دکتر غلامرضا گودرزی

دانشیار دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

«علوم انسانی اسلامی» ترکیبی است که برای تولید دانش علوم انسانی از منابع دینی و گزاره‌های ارزشی به‌کار می‌رود؛ این واژه موافقین و مخالفینی دارد. عده‌ای با تکیه بر اینکه شناخت انسان به‌عنوان محورِ این علوم از وحی و قرآن نه میّسر که لازم است، بر راهبریِ تولید این علوم تأکید دارند. در نقطه مقابل گروهی نیز با ارائه نظریه بی‌طرفی علم و ناممکن‌بودنِ فرضیه‌سازی از گزاره‌های ارزشی، با علوم انسانی اسلامی مخالف‌اند. اما حقیقت آن است که علوم انسانی با ارائه مباحث مختلفی پیرامون موضوعات و مسائل مرتبط با انسان و ساحت‌های وجودی او چون: مبدأ آفرینش، مسیر و مقصد، فرجام جهان و نظایر آن‌ها، اصول اساسی حکمرانی و ارزش‌های جوامع را تعیین می‌کنند. به همین علت اگر این علوم بر مبانی سکولاریستی پایه‌گذاری شود، خروجی بسیار متفاوتی با مبانی دینی و ارزشی خواهد داشت. از سوی دیگر بحثی که غالباً در کنار «الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت» مطرح می‌شود، مدیریت تحول علوم انسانی و حرکت به‌سمت تولید علوم انسانی اسلامی است. الگوهای متفاوتی برای تحول ارائه شده است که عمدتاً الگوهای کلان و مفهومی هستند؛ و از منظر راهبردی به مدلی عملیاتی و دقیق برای اجرای طرح تحول نیاز است. لذا مقاله حاضر با بررسی موضوع علوم انسانی اسلامی با تأکید بر فرض‌های بنیادینِ مدل «مدیریت راهبردی موعودگرا» (که یک مدل مدیریت راهبردی اسلامی و ایرانی است)، به شناسایی و اولویت‌بندی الزامات مدیریت تحول علوم انسانی پرداخته است.

کلیدواژه‌ها: علوم انسانی اسلامی، مدیریت تحول، الگوی اسلامی و ایرانی پیشرفت، مدیریت راهبردی موعودگرا.

منابع و مآخذ

1. بستانی (نجفی)، حسین. ۱۳۹۰٫ گامی به‌سوی علم دینی. پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
2. پورعزت، علی‌اصغر. ۱۳۹۳٫ مدیریت ما. انتشارات بنیاد نهج‌البلاغه.
3. پورعزت، علی‌اصغر. ۱۳۸۸٫ مدیریت راهبردی عصر مدار. دانشگاه امام صادق(ع).
4. جوادی آملی، عبدالله. ۱۳۹۲٫‌ سخنرانی منتشر شده در کتاب تحول در علوم انسانی. جلد اول. به کوشش فرهنگستان علوم اسلامی. نشر منیر.
5. حسن‌بیگی ابراهیم. ۱۳۹۴٫ مدیریت راهبردی. دانشگاه عالی دفاع ملی و انتشارات سمت.
6. خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در دیدار گروه‌های مختلف از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۹۲٫
7. خندان، علی‌اصغر. ۱۳۸۸٫ درآمدی بر علوم انسانی اسلامی. دانشگاه امام صادق(ع).
8. داوری اردکانی، رضا. ۱۳۹۱٫ «ملاحظاتی درباره الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت». مجموعه مقالات نخستین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. ناشر پیام عدالت.
9. رشاد، علی‌اکبر. ۱۳۹۱٫ «نُه گام تا الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی». مجموعه مقالات نخستین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. ناشر پیام عدالت.
10. رضایی، عبدالعلی. ۱۳۹۲٫ الگوی شبکه‌ای ساختار تولید علوم انسانی – اسلامی، تحول در علوم انسانی. ج۲٫ به کوشش فرهنگستان علوم اسلامی. نشر منیر.
11. رضوی، سیدمهدی. ۱۳۹۲٫ رویکرد روش‌شناسانه در علوم انسانی اسلامی.
12. سوزنچی، حسین. ۱۳۸۹٫ معنا، امکان و راهکارهای تحقق علم دینی. پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
13. شیخ‌رضایی، حسین؛ کرباسی‌زاده، امیراحسان. ‌۱۳۹۲٫ آشنایی با فلسفه علم. نشر هرمس.
14. صادقی، ابراهیم. ۱۳۹۲٫ رویکردشناسی مخالفان علم بومی، تحول در علوم انسانی. ج۲٫ به کوشش فرهنگستان علوم اسلامی. نشر منیر.
15. غفاریان، وفا. ۱۳۹۰٫ استراتژی: نمایی ۳۶۰ درجه. نشر مدیریت صنعتی.
16. غلامی، رضا. ۱۳۹۳٫ سخنرانی با عنوان: معنا و مبنای طبقه‌بندی علوم، در مرکز پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
17. فاضل‌نیا، محمد. ۱۳۵۶٫ منطق و فلسفه. انتشارات آموزش و پرورش.
18. فتح‌الهی، ابراهیم. ۱۳۸۸٫ متدولوژی علوم قرآنی. دانشگاه امام صادق (ع).
19. فدایی‌عراقی، غلامرضا. ۱۳۸۰٫ «طرحی نو در طبقه‌بندی علوم». مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران. ش ۱۵۹٫ تابستان و پائیز.
20. قراملکی، محمدرضا. ۱۳۹۲٫ رویکرد تولید فلسفه های مضاف، تحول در علوم انسانی. ج۲٫ به کوشش فرهنگستان علوم اسلامی. نشر منیر.
21. گودرزی، غلامرضا. ۱۳۹۳٫ پیش‌درآمدی بر آینده‌نگری الهی. مؤسسه آینده روشن.
22. گودرزی، غلامرضا. ۱۳۸۹٫ افق جهانی، مدل مدیریت راهبردی موعودگرا. دانشگاه امام صادق(ع) و دانشگاه عالی دفاع ملی.
23. مدوز، دنلا اچ. ۱۳۹۲٫ تفکر سیستمی. ترجمه عادل آذر و حامد فلاح تفتی. دانشگاه امام صادق (ع).
24. مصباح‌یزدی، محمدتقی. ۱۳۹۲٫ سخنرانی منتشرشده در کتاب تحول در علوم انسانی. ج۱٫ به کوشش فرهنگستان علوم اسلامی. نشر منیر.
25. مطهری، مرتضی. ۱۳۷۰٫ آشنایی با علوم اسلامی؛ منطق و فلسفه. انتشارات صدرا.
26. مهدوی‌کنی، محمدرضا. ۱۳۹۰٫ عقل و دین. دانشگاه امام صادق(ع).
27. ناظمی‌اردکانی، مهدی. ۱۳۸۵٫ مهندسی فرهنگ، مهندسی فرهنگی و مدیریت کشور. شورای‌عالی انقلاب فرهنگی.
28. نقی‌پورفر، ولی‌الله. ۱۳۷۹٫ اصول مدیریت اسلامی و الگوهای آن. مرکز آموزش مدیریت دولتی.
29. الویری، محسن. ۱۳۹۱٫ چیستی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و نقش حوزه‌های علمیه در تدوین آن. مجموعه مقالات نخستین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. نشر پیام عدالت.
30. Creswell, John, Qualitative inquirey and research design: choosing among five approaches, sage, 2007. pp. 201-220
31. Merton, r.k. social theory & social structure. Il press.1957