عباس چهاردولی،

عضو هیئت علمی دانشگاه عالی دفاع ملی

جواد قربانی،

کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

توسعه روزافزون سازمان‌ها چنان ابعاد و زوایای گسترده‌ای یافته که جنبه‌های مختلف زندگی انسان‌ها را نیز تحت‌الشعاع خود قرار داده است. در راستای هدایت و راهبری سازمان‌ها چالش‌هایی چون، اداره و مدیریت فعالیت‌های پیچیده درون سازمان، عوامل و متغیرهای محیطی یا وظیفه‌ای، روندها و رویدادهای محیط دور و گروه‌های ذی‌نفوذ روبه‌رو هستند که امروزه مدیران برای برخورد اثربخش با این‌گونه چالش‌ها به مدیریت راهبردی توجه کرده‌اند. ازآنجاکه در انتخاب روش‌های مختلف طراحی و تدوین راهبرد باید به مقتضیات حاکم بر سازمان‌ها توجه کرد، به‌نظر می‌رسد توجه به مسائل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، دینی و سایر عوامل حاکم بر یک کشور نیز می‌تواند در انتخاب روش تأثیرگذار باشد. یکی از روش‌های درک این موارد نقد مدل‌های موجود برای شناخت نقاط قوت و ضعف و ارائه یک مدل پیشنهادی با توجه به مقتضیات حاکم بر نظام است. مقاله حاضر به‌ منظور نقد مدل‌های موجود تدوین راهبرد به روش تطبیقی مدل موردنظر را شناسایی و به کمک تحلیل عاملی تأییدی به شناسایی ساختار عامل‌های شناسایی‌شده می‌پردازد که برای درک و استفاده از عامل دین در تعیین روش، نقد خود را در دو سطح پارادایم و مدل صورت می‌دهد. نتایج در نقد مدل‌ها حاکی از آن بود که شناخت سازمان مهم‌ترین عامل شروع و ورود برای تدوین است.

کلیدواژه‌ها: راهبرد، مدیریت راهبردی، پارادایم، پیش‌فرض‌های فلسفی.

کتاب‌نامه

احمدی، احمد. ۱۳۸۴٫ «اصالت وجود یا ماهیت: خلط شناخت‌شناسی و هستی‌شناسی». مجله پژوهش‌های فلسفی‌ـ‌کلامی. شماره ۲۶٫ ص ۱۸ـ۴٫

استیسی، رالف. دی‌.۱۳۹۰٫ مدیریت راهبردی و پویایی سازمان‌(چالش پیچیدگی). ترجمه حسین رحمان‌سرشت و همکاران. تهران. نشر دوران. چاپ اول.

اسکات، ریچارد. ۱۳۸۹٫ سازمان‌ها: سیستم‌های عقلائی، طبیعی و باز‌(ترجمه و اقتباس حسن میرزایی اهرنجانی). تهران. انتشارات سمت. چاپ دوم.

اشتراوس، لئو. ۱۳۷۳٫ فلسفه سیاسی چیست؟ ترجمه رجایی. تهران. انتشارات علمی فرهنگی.

اعرابی، سید محمد. ۱۳۸۵٫ استراتژی‌های منابع انسانی. تهران. انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.

ــــــــــــــــــ‌. ۱۳۸۶٫ مبانی فلسفی روش تحقیق. تهران. انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.

بامبرگر، پیتر و مشمولم، لم. ۱۳۸۱٫ استراتژی منابع انسانی(تدوین، اجراء آثار). ترجمه علی پارسائیان و سید محمد اعرابی. تهران. انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی.

بوریل، گیبسون و مورگان، گارت. ۱۳۸۳٫ نظریه‌های کلان جامعه‌شناختی و تجزیه و تحلیل سازمان. ترجمه محمدتقی نوروزی. تهران. انتشارات سمت. چاپ دوم.

پوپر، ریموند کارل. ۱۳۷۴٫ شناخت عینی(برداشتی کامل). ترجمه احمد آرام. تهران. اندیشه‌های عصر نو.

پوررستمی، حامد. ۱۳۹۰٫ تحلیل راهبردی از «امامت» در دکترین امام رضا علیه السلام. شماره ۳۳٫ نسخه الکترونیکی.

پیرز، جان ای و ریچارد بی رابینسون. ۱۳۸۷٫ مدیریت راهبردی(تدوین، اجرا و کنترل). ترجمه سید محمود حسینی. تهران. انتشارات سمت. چاپ دوم.

حسینی، سیدحسین. ۱۳۸۲٫ «نگار انسانی(مروری بر مبانی انسان‌شناسی دینی با نظری به تفسیرالمیزان)». مجله معرفت. شماره ۶۹٫ ص ۵۹‌ـ۵۳٫

خاتمی، بهزاد و هدایت مهدی زاده. ۱۳۸۷٫ «مطالعه تطبیقی و ارزیابی مدل‌های برنامه‌ریزی استراتژیک و ارائه یک چهارچوب جدید برنامه‌ریزی». مجله مدیریت فردا. شماره ۱۹٫ ص ۵۳ ‌ـ۳۴٫

خطیبی، کریم. ۱۳۸۶٫ «مبانی انسان‌شناسی دینی». کلام اسلامی. سال شانزدهم. مسلل ۶۲٫ ص ۱۲۶-۱۰۵٫

خلیلی شورینی، سهراب. ۱۳۸۹٫ روش‌های تحقیق در علوم انسانی. تهران. مؤسسه چاپ و انتشارات یادواره کتاب. چاپ هفتم.

دفت، ریچارد ال. ۱۳۸۹٫ تئوری و طراحی ساختار. ترجمه دکتر علی پارسائیان و دکتر سید محمد اعرابی. تهران. دفتر پژوهش‌های فرهنگی.

دیوید، فرد آر. ۱۳۷۸٫ «مدیریت استراتژیک». علی پارسائیان، سید محمد اعرابی. تهران. دفتر پژوهش‌های فرهنگی.

رحمان‌سرشت، حسین. ۱۳۸۳٫ مدیریت راهبردی در اندیشه نظریه‌پردازان. تهران. دانشگاه علامه طباطبایی. چاپ اول.

ـــــــــــــــــــــ‌. ۱۳۸۴٫ تئوری‌های سازمان و مدیریت. جلد اول. تهران. مؤسسه انتشارات فرهنگی فن و هنر.

رستمی، علی. ۱۳۷۸٫ «توسعه دینی از دیدگاه شهید دکتر بهشتی». جامعه‌شناسی و علوم اجتماعی زنان. شماره ۶٫ ص ۱۳۳ـ ۱۲۲٫

رضی، احمد. ۱۳۸۸٫ شاخص‌های ارزیابی و نقد کتاب‌های درسی دانشگاهی. سخن سمت. شماره ۲۱٫ ص ۲۱-۳۰٫

علی‌احمدی، علی‌رضا و فتح‌الله، مهدی و تاج‌الدین، ایرج. ۱۳۸۲٫ نگرشی جامع بر مدیریت استراتژیک. انتشارات تولید دانش. تهران. چاپ چهاردهم.

غفاریان، وفا. ۱۳۸۷٫ پنج فرمان برای تفکر استراتژیک. تهران. فرا. چاپ سوم.

غفاریان، وفا و علی رضا علی احمدی. ۱۳۸۱٫ «بررسی علل شکست برنامه‌ریزی‌های استراتژیک و ارائه دو یافته جدید». مجله مدرس علوم انسانی. شماره ۲۶٫ ص ۹۸-۸۳٫

قاسمی، سارا. ۱۳۸۸٫ «پژوهشی تطبیقی در هستی‌شناسی و شناخت‌شناسی ملاصدرا و وایتهد». کتاب ماه فلسفه. شماره ۲۰٫ ص ۷۸-۷۳٫

قرائتی، محسن. ۱۳۸۷٫ سیره پیامبر اکرم با نگاهی به قرآن کریم. نسخه الکترونیکی.

کیانی، غلامرضا و وفا غفاریان. ۱۳۷۸٫ «استراتژی‌ها و پارادایم‌ها». مجله مدیرساز. شماره ۳٫ ص ۴۲ ـ ۲۶٫

گایینی، ابوالفضل. ۱۳۸۲٫ «پیش‌فرض‌های معرفت‌شناسی در مدیریت اسلامی». مجله حوزه و دانشگاه. شماره ۳۷٫ ص ۱۰۹ ـ ۶۹٫

مرادی، فریبا.۱۳۹۰٫ نگاهی جامع به مدیریت استراتژیک تاریخچه، مدل‌ها، ابزارها، مکاتب، رویکردها و مفاهیم نوین و نیز اصطلاحات و واژه‌های رایج. تهران. سازمان مدیریت صنعتی. چاپ اول.

مقیمی، سیدمحمد. ۱۳۷۷٫ سازمان و مدیریت: رویکردی پژوهشی. تهران. سازمان مدیریت صنعتی. چاپ سوم.

هانگر، جی دیوید، توماس ویلن. ۱۳۸۶٫ «مبانی مدیریت استراتژیک». ترجمه اعرابی و ایزدی. انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی. چاپ سوم.

Andrews, K. R. 1987. The concept of corporate strategy. Homewood. IL: Irwin.

Ansoff, H. I. 1987. “The Emerging Paradigm of Strategic Behavior”. Strategic Management Journal. Vol. 8. P 501-515.

Ather, Syed Mohammad,. Sobhani, Farid Ahammad. 2008. Managerial Leadership: An Islamic Perspective. IIUC STUDIES. ISSN 1813-7733. p 7-24.

Boyd, Lynn; Gupta, Mahesh; Sussman, Lyle. 2001. “A new approach to strategy formulation: Opening the black box”. Journal of Education for Business :ProQuest. p. 338.

Brown, Jimmy. 2006. “Application of an OD Perspective to Develop a New Model of the Strategy Formulation Process”. The Business Review. Cambridge. ABI/INFORM Global. p. 26.

Bryson, John, M. 1988. “A Strategic Planning Process for Public and Non-profit Organizations”. Long Range Planning. Vol. 21. No. 1. p. 73 – 81.

Butler, R. 1998. “Strategic Decision-making: A Contingency Framework and Beyond”. in Papadakis, V. and Barwise, P. (eds.). Strategic Decisions, Boston. Mass: Kluwer.

Carlisle, Ysanne and McMillan, Elizabeth. 2002. Thinking differently about strategy: comparing paradigms. In: 16th Australian and New Zealand Academy of Management Conference. 4-7 December 2002. Beechworth, Victoria. Australia.

Cassidy, Claire Mond. 1994. “Unraveling the ball of string”. the Journal of Mind/ Body health. vol 10. No 1.

Chermack, Thomas, J; Lynham, Susan, A; Ruona, Wendy, E. A. 2001. A review of scenario planning literature; Future research quarterly. p 7-33.

Collins, David. 1996. “New paradigms for change? Theories of organization and the organization of  theories”. Journal of Organizational Change Management. Vol. 9 Iss: 4. p 9– ۲۳٫

Daft, R. L. 2004. Strategy Formulation and Implementation (4th ed.). Mason. OH: South-Western.

Dandira, Martin. 2011. Involvement of implementers: missing element in strategy formulation”. Business Strategy Series. VOL. 12 NO. 1. p. 30-34.

Göktürk, Erek. 2005. what is “paradigm”?. Department of Informatics. University of Oslo. available at http://folk.uio.no/erek/essays/paradigm.pdf.

Gordon, J.  Hazlett, C. Ten Cate, O. Mann, K. Kilminster, S. Prince, K. E’Driscoll, O. Snell, L. Newble, D. 2000. Strategic planning in medical education: enhancing the learning environment for students in clinical settings.Medical Education. P :841–۸۵۰٫

Harrison, S., and John, T. 1998. Foundations in strategic management. South-western college publishing. p 188.

Hill, C. W. & Jones, G. R. 1992. Strategic Management: An Integrated Approach. Boston.

Hillman, Amy J;Hitt, Michael A. 1999. Corporate political strategy formulation: A model of approach, participation, and strategy decisions, Academy of Management. The Academy of Management Review.ProQuest. p. 825.

Hunt, C. M., et al. 1997. Strategic planning for private higher education. New York. Haworth.

Ibrahim, Sherwat E. 2010. An alternative methodology for formulating an operations strategy: the case of BTC-Egypt. Management Decision. Vol. 48. No. 6. p. 868-893.

Langley, A. 1988. The Roles of Formal Strategic Planning. Long Range Planning.

Lawton, T. ed. 2007. Strategic management in aviation: critical essays. Aldershot. Ashgate.

Liedtka, J. 1998. Strategic thinking; can it be taught?, Long Range Planning. P. 120-129.

Mintzberg et al. 2005. Strategic management. New York. McGraw-Hill. 9t edition.

Mintzberg, henry; Bruce Ahlstrand; Joseph Lampel. 1998. Strategy safari: a guided tour through the wilds of strategic management. THE FREE PRESS and colophon are trademarks of Simon & Schuster Inc. New York.

Molenda, Michael; Pershing, James A. 2004. The Strategic Impact Model: An Integrative Approach to Performance Improvement (PI) and Instructional Systems Design (ISD). Submitted for publication in TechTrends. p 26-32.

Noy, Eli;Ellis, Shmuel. 2002. Risk: a neglected component of strategy formulation. “Journal of Managerial Psychology”. ABI/INFORM Global. p. 691.

Nutt, Paul C. 2010. An Empirical Test of Thompson’s Model of Strategic Choice. “international journal of business”. .

Robbins, S. 2007. “Management”. ۹ Ed. Prentic- Hall.P.442.

Roubelat, Fabrice. 2006. Scenarios to challenge strategic paradigms: Lessons from 2025. Futures. P. 519–۵۲۷٫

Sink, D. S. 1985. January. Strategic planning: A crucial step toward a essful productivity management program. IE. 52-60.

Thompson, A. A and Strickland III, A. J. 2003. Strategy Management: concepts and cases. 12th edn. Boston. McGraw –Hill.

Weick, K. 2003. “Review of Organizations in Action”. Administrative Science Quarterly. p 505 – ۵۰۹٫

Wilson, Ian. 1994. “Strategic Planning Isn’t Dead – It Changed”. Long Range Planning.

Yannopoulos, Peter. 2011. Impact of the Internet on Marketing Strategy Formulation. “International Journal of Business and Social Science”. Vol. 2. No. 18. p 1-8.