بررسی و تبیین الگوهای مدیریتی امام خمینی (رحمه‌الله علیه) در مقالات فصلنامۀ پژوهشنامۀ انقلاب اسلامی با استفاده از روش تحلیل محتوا
حسین مؤمنی
دانشجوی دکترای قرآن و مدیریت، جامعه المصطفی العالمیه. قم. ایران.
moumeniabh@gmail.com
چکیده
اهل علم از امام خمینی (رحمه‌الله علیه) با عناوینی چون بت‌شکن قرن، تبیین‌‌کنندۀ اسلام حقیقی، انقلابی بی‌‌نظیر و فریادرس مظلومان یاد کرده‌اند، که هر یک نشان‌‌‌دهندۀ نبوغ، خلاقیت و ابتکار ایشان در راستای دگرگونی فرهنگ، باورها و ساختار جامعه و رهبری برای پایه‌گذاری یک پارادایم و ایدئولوژی نوین است؛ بنابراین، می‌‌توان گفت ایشان توسعه‌دهندۀ مدیریت با رویکرد دین مبین اسلام در عرصۀ یک انقلاب بزرگ، احیاگر اسلام و تحول‌آفرین در جامعه هستند که الگوی مدیریتی آن حضرت چراغ راه مدیران مسلمان خواهد بود. پژوهش حاضر الگوی مدیریتی امام خمینی (رحمه‌الله علیه) را، که در تعدادی از مقالات پژوهشنامۀ انقلاب اسلامی با موضوع ایشان نوشته شده است، با استفاده از روش تحلیل محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. یافته‌‌های تحقیق نشان می‌‌دهد که امام خمینی (رحمه‌الله علیه)، ازجمله اولین صاحب‌نظران مدیریت اسلامی در عصر حاضرند که دارای ۲۷ الگوی مدیریتی بودند که در قالب ۱۰ مقوله و زیرمجموعۀ ۵ وظیفۀ مدیریتی، که به‌عنوان ابعاد این نوشتار است، مورد تأیید قرار گرفته است.
کلیدواژه‌ها:
مدیریت اسلامی، الگوی مدیریتی، امام خمینی (رحمه‌الله علیه).
کتابنامه
القرآن الکریم. ۱۳۷۸٫ ترجمه محی‌الدین مهدی الهی قمشه‌‌ای. خط و تذهیب محمد سعید اهری‌‌زاده. قم: فاطمه الزهرا (س).
آقاپیروز، علی؛ خدمتی، ابوطالب؛ شفیعی، عباس؛ بهشتی‌نژاد، محمود. ۱۳۸۴٫ مدیریت در اسلام. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. چاپ اول.
احمدی، مسعود. ۱۳۸۳٫ مدیریت اسلامی. تهران: ویرایش. چاپ اول.
اخوان علوی، حسین. ۱۳۹۱٫ «امام خمینی (رحمه‌الله عیه) و مدیریت بحران». مدیریت در دانشگاه‌‌های اسلامی. شمارۀ ۴٫
استیری، مهرداد؛ شریفی، مهدی. ۱۳۹۵٫ نوآوری و ارزش‌آفرینی. سال پنجم. چاپ دهم.
امیرکبیری، علیرضا. ۱۳۸۹٫ مروری بر تئوری‌‌ها و اصول مدیریت. تهران: نگاه دانش. چاپ ششم.
پرهیزگار، کمال. ۱۳۸۸٫ مدیریت منابع انسانی و ادارۀ امور استخدامی. تهران: دیدار. چاپ سوم.
جمعی از نویسندگان. ۱۳۹۰٫ بانک جامع مقالات امام خمینی. اصفهان: مرکز تحقیقات رایانه‌ای قائمیه اصفهان.
جوادزاده، فرحناز. ۱۳۷۸٫ «سیرۀ عملی امام خمینی در مدیریت». حضور. شمارۀ ۲۹.
حافظ‌نیا، محمدرضا. ۱۳۸۴٫ مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: سمت. چاپ یازدهم.
خاکی، غلامرضا. ۱۳۷۸٫ روش تحقیق با رویکردی به پایان‌نامه نویسی. تهران: مرکز تحقیقات علمی ایران. چاپ اول.
دانایی‌فرد، حسن؛ الوانی، مهدی؛ آذر، عادل. ۱۳۸۳٫ روششناسی پژوهش کیفی در مدیریت. تهران: صفار. چاپ اول.
دیوید، فرد آر. ۱۳۸۵٫ مدیریت استراتژیک. ترجمۀ محمد اعرابی و علی پارسائیان. تهران: دفتر پژهش‌های فرهنگی. چاپ نهم.
رابینز، استیفن پی. ۱۳۸۵٫ رفتار سازمانی. ترجمۀ علی پارساییان و محمد اعرابی. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی. چاپ نهم.
رضائیان، علی. ۱۳۸۷٫ مبانی سازمان و مدیریت. تهران: سمت. چاپ یازدهم.
رضایی، نادر. ۱۳۸۶٫ مقدمه‌ای بر مدیریت بهره‌وری و تجزیه و تحلیل آن در سازمان. تهران: اوحدی. چاپ اول.
سلیمی، علی. ۱۳۹۷٫ «کاربرد تحلیل محتوای کیفی در استخراج تحلیل‌‌های اجتماعی قرآن: گزارشی تحلیلی از روش یک تحقیق». روششناسی علوم انسانی. سال بیست‌وچهارم. شمارۀ ۹۷٫ صص ۹۹ـ۷۵٫
شجاعی زند، علیرضا. ۱۳۹۶٫ «اصول، خط‌مشی و تاکتیک‌‌های امام خمینی (رحمه‌الله علیه) در رهبری قیام». کنگرۀ تبیین انقلاب‌‌اسلامی‌‌ـ‌‌ایدئولوژی رهبری و فرایند انقلاب‌‌اسلامی.
شریفی میلانی، هامون؛ تقوی، عادل. ۱۳۸۹٫ الفبای مدیریت. تهران: جهاد دانشگاهی. چاپ اول.
شفیعیان، محمد حسن. ۱۳۹۷٫ «بنیادهای مدیریت و رهبری در اندیشه و عمل امام خمینی (رحمه‌الله علیه)». مجموعه مقالات نهمین سمینار بررسی سیرۀ نظری و عملی حضرت امام خمینی (رحمه‌الله علیه)، تهران، مؤسسه چاپ و نشر عروج، چاپ اول.
شیعه‌‌زاده، الهه؛ مرتضوی، سعید؛ انصاری، محمد علی. ۱۳۹۵٫ «بازنمایی شاخص‌‌های رفتاری توکل و بررسی میزان تناسب آن با سبک تصمیم‌‌گیری مدیران». مدیریت اسلامی. سال چهل‌و‌دوم. شمارۀ ۳٫ صص ۵۴ـ۳۳٫
طاهری، شهنام. ۱۳۸۵٫ بهره‌وری و تجزیه و تحلیل آن در سازمان (مدیریت بهره‌وری فراگیر). تهران: هستان. چاپ دوازدهم.
عالمیان، علی اکبر. ۱۳۹۲٫ «امام خمینی (رحمه‌الله علیه) و مدیریت تحولات سه دهۀ اخیر جهان». فرهنگ پویا. شمارۀ ۴٫
علیجانی، محسن، (۱۳۸۸)، گرایش تفسیر مدیریتی قرآن، قرآن و علم، س ۳، ش ۵، صص ۶۳-۸۱٫
فروتنی، زهرا. ۱۳۸۷٫ مبانی تصمیم‌‌گیری استراتژیک امام خمینی. تهران: پژوهشکدۀ امام خمینی و انقلاب اسلامی. چاپ اول.
فرهنگی، علی اکبر؛ صفرزاده، حسین. ۱۳۸۵٫ روش تحقیق در علوم انسانی (با نگرش بر پایان‌نامه‌نویسی). تهران: پویش. چاپ اول.
کاونتری، ویلیام فردریک؛ بارکر، جان. ۱۳۸۲٫ اصول مدیریت به زبان ساده. ترجمۀ بهمن آرمان و محمدرضا رئوفی. تهران: دایره. چاپ اول.
کریپندروف، کلوس. ۱۳۸۶٫ تحلیل محتوا: مبانی روششناسی. ترجمۀ هوشنگ نایبی. تهران: نی. چاپ سوم.
مبارکی، محمد حسن؛ کلابی، امیر محمد؛ مهرابی، روزا. ۱۳۹۱٫ الگوهای تصمیم‌‌گیری کارآفرینان. تهران: سمت. چاپ اول.
مشفقی، فرهاد. ۲۰۰۸٫ انگلیسی برای دانشجویان مدیریت. تهران: سمت.
مقیمی، محمد. ۱۳۹۰٫ «امام خمینی (رحمه‌الله علیه) و مدیریت توسعه». مجلۀ مدیریت دولتی دانشکدۀ مدیریت دانشگاه تهران. دورۀ سوم. شمارۀ ۸٫
مؤمنی‌راد، اکبر؛ علی‌آبادی، خدیجه؛ فردانش، هاشم؛ مزینی، ناصر. ۱۳۹۲٫ «تحلیل محتوای کیفی در آیین پژوهش؛ ماهیت، مراحل و اتبار نتایج، اندازه‌‌گیری تربیتی». سال چهارم. شمارۀ ۱۴٫ صص ۲۲۲ـ۱۸۷٫
نوبخت، محمدباقر. ۱۳۹۲٫ روش تحقیق پیشرفته. تهران: کمیل. چاپ اول.
هولستی، ال. آر. ۱۳۸۰٫ تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی. ترجمۀ نادر سالارزاده امیری. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی. چاپ دوم.
یوسف‌نژاد عالی زمینی، محمد. ۱۳۹۱٫ شیوه‌نامۀ پژوهش و نگارش علمی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. چاپ اول.
Chivaka, Reason. 2018. Organisation Design and Development. University Malaysia.
Elsevier, B.V. 2015. Management of Innovation Processes in Company. Faculty of Management Science and Informatics, University of Zilina, Slovak Republic.
Gomez, Savilene Julia. 2017. “Self-Management Skills of Management Graduates“. International Journal of Research in Management & Business Studies. Vol. 4 Issue 3, Indua.
Harrison, Bob. 2018. Leadership–Skills, Aptitude & Emotional Intelligence, https://www.hptinstitute.com/wp-content/uploads.
Lawrence, Michael & Rombe, Mogga. 2016. “Effective Time and SelfManagement, Environment and Productivity in an Organization“. Science Journal of Business and Management. Vol. 4, No. 6, South Sudan.
Ministry of Health. 2016. Self-management Support for People with Long-term Conditions. New Zealand.
Organization Design. 2019. “Organization Design and Development“. https://nscpolteksby.ac.id.
Vasilescu, Cezar. 2011. »Effective Strategic Decision«. making Journal of sefense resources management, No.1, Brasov, Roman.
Pradhan, Preethi, Thulasiraj, R D, Kamlanabhan, T J, Muraleedharan, V R, 2014. “Employee Empowerment, Indua“. Journal of Multidisciplinary Research in Healthcare. Vol 1, No 1.
