرفته در حوزه معماری اسلامی چه گرایش­هایی مشاهده می­شود؟
• چه فرصت­ها و تهدیدهایی پیش روی آینده این مطالعات قرار دارد؟

برای پاسخ­گویی به پرسش­های پژوهش از روش تحلیل محتوا استفاده می­شود. نمونه انتخاب شده شامل تمامی مقالات علمی پژوهشی است که در مجلات معتبر حوزه هنر و معماری به چاپ رسیده­اند. براساس چهارچوب نظری پژوهش، از لحاظ کلی یک پژوهش در حیطه معماری می­تواند براساس شش دیدگاه شامل ۱- دیدگاه فرمی ۲-دیدگاه کلاسیک ۳-دیدگاه رمانتیک ۴-دیدگاه زمینه­گرا ۵-دیدگاه رسانه­ای ۶-دیدگاه پدیدارشناسانه تدوین شود و در هر یک از این موارد ممکن است چهار موضوع اساسی طراحی معماری شامل ۱-زیبایی ۲-عملکرد ۳-فناوری ۴-مصالح مورد توجه قرارگیرد. مطالعات صورت گرفته نشان دهنده آن است که تنها گرایش­های خاصی توانسته­اند جایگاه مناسبی در مطالعات صورت گرفته در حوزه معماری اسلامی کسب نمایند و سایرین مورد غفلت واقع شده­اند. در واقع طی این پژوهش درمی­یابیم که پژوهش­های حوزه اسلامی چه مشخصاتی دارند و با شناخت و تحلیل این مشخصات بتوانیم چارچوبی را برای هدایت معماری آینده کشورمان تدوین نماییم.غاز آنآ

کلمات کلیدی: رویکرد اسلامی، هویت، معماری ایران معاصر، مقالات علمی پژوهشی

منابع

– بانی مسعود, امیر. (۱۳۸۸). معماری معاصر ایران در تکاپوی بین سنت و مدرنیته. تهران: نشر هنر قرن.

-حجت, عیسی. (زمستان ۱۳۸۴). هویت انسان ساز، انسان هویت پرداز. هنرهای زیبا, شماره ۲۴, صص۵۵-۶۲٫

-خانیکی, هادی. (۱۳۸۲). حاکمیت رسانه ای و عرصه گفتگو. تهران: روزنامه همشهری، شماره ۳۰۸۱، پنجشنبه ۲۹ خرداد.

-خرمشاد, محمدباقر.(تابستان۱۳۸۹). روشنفکران ایرانی و مسئله هویت در آیینه بحران. فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران, دوره سوم شماره ۱۰,صص ۲۷-۶۰٫

-دهخدا, علی اکبر. (۱۳۳۴). لغت نامه دهخدا. تهران: دانشگاه تهران.

-معین, محمد. (۱۳۷۱). فرهنگ لغت فارسی. تهران: انتشارات امیرکبیر.

-محمودی نژاد,هادی.پورجعفر محمدرضا. (۱۳۸۵). جستاری بر تقسیم بندی معماری معاصر ایران بررسی شاخصه ها و مؤلفه های اجتماعی و فرهنگی. آبادی, ۲۴-۳۳٫

-مهدوی نژاد, محمدجواد. (پائیز۱۳۸۳). حکمت معماری اسلامی جستجو در ژرف ساخت های معنوی معماری اسلامی ایران. هنرهای زیبا, شماره۱۹,صص ۵۷-۶۶٫

-مهدوی نژاد, محمدجواد. (پائیز و زمستان ۱۳۸۹). هویت معماری تبیین معنای هویت در دوره های پیشامدرن، مدرن و فرامدرن. هویت شهر, شماره۷ , ۱۱۳-۱۲۲٫

-مهدوی نژاد, محمدجواد. (پائیز۱۳۸۴). آموزش نقد معماری تقویت خلاقیت دانشجویان با روش تحلیل همه جانبه آثار معماری. هنرهای زیبا, شماره۲۳, ۶۹-۷۶٫

-نقی زاده, محمد. (۱۳۷۹). رابطه هویت سنت معماری ایران با مدرنیسم و نوگرائی. هنرهای زیبا, شماره۷ , ۷۹-۹۱٫

-هایدیگر, مارتین. (۱۳۷۹). سرآغاز کار هنری. با شرح فریدریش ویلهلم فن هرمن.ترجمه: پرویز ضیاءشهابی. تهران: هرمس.

-Kaufmann, W. (1979). Tragedy And Philosophy. London: Princeton University Press.