سید مهدی بیابانکی

دانشجوی دکتری فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف و مدرس تاریخ و فلسفه علم دانشگاه صنعتی اصفهان

چکیده

آنچه در این نوشتار بدان می­پردازیم ارائه دو تصویر از انسان است که درست مقابل هم قرار گرفته­اند. تصویر نخست، تصویری است که اندیشمندان پست مدرن از انسان امروزی مغرب زمین ارائه می­دهند و تصویر دوم تصویری است که فلاسفه و عرفای مسلمان با تکیه بر متون غنی اسلامی از انسان ارائه می­دهند. در تصویر نخست، انسان همچون مجسمه­ای بی­روح و راکد است که تماماً شیفته و فریفته خود است و در خلائی کویر گونه در پی التذاذ حداکثری خود می­باشد. اما در تصویر دوم، انسان مسافری است غایتمند که سفرش را از خاک آغاز نموده است و لحظه به لحظه با شوری وصف ناپذیر به سمت غایت خود حرکت می­کند. تصویر نخست به زعم اندیشمندان مذکور، تصویر بالفعل انسان امروزی جوامع غربی و تصویر دوم، تصویر بالقوه و مدل و نقشه راه انسان به ماهو انسان است. مقایسه این دو رویکرد که به دو نوع روش شناسی متفاوت در برخورد با انسان و علوم مرتبط با انسان می انجامد هدف این نوشتار است.

واژه های کلیدی: انسان، لذت ­گرایی، خود شیفتگی­، پست­ مدرنیسم، سرمایه­ داری، کلمه جامعه فاصله، مسافر.

منابع

1. ابن عربی،محیی الدین ، ۱۹۹۹م، الفتوحات المکیه، به تصحیح احمد شمس الدین، بیروت، دار الکتب العلمیه، چاپ اول، ج ۳، ۷٫
2. ——— ،۱۹۸۰م فصوص الحکم، همراه با تعلیقات ابوالعلاء عفیفی، بیروت، دارالکتب العربی، چاپ دوم،
3. اکبریان ، رضا ، ۱۳۸۶، جایگاه انسان در حکمت متعالیه، خردنامه صدرا، ش ۵۰٫
4. ——— ،۱۳۸۵، اصل مبنایی در حکمت عملی ملاصدرا و اهمیت آن در عصر حاضر، خردنامه صدرا،،ش ۴۶
5. حکمت، نصر الله، زمستان۱۳۸۵، تاریخیت انسان در عرفان ابن عربی، پژوهشنامه علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، (الف) ش۵۲٫
6. ——— ، ۱۳۸۵، خطوط برجسته انسان شناسی ابن عربی، نامه فلسفی، (ب)، ش ۱٫
7. ——— ،۱۳۸۱، مساله چیست، تهران، انتشارات الهام، چاپ اول (الف)
8. ——— ،۱۳۸۱، وجود و ماهیت در جکمت متعالیه، تهران، انتشارات الهام، چاپ اول، (ب)
9. رشیدیان ، عبدالکریم ، ۱۳۸۵، از فرد مدرن تا شخص پست مدرن، فصلنامه فلسفه دانشگاه تهران،،ش۱۱٫
10. سجادی ، سید مهدی ،۱۳۸۷ ، تبیین نظریه اخلاق در فلسفه مدرن و پست مدرن ، فصلنامه تعلیم و تربیت ، ش۹۳٫
11. صدر الدین شیرازی، محمد ابن ابراهیم ، ۱۳۷۸، الحکمه المتعالیه فی السفار العقلیه الاربعه، قم ، منشورات مصطفوی ، ج ۸ .
12. ————————— ،۱۳۸۲، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، تصحیح و تعلیق آشتیانی، قم، بوستان کتاب،
13. ————————— ،۱۳۷۵، مجموعه رسائل فلسفی صدر المتالهین، تحقیق و تصحیح حامد ناجی اصفهانی، تهران، انتشارات حکمت،
14. ضیمران، محمد ،میشل فوکو: ۱۳۸۴ ،دانش و قدرت، تهران،نشر مرکز،
15. کهون، لارنس ،۱۳۸۴، متن های برگزیده از مدرنیسم تا پست مدرنیسم، ترجمه عبدالکریم رشیدیان، تهران، نشر نی، چاپ چهارم،
16. لیوتار ، ژان فرانسوا ،۱۳۸۳ ، وضعیت پست مدرن ، ترجمه حسنعلی نوذری ، تهران ،انتشارات گام نو .
17. وبر، ماکس، ۱۳۷۴، اخلاق پروتستان و روح سرمایه¬داری، ترجمه عبدالمعبود انصاری، تهران: انتشارات سمت،

18. Akerlof, George. Behavioral Macroeconomics and Macroeconomic Behavior, Nobel Prize Lecture, Berkeley: Department of Economics, University of California, 2001
19. Baudrillard , Jean. America . Translated By chris Turner , New York: verso, 1989
20. Bell , Daniel , The Coming of post-industrial Society , New York: Basic Books, 1976
21. ———–, The Cultural Contradiction of Capitalism ,New York : Basic Book , 1978
22. Foucault, Michel , The Order of Things; An archaeology of the human sciences, London: Routledge, 2002
23. Lach , Christopher, The Culture of Narcissism : American Life in An Age of Diminishing Expectation , New York: Norton, 1991