حسین‌علی رمضانی[۱]

مهدی ناظمی اردکانی[۲]

علیرضا پیروزمند[۳]

[۱] – عضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین (ع)، نویسنده مسئول

[۲] – دانشیار دانشگاه جامع امام حسین (ع)

[۳] – عضو  هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم

چکیده:

عالم انباشته از پدیده‌های مختلفی است که همه آن‌ها یک ویژگی مشترک دارند؛ اینکه یک سِیر وجود تا فنا را طی می‌کنند. بررسی علل و عوامل به‌وجودآمدن، بقا، رشد، بلوغ و گسترش این پدیده‌ها تا رسیدن به مرحله فنا و نابودی، فعالیتی علمی است، که توسط دانشمندان عرصه‌های علوم مختلف صورت می‌پذیرد. سیر منطقی تبیین و توصیف، در راستای رسیدن به یک قاعده کلی برای پیش‌بینی یک فرآیند علمی است. در عرصه علوم طبیعی و فیزیکال این امر چندان دشوار نیست؛ اما در حوزه علوم انسانی به‌ویژه پدیده‌های اجتماعی، بسی دشوار می‌نماید. شناخت جامع و نظام‌مند، تبدیل پیچیدگی در یک پدیده و سیستمی‌کردن آن ذیلِ شعار «فهم مسئله، خود نیمی از فرآیند حل مسئله است» در این نوع از پدیده‌ها لازم و ضروری است. از جمله وظایف محققین علوم انسانی و اجتماعی، گذر از «وانمود» به «نمود» و از نمود به «بود» و «هست» است؛ که همان قاعده نهفته در روابط پدیدارهاست.

با این اوصاف نگارنده این جستار با رویکردی اکتشافی و با روش طوفان مغزی یا خبرگی به روش دلفی سعی در ترسیم مدلی کاربردی جهت تحلیل جامع پدیدارهای اجتماعی نموده است.

کلیدواژه‌ها: مدل، پدیده، پدیده اجتماعی، تحلیل، تحلیل جامع، تبیین.

منابع

الف) کتب و مقالات فارسی:

1. آریان‌پور، منوچهر و دیگران. ۱۳۸۵٫ فرهنگ انگلیسی به فارسی. ج۱٫ تهران، جهان‌رایانه. چاپ ششم.
2. اسکیدمور، ویلیام. ۱۳۷۲٫ تفکر نظری در جامعه‌شناسی. محمد مقدّس و دیگران. تهران. سفیر.
3. افتخاری، اصغر؛ کمالی، علی اکبر، ۱۳۷۷٫ رویکرد دینی در تهاجم فرهنگی. تهران. سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
4. افتخاری، اصغر. ۱۳۸۰٫ ضربه مؤثر محدود. تهران. پژوهشکده مطالعات راهبردی. گزارش راهبردی.
5. ــــــــــــــ. ۱۳۸۰٫ «ساخت اجتماعی امنیت». تهران. فصلنامه دانش انتظامی. سال ۳٫ ش ۴٫
6. ــــــــــــــ.۱۳۸۰٫ «منطق معادلات امنیت ملی». فصلنامه مطالعات راهبردی. سال۴٫ ش۴٫ شماره مسلسل۱۴٫
7. ــــــــــــــ.۱۳۸۵٫ کالبدشکافی تهدید. تهران. دانشکده و پژوهشکده فرماندهی و ستاد و علوم دفاعی.
8. ــــــــــــــ. بهار- ۱۳۷۸٫ «حوزه ناامنی: بنیادهای فرهنگی مدیریت استراتژیک و مقوله امنیت داخلی در ایران». فصلنامه مطالعات راهبردی. سال ۲٫ شماره ۳٫
9. ایان، باربور. ۱۳۷۴٫ علم و دین، بهاءالدین خرمشاهی. تهران. مرکز نشر دانشگاهی. چاپ دوم.
10. ایران‌پناه، اکبر. ۱۳۸۵٫ فرهنگ فارسی به انگلیسی. تهران. انتشارات زبان پژوه.
11. آمین، ابوالقاسم. ۱۳۶۸٫ مبانی زیست شناسی. تهران. انتشارات امیرکبیر.
12. ببی، ارل. ۱۳۸۶٫ روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی. ج۱٫ رضا فاضل. تهران. سمت. چاپ چهارم.
13. برچر، مایکل. ۱۳۸۲٫ بحران در سیاست جهان: یافته‌ها و مطالعات موردی. ج۱٫ حیدرعلی بلوچی. تهران. پژوهشکده مطالعات راهبردی.
14. برگر، پیتر؛ توماس، لوکمان. ۱۳۷۵٫ ساخت اجتماعی واقعیت (رساله‌ای در جامعه‌شناسی شناخت). فریبرز مجیدی. تهران. علمی و فرهنگی.
15. بوزان، باری. ۱۳۷۸٫ مردم دولت‌ها و هراس. مترجم: ناشر. تهران. پژوهشکده مطالعات راهبردی.
16. بیرو، آلن. ۱۳۶۷٫ فرهنگ علوم اجتماعی. باقر ساروخانی. تهران. کیهان.
17. پاتریک، مک‌نیل. ۱۳۷۶٫ روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی. محسن ثلاثی. تهران. آگه.
18. پاملاجی، شومیکر و همکاران. ۱۳۸۷٫ نظریه‌سازی در علوم اجتماعی. محمد عبدالهی. تهران. جامعه‌شناسان.
19. پدرام، عبدالرحیم. ۱۳۸۸٫ آینده‌پژوهی حوزه‌ای نو برای کندوکاو. تهران. اندیشکده روابط بین‌الملل.
20. پرتوی، پروین. ۱۳۸۷٫ پدیدارشناسی مکان. تهران. هنر.
21. توسلی، غلامعباس. ۱۳۸۸٫ نظریه‌های جامعه‌شناسی. تهران. سمت. چاپ پانزدهم.
22. حافظ‌نیا، محمدرضا. ۱۳۸۶٫ مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران. سمت. چاپ سیزدهم.
23. حجازی، علیرضا. ۱۳۸۸٫ فهم انسان معاصر از آینده. تهران. اندیشکده روابط بین‌الملل.
24. دشتی، محمد. ۱۳۸۰٫ نهج البلاغه. قم. مؤسسه انتشارات مشهور. چاپ یازدهم.
25. دارتینگ، آندره. ۱۳۷۶٫ پدیدارشناسی چیست؟. محمود توالی. تهران. سمت. چاپ دوم.
26. دلاور، علی. ۱۳۸۶٫ روش‌های تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی. تهران. دانشگاه پیام نور.
27. دواس، دی. ای. ۱۳۷۶٫ پیمایش در تحقیقات اجتماعی. هوشنگ نایبی. تهران. نی.
28. رفیع‌پور، فرامرز. ۱۳۷۰٫ آناتومی جامعه. تهران. شرکت سهامی انتشار.
29. رمضانی، حسین‌علی. ۱۳۸۸٫ خلاقیت اساس شکوفایی و نوآوری. تهران. انتشارات محور.
30. رمضانی، حسین‌علی؛ گودرزی، غلامرضا. ۱۳۹۱٫ راهنمای پژوهش. تهران. پژوهشکده دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین (ع).
31. رمضانی، حسین‌علی؛ اله بخش، علی؛ خدابنده، عیسی. ۱۳۹۳٫ مقدمه‌ای بر مطالعات فرهنگی. تهران. راه کمال.
32. ریتزر، جورج. ۱۳۹۰٫ مبانی نظریه جامعه‌شناختی معاصر و ریشه‌های کلاسیک آن. خلیل میرزایی و علی بقایی سرابی. تهران. جامعه‌شناسان.
33. روریش، ویلفرد. ۱۳۷۲٫ سیاست به مثابه علم. ترجمه ملک یحیی صلاخی. تهران. سمت. به نقل از سریع‌القلم، محمود (خرداد ۱۳۶۷)؛ در مجله سیاست خارجی، شماره۲٫
34. رومی، پل. پاییز-۱۳۸۲٫«معمای امنیت اجتماعی». فصلنامه مطالعات راهبردی. سال: ۶٫ ش: ۳٫ شماره مسلسل ۲۱٫
35. ساعی، علی. ۱۳۸۷٫ روش تحقیق در علوم اجتماعی. تهران. سمت. چاپ دوم.
36. شاین، ادگار. ۱۳۸۲٫ مدیریت فرهنگ سازمانی و رهبری. ترجمه برزو فرهی و شمس‌الدین نوری نجفی. تهران. انتشارات مؤسسه فرهنگی سیمای جوان.
37. صفوی، امین‌الله. ۱۳۷۵٫ واژگان علوم انسانی کلمه انگلیسی- فارسی. تهران. کلمه.
38. طالب، مهدی. ۱۳۸۰٫ شیوه‌های عملی مطالعات اجتماعی. تهران. اننتشارات دانشگاه تهران.
39. عضدانلو، حمید. ۱۳۸۶٫ آشنایی با مفاهیم اساسی جامعه‌شناسی. تهران. نی. چاپ دوم.
40. کرایب، یان. ۱۳۸۱٫ نظریه اجتماعی مدرن از پارسونز تا هابرماس. عباس مخبر. تهران. آگه.
41. کیوی، ریمون؛ کامپنهود، لوک وان. ۱۳۷۵٫ روش تحقیق در علوم اجتماعی. عبدالحسین نیک‌گهر. تهران. توتیا.
42. میرزایی، خلیل. ۱۳۸۵٫ فرهنگ تخصصی انگلیسی- فارسی علوم انسانی. تهران. حفیظ.
43. هایدگر، مارتین. ۱۳۸۰٫ درآمدی بر وجود و زمان. ترجمه منوچهر اسدی. آبادان. نشر پرسش.
44. Albrow, Martin (1996); The Global Age, London: Polity Press.
45. Malloch, K. & Porter-O, Grady, T. (2007); The Quantum Leader: Application for the new word, 2nd Ed., Jones and Bartlett, Boston, M A.
46. Nye, Joseph (2004); Soft Power, New York, Norton.
47. Russell, B, (1986); “The Forms of Power” In: S. Lukes (ed) Power, Oxford Black Man.
48. Singer, David J (1969); Level of Analysis Problem, In International Politics and Foreign Policy, New York and London: The Free press.
49. Treatment of Cancer (2009) MSN Encarta Site. Cancer medicine.
50. Wendt, Alexander (1992);”Anarchy, what state make of it“, Interactional Organization.