سیدمهدی حسینی دولت‌آبادی

دکترای اقتصاد از دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران، ایران، تهران

sm.hosseini@ut.ac.ir

چکیده

عدالت یکی از ارزش‌ها و معیارهایی است که فلاسفه و مصلحان اجتماعی در طول تاریخ به آن پرداخته‌اند و در قرآن نیز هدف ارسال رسل و انزال کتب آسمانی، قیام مردم برای برپایی آن بیان شده است. در حوزه اقتصاد، عدالت در مواردی مطرح می‌شود که تعارض یا تضاد منافع وجود داشته باشد. یکی از حوزه‌های تعارض منافع که آثار درخور توجهی در توزیع ثروت و درآمد در اقتصاد دارد، ترتیبات خلق پول در نظام بانک‎داری مبتنی بر ذخیره جزئی است. در نظام بانک‎داری مبتنی بر ذخیره جزئی، بانک‌ها از امتیاز و حق ویژه خلق پول برخوردارند که منافع درخور توجهی نصیب آنها خواهد کرد. براین‎اساس می‌توان عدالت را به عنوان معیار ارزیابی و طراحی ترتیبات خلق پول در نظر گرفت. نکته اساسی در طراحی ترتیبات خلق پول عادلانه آن است که بانک‌ها امکان خلق پول نداشته باشند و منافع ناشی از خلق پول به طور برابر به همه مردم اختصاص یابد. بدین‌منظور باید چارچوبی را طراحی کرد که در آن بدهی بانک‌ها پول نباشد و خلق پول تنها در انحصار بانک مرکزی قرار گیرد.

کلیدواژگان: نظام بانک‎داری مبتنی بر ذخیره جزئی، خلق پول، عدالت، توزیع درآمد، توزیع ثروت

منابع

1. توسلی، حسین (۱۳۷۵). مبانی نظری عدالت اجتماعی. تهران: بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی.
2. حسینی دولت‌آبادی، سیدمهدی (۱۳۹۵). ماهیت بانک و دلالت‌های آن برای مطالعات بانک‎داری اسلامی، دوفصنامه علمی پژوهشی مطالعات اقتصاد اسلامی. ۱۶، ۱۷۳-۱۹۸٫
3. مطهری، مرتضی (۱۳۸۰). مجموعه آثار. ج ۲۱٫ تهران: انتشارات صدرا.
4. Allen, W. (1993). Irving Fisher and the 100 Percent Reserve Proposal. The Journal of Law & Economics,36(2), 703-717
5. Davidson, P. (1972). Money and the World, the Economic Journal. 82 ( 325), 101-115.
6. Davis, G. (2002). A History of Money, from Ancient Times to the Present Day. Cardiff: University of Wales Press.
7. De Soto, J. H. (2012). Money, Bank Credit, and Economic Cycles. Alabama: Ludwig von Mises Institute.
8. Fisher, I. (1936, April). 100% Money and the Public Debt, Economic Forum. Spring Number, 406-420.
9. Friedman, M. (1959). A Program for Monetary Stability, New York: Fordham University Press.
10. Hulsmann, J. G. (2008). the Ethics of Money Production, Alabama: Ludwig von Mises Institute.
11. Hume, D. (2011). Enquiries Concerning the Human Understanding and Concerning the Principles of Morals (Indianapolis, IN: Online Library of Liberty).
12. Hutchinson, F.; Mellor, M. & Olsen, W. (2002). The Politics of Money, Towards Sustainability and Economic Democracy, London: Pluto Press.
13. McLeay, M., Amar, R., Ryland, T., (2014). Money creation in the modern economy. Bank of England Quarterly Bulletin, 54 (1), 14–۲۷٫
14. Phillips, R. J. (1992). “Credit Markets and Narrow Banking.” The Levy Economics Institute Working Paper No. 77. Annandale-on-Hudson, N.Y.: The Levy Economics Institute of Bard College.
15. Rothbard, M. N. (2001). The case for a 100 percent gold dollar. Alabama: Ludwig von Mises Institute.
16. Sugden, R. (2005). The Economics of Rights, Co-operation, and Welfare. 2nd ed. New York: Palgrave Macmillan.