دکتر مهدیه سادات خشوعی،

دکترای روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان

مریم بهرامی،

کارشناس ارشد روان‌شناسی

دکتر مهرداد کلانتری،

دانشیار دانشگاه اصفهان

چکیده

هدف این پژوهش، تعیین میزان تأثیر مداخلات قرآنی بر سلامت عمومی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه است. روش پژوهش، نیمه‌تجربی از نوع پیش‌آزمون‌ـ‌پس‌آزمون با گروه آزمایش و کنترل بود. جامعه آماری نیز دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه شهرضا در سال تحصیلی۹۱-۹۰ بودند. ابتدا پرسش‌نامه سلامت عمومی(GHQ-28) بین ۱۵۰ نفر از دانش‌آموزان یک دبیرستان به‌روش تصادفی اجرا شد. ۳۰ نفر که سلامت عمومی کمتری داشتند انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه ۱۵ نفری آزمایش و کنترل قرار گرفتند. مداخلات قرآنی در هفت جلسه یک‌ساعته به گروه آزمایش به‌صورت گروهی آموزش داده شد. گروه کنترل هیچ‌گونه آموزشی را دریافت نکردند. بعد از پایان آموزش، پس‌آزمون درمورد هر دو گروه(آزمایش و کنترل) اجرا شد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که آموزش مداخلات قرآنی، سلامت عمومی دانش‌آموزان را افزایش داده است(۰۱/۰>P). همچنین، آموزش قرآن در کاهش نشانه‌های جسمانی(۰۱/۰>P)، اضطراب و بدخوابی(۰۵/۰>P)، اختلال در عملکرد اجتماعی(۰۱/۰>P) و افسردگی (۰۵/۰>P) تأثیرداشته است؛ براساس یافته‌های این تحقیق، آموزش مداخلات قرآنی، باعث افزایش سلامت عمومی دانش‌آموزان شده است.

کلیدواژه‌ها: مداخلات قرآنی، سلامت عمومی.

کتاب‌نامه

قرآن مجید.

آیت‌اللهی، س. ح.، م. ع خبری، م. طاووسی و س. ح. لزگی، ۱۳۸۶٫ «تحلیل عناصر قصه یوسف(ع) در قرآن کریم». پژوهش زبان و ادبیات فارسی. شماره ۸٫

انصاری جابری، ‌ع.‌،‌ ط. نگاهبان بنایی،‌‌ ا.ر. صیادی اناری ‌و پ. آقامحمدحسنی.‌ ۱۳۸۴٫ «تأثیر آوای قرآن کریم بر افسردگی بیماران بستری در بخش اعصاب و روان بیمارستان مرادی رفسنجان». مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان. دوره ۱۰٫ شماره ۲٫

ایلدر‌ آبادی، ا.، ا.ر. صالح مقدم و ‌س. ر. مظلوم. ۱۳۸۲٫ بررسی میزان تأثیر قرآن کریم بر علائم حیاتی بیماران قبل از عمل جراحی قلب باز. دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی سبزوار(اسرار). دوره ۱۰٫ شماره ۱٫

بهرامی دشتکی، ه.، ح. علی‌زاده، ب. غباری بناب، ا. کرمی. ۱۳۸۵٫ «اثربخشی آموزش معنویت به‌شیوه گروهی بر کاهش افسردگی در دانشجویان». مجله تازه‌ها و پژوهش‌های مشاوره. دوره ۵٫ شماره ۱۹٫

تجویدی م.،‌ ر.معماریان و ع. محمدی. ۱۳۸۰٫ «بررسی میزان تأثیر آوای قرآن کریم بر اضطراب بیماران قبل از جراحی قلب باز». دانشور. دوره ۸٫ شماره ۳۲٫

تقوی، س. م. ر. ۱۳۸۰٫ «بررسی روایی و اعتبار پرسش‌نامه سلامت عمومی(GHQ)». مجله روان‌شناسی. دوره ۴٫ شماره ۵٫

تقی‌لو، ص. ۱۳۸۸٫ «تأثیر آموزش روخوانی قرآن بر کاهش استرس در بین جوانان و نوجوانان». مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان. دوره ۱۸٫ شماره ۷۱٫

حجت،م.، ‌ز. زهادت پور و م. نصراصفهانی. ‌۱۳۸۹٫ «مقایسه تأثیر آوای قرآن با شرایط عادی، سکوت، موسیقی عربی و موسیقی ایرانی بر کفایت دیالیز». پرستاری مراقبت ویژه. دوره ۳٫ شماره۲٫

حسن پور دهکردی، ‌ع.،‌ ا. ق. جعفری ‌و‌ س.ک. صولتی. ۱۳۸۷٫ «مقایسه تأثیر آرام‌سازی پیش‌رونده عضلانی و آوای قرآن، ذکر خدا، بر سطح اضطراب آشکار دانشجویان پرستاری در بدو ورود به کارآموزی در دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد». طب و تزکیه. دوره ۱۶٫ شماره ۴-۳٫

حسنی، ح. ا. ۱۳۸۴٫ «ب‍ررس‍ی‌ راب‍طه‌ دی‍ن‍داری‌ ب‍ا س‍لام‍ت‌ روان‍ی‌ و ت‍رش‍ح‌ ای‍م‍ون‍وگ‍ل‍وب‍ول‍ی‍ن‌  Aدر دان‍ش‍ج‍وی‍ان‌ دان‍ش‍گ‍اه‌ ع‍ل‍وم‌ پ‍زش‍ک‍ی‌ زن‍ج‍ان‌ در س‍ال‌۱۳۸۳-۸۴». پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی. تهران. دانشگاه تربیت معلم.

خاتونی، ع. ر. ۱۳۷۶٫ «بررسی تأثیر آوای قرآن کریم بر میزان اضطراب بیماران بستری در بخش‌های مراقبت‌های ویژه قلبی یکی از بیمارستان‌های منتخب شهر تهران در سال ۱۳۷۶». ماهنامه دانشجویان. شماره ۳۹٫

خادم، ن.،‌ م. افضل آقایی، م. کابوسی و م. حسن‌زاده بشتیان. ۱۳۸۷٫ «مقایسه تأثیر آوای قرآن و موسیقی بر موفقیت تلقیح داخل رحمی اسپرم». اصول بهداشت روانی. دوره ۱۰٫ شماره ۱۳٫

دلاور، علی. ۱۳۸۴٫ مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران. انتشارات رشد.

روحی، ق.، ح. رحمانی انارکی، ع. ا. عبدالهی و غ. ر. محمودی. ۱۳۸۴٫ «تأثیر موسیقی بر میزان اضطراب و برخی از متغیرهای فیزیولوژیک بیماران قبل از عمل جراحی شکم». مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان. دوره ۱٫ شماره ۷٫

زمانی، م. ح. ۱۳۸۵٫ مستشرقان و قرآن(نقد و بررسی آرای مستشرقان درباره قرآن). قم. بوستان کتاب.

سیاوش وهابی، ی. ۱۳۸۱٫ «تأثیر موسیقی‌درمانی و تن‌آرامی بر اضطراب بیماران بستری در بخش مراقبت‌های ویژه قلبی». فصلنامه روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران. دوره ۸٫ شماره ۳٫

طهماسبی، م. ۱۳۷۷٫ «ب‍ررس‍ی‌ ارت‍ب‍اط ن‍گ‍رش‌ م‍ذه‍ب‍ی‌ ب‍ا م‍ی‍زان‌ اث‍ر ص‍وت‌ ق‍رآن‌ ب‍ر درد زای‍م‍ان‌ خانم‌های ن‍خس‍ت‌‌زای‌ م‍راج‍ع‍ه‌‌ک‍ن‍ن‍ده ‌ب‍ه‌ زای‍ش‍گ‍اه‌ ب‍ی‍م‍ارس‍ت‍ان‌ ه‍ف‍ده‌ ش‍ه‍ری‍ور م‍ش‍ه‍د در س‍ال‌۷۷- ۱۳۷۶». پایان‌نامه کارشناسی ارشد مامایی. مشهد. دانشگاه علوم پزشکی مشهد.

عطاری،م. ع.،‌ پ. ساجدی و س. م. حیدری.‌ ۱۳۷۹٫ «بررسی تأثیر آوای قرآن بر کاهش اضطراب و ثبوت علایم حیاتی بیماران قبل از القا بیهوشی». طب و تزکیه. شماره ۳۷٫

کاظمی، ‌م.،‌ ‌ع. انصاری، م. ا. توکلی،‌ و س. کریمی. ۱۳۸۲٫ «تأثیر آوای قرآن کریم بر بهداشت روان دانشجویان پرستاری دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان». مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. دوره ۳٫ شماره ۱٫

کشاورز، م.،‌ ن. اسکندری، ف. جهدی،‌ ح. عشایری،‌ ف. حسینی، و م. کلانی. ۱۳۸۹٫ «بررسی تأثیر آوای قرآن کریم بر پاسخ‌های فیزیوژیک نوزادان نارس در بخش مراقبت‌های ویژه». کومش. دوره ۱۱٫‌ شماره ۳٫

مجیدی، س. ع. ۱۳۸۳٫ «تأثیر آوای قرآن بر میزان اضطراب بیماران قبل از آنژیوگرافی عروق کرونر». مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان. دوره ۱۳٫ شماره ۴۹٫

محمدقاسمی، ح. ۱۳۸۵٫ «آثار تربیتی تمثیلات قرآن». فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز. دوره ۸٫ شماره ۲۱٫

محمدی لائینی،‌ م. ب.، م. آزادبخت، س.ح. حسینی،‌ و پ. پزشکان. ۱۳۸۸٫ «بررسی میزان آگاهی و نگرش تعدادی از اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مازندران درباره قرآن سال ۱۳۸۷- ۱۳۸۶». مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران. دوره ۱۹٫ شماره ۶۹٫

محمودیان، م.، ا. خوش کنش و ب. صالح صادق پور. ۱۳۸۷٫ «بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی با رویکرد قرآنی بر افسردگی دانشجویان». فصلنامه پژوهش‌های میان‌رشته‌ای قرآنی. دوره ۱٫‌ شماره ۱٫

مقدم‌نیا، م. ت.، و ش. مقصود. ۱۳۸۳٫ «بررسی تأثیر روزه‌داری در ماه رمضان بر میزان اضطراب». مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی گیلان. دوره ۱۳٫ شماره ۴۹٫

موسوی، ‌ا. ۱۳۸۰٫ «بررسی مقایسه‌ای تأثیر آوای قرآن کریم و موسیقی بر شدت درد در فاز فعال مرحله اول زایمان در زنان نخست‌زای بستری در دو زایشگاه منتخب شهر تهران در سال ۱۳۸۰». پایان‌نامه کارشناسی ارشد مامایی. تهران. دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی.

میرباقر آجرپز، ن.، و ن. رنجبر. ۱۳۸۹٫ «تأثیر آوای قرآن کریم بر میزان اضطراب مادران قبل از عمل سزارین: کارآزمایی بالینی تصادفی‌شده». مجله دانشگاه علوم پزشکی قم. دوره۴٫ شماره ۱٫

نیکبخت نصرآبادی، ع. ر. ۱۳۷۳٫ «بررسی تأثیر آوای قرآن کریم بر کاهش درد بعد از اعمال جراحی». پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران. دانشگاه تربیت مدرس.

ـــــــــــــــــــــــ. ۱۳۷۷٫ «بررسی تأثیر آوای قرآن کریم در کاهش اضطراب قبل و بعد از انجام اقدامات تشخیصی و درمانی». طب و تزکیه. شماره ۲۹٫

یوسفی‌نژاد استادکلایه، ع.، ا. مددی، س.ر. مجدزاده، ر. شعبان نیا، ن. صادقیان، ع. ر. زرین آرا، ص. صادقیان، ع. ر. جدیان. ۱۳۸۴٫ «تأثیر موسیقی بر درد مزمن سرطانی». مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین. دوره ۹٫ شماره ۱٫

Chlan, L. 1998. “Effectiveness of a music therapy intervention on relaxation and anxiety for patients receiving ventilatoryassistance”. Heart Lung,Volume 28, Number 1.

Daykin, N.,McClean, S.,& Bunt,L. 2007. “Creativity, Identity and Healing: Participants’ Accounts of Music Therapy in Cancer Care”. Health (London),Volume 11, Number 3.

Goldberg, D.P.,& Hillier, V.F. 1979. “A scaled versionof the General Health Questionnaire”. PsychologicalMedicine,Volume 9, Number 1.

Layton, C. 1986. “Note of test re-test characteristics of the General Health Questionnaire”. Perceptual and Motor Skills.Volume 62, Number 1.

Sabo, C. E., & Michael, S. R. 1996. “The Influence of Personal Message with Music on Anxiety and Side Effects Associated with Chemotherapy”. Cancer Nursing,Volume 19, Number 4.