به گزارش دبیرخانه دائمی کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی ، دکتر محمد روشن عضو شورای سیاست گذاری کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی درباره روند تولید علوم انسانی اسلامی گفت: در زمینه تولید علوم انسانی اسلامی توجه کافی را به این حوزه مبذول نکردیم و یا نگاه به غرب و افرادی بیرون از ایران و حوزه اسلام داشتیم. ما باید به این باور برسیم مبانی که در حوزه علوم انسانی اسلامی تاکنون ایجاد کردیم امکان پاسخگویی به نیازها و اقتضائات مان را دارد.
وی افزود: برای اینکه بتوانیم نیازها را منطبق با اقتضائات تامین کنیم، باید از جزم انگاری و عدم مباحثه مناسب بین هر علم پرهیز کنیم. در حوزه علوم انسانی به دلیل اینکه گفتگو در بعضی از موضوعات چالش های دینی و اعتقادی ایجاد می کند، طبیعی است که هم محقق باید با احتیاط بیشتری سخن بگوید و هم اینکه افرادی که این سخن را می شوند قدرت تحمل در مقابل عقاید مخالف را داشته باشند.
روشن اضافه کرد: با مراجعه به دانشمندان پیشین به خصوص در حوزه فلسفه می بینیم که آراء و نظرات متفاوت و متناقضی با یکدیگر داشتند اما همگی به دنبال کشف حقیقت بودند اما وقتی آرای آنها در مقابل یکدیگر قرار می گرفت، تضادها کمتر بوجود می آمد. ما هر چه بیشتر بتوانیم امکان گفتگوها را برای کشف حقیقت بالا ببریم بیشتر می توانیم به تولید علوم انسانی اسلامی بپردازیم.
این استاد دانشگاه با اشاره به نحوه عملکرد دولت ها در روند تولید علوم انسانی اسلامی گفت: قطعا نحوه برخورد دولتمردان به اقبال و ادبار اندیشمندان حوزه علوم انسانی کمک می کند. باید در حوزه اجتماع و یا حوزه روانشناختی اجتماعی و یا موضوعات دیگر در حوزه علوم انسانی که دولتمردان درباره آن تصمیم می گیرند، اتکا به نظرات صاحب نظران در این حوزه شود اما متاسفانه حوزه علوم انسانی از جمله حوزه هایی است که اکثرا تصور می کنند در آن صاحبنظر هستند و می توانند نظر بدهند.
روشن ادامه داد: وقتی اقدام عمرانی بخواهد در کشور انجام بگیرد بایستی پیرامون آن مطالعات جامعه شناختی و روانشناختی و حقوقی و … صورت گیرد. اگر ما علاوه بر مطالعات زیست محیطی و اقتصادی، این نوع مطالعات را در کنار طرح های عمرانی نداشته باشیم مطمئنا بعضی از طرح های عمرانی می توانند به جامعه انسانی ما آسیب بزنند، البته اینجا منظور آسیب های اقتصادی صرفا نیست بلکه آسیب های اجتماعی و روانی و … مدنظر است.
وی بیان کرد: خوشبختانه در سالهای اخیر پروژه ها با توجه به مسائل زیست محیطی زیادتر شده اما آیا به همین اندازه توجه به مسائل دیگر در حوزه علوم انسانی اسلامی داریم یا خیر؟ در پاسخ باید گفت که توجه کافی نداریم و تصور می کنیم در یک اقدام عمرانی همین که متخصصان آن فن بگویند زمین اقتضای ایجاد بنا را دارد و یا اینکه می توانیم بنایی با این استحکام ایجاد کنیم و نیاز اقتصادی را تامین کنیم، دیگر نیازی به مسائل جنبی وجود ندارد.
روشن اضافه کرد: بزرگترین آسیب را به علوم انسانی اسلامی کارگزاران دولتی می توانند وارد کنند زیرا این اعتقاد که علوم انسانی علم مستقلی است و باید از متخصصان این علوم نظر گرفت و در این صورت امکان توفیق بیشتر خواهد بود، در بین دولتمردان کم است. گاهی تصمیم گرفته می شود مسکنی در جایی ساخته شود اما آیا ساخت مسکن های اجتماعی برای جامعه ایرانی و اسلامی هم مورد توجه است؟
وی بیان کرد: معماری که صرفا نقشه کشی فنی انجام می دهد ممکن است توجه به ویژگی های جامعه ایرانی و مذهب نداشته باشد. گاهی توجه فقط به نیازهای داخلی نیست و صرفا الگوبرداری از بنای داخلی و خارجی دیگری است. این کار متفاوت است با معماری که ضمن بررسی نیازها، تاثیر مکان را بر روح و روان مورد توجه قرار می دهد.
وی تصریح کرد: کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی می تواند کمک شایان توجهی به اندیشمندان در حوزه تحقیق و پژوهش کند تا به بحث و گفتگو پیرامون آن بپردازند و با اصلاح اشکالات، الگوی موفقی را به جامعه ایران و مسلمانان جهان ارائه کنند.
عضو شورای سیاست گذاری کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی ادامه داد: اگر ما مشوق های مناسبی را به شرکت کنندگان کنگره اختصاص دهیم بالطبع اشتیاق بیشتری پیدا می شود و می تواند افراد بیشتری را به خود جذب کند.
وی در بیان وجود موانع اجرایی در مسیر تولید علوم انسانی اسلامی گفت: عدم وجود گفتگو، عدم سعه صدر و جزم گرایی از موانع در روند تولید این علوم هستند.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی افزود: اندیشه ها متفاوت هستند و گاهی انگیزه ها و اهداف هم متفاوت می شوند و بالطبع با این تفاوت ها اختلاف نظر هم پیش خواهد آمد. اختلاف نظر مساله ای طبیعی است که باید پذیرفته شود. اما محققان باید همه نظرات را بشنوند و به آن احترام بگذارند.
روشن، درباره عدم پذیرش علوم انسانی اسلامی توسط بعضی از اساتید و دانشجویان دانشگاه ها گفت: باید اهتمام بیشتری برای تبیین علوم انسانی اسلامی انجام داد زیرا این علوم را نمی توان از بالا به پایین تلقین کرد بلکه علومی هستند که باید درباره آن بحث و گفتگو کرد و به این اتقان قلبی افراد را برسانیم که قیود بیان شده تزیینی و تحمیلی نیستند بلکه واقعیت هایی هستند که وجود دارند و باید آنها را برای جامعه دانشگاهی تبیین کنیم. باید امنیت محققان و پژوهشگران را محقق کرد تا بتوانند گفتگوهای جدی داشته باشند.
وی با اشاره به پژوهشگاه هایی که به موضوع علوم انسانی اسلامی می پردازند، گفت: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در این حوزه کارهای زیادی انجام دادند و موفق بودند.
این محقق و نویسنده کشورمان برگزاری کنگره هایی مانند علوم انسانی اسلامی را در روند تولید علوم انسانی اسلامی تاثیرگذار دانست و گفت: کنگره ها و همایش‌ها می توانند بستر مناسبی ایجاد کنند برای اینکه محققان و دانشمندان در این موضوعات در طول یکسال فکر کنند و سپس تولیدات علمی خود را در کنگره ارائه کنند و به نتیجه برسانند.
وی در پایان سخنانش گفت: گفتگوهایی که در زمان برگزاری کنگره در پنل‌های مختلف انجام می گیرد باید تبدیل به کتاب شوند و مورد نقد و ارزیابی سایر محققان قرار بگیرند تا به رشد و شکوفایی این علوم کمک کنند.
انتهای پیام/