آسیب‌شناسی آثار مدیریت اسلامی در پرتو تبیین چیستی، چرایی و چگونگی روش موضوع‌شناسی فلسفی در برابر روش مرور موضوعی
جواد آزادی احمدآبادی،
دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد معارف اسلامی و مدیریت بازرگانی دانشگاه امام صادق(ع)
چکیده
پژوهش حاضر با تبیین چرایی و چیستی روش موضوع‌شناسی فلسفی در برابر مرور موضوعی علوم، نقشه هوایی نظام موضوعات مدیریت اسلامی را در سه ساحت کشف، ساخت و تغییر به‌دست می‌دهد. روش موضوع‌شناسی فلسفی ضمن جبران معایب روش مرور موضوعی، الگویی به‌دست می‌دهد که مانند چراغی در مسیر پژوهش‌های مدیریت اسلامی، هم مسیر پیش رو را روشن کرده و هم مانع انحراف می‌شود و ا‌زهمه‌والاتر، چراغ هدایتی است که بر جمیع رویکردهای متنوع و متفرق در حوزه مدیریت اسلامی، پرتو وحدت می‌افکند. برای تبیین چگونگی موضوع‌شناسی فلسفی و آسیب‌شناسی مستند به نقشه هوایی نظام موضوعات علم، آثار متعددی از حوزه مطالعات مدیریت اسلامی ـ فارغ از چگونگی نظر به منبع یا روش اسلامی ـ بررسی شد و در‌مجموع، عدم توجه نظام‌وار به هر سه ساحت، چالش اصلی پیش روی حوزه مدیریت اسلامی شناسایی شد.
کلیدواژه‌ها: موضوع‌شناسی فلسفی، مدیریت اسلامی، علوم انسانی و اسلامی، مرور موضوعی، ادراکات اعتباری، اعتباریات.
کتاب‌نامه
احسانی، محمد. ۱۳۷۹٫ «تربیت سیاسی کارگزاران در مدرسه امام علی(ع)». معرفت. شماره ۳۹٫ ص۳۱-۱۷٫
ازگلی، محمد و حسن عابدی جعفری. ۱۳۸۷٫ «مروری بر سیر تحقیقات مدیریت اسلامی در ایران». مصباح. شماره ۷۶٫ ص ۵۲-۲۹٫
اعتصامی، منصور و حامد فاضلی کبریا. ۱۳۸۸٫ «درآمدی بر الگوی مدیریتی امام علی(ع) از منظر مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی». اندیشه مدیریت. شماره ۶٫ ص ۱۲۸-۱۰۱٫
اعرافی، علی‌رضا. ۱۳۸۰٫ «نگرش به حکومت و مدیریت از منظر امام علی علیه‌السلام». روش‌شناسی علوم انسانی. شماره ۲۶٫ ص ۲۲-۴۵٫
امیری، علی‌نقی. ۱۳۸۶٫ «رویکردهای مدیریت اسلامی: رویکرد تجربی». فصلنامه حوزه و دانشگاه. سال سیزدهم، شماره ۵۳٫ ص۱۴۵-۱۶۳٫
ــــــــــــــ. ۱۳۸۸٫ «مدیریت اسلامی رویکرد فقهی‌ـ‌اجتهادی». روش‌شناسی علوم انسانی(حوزه و دانشگاه). شماره ۵۸٫ ص ۱۲۸-۱۱۱٫
بشیر، حسین. ۱۳۸۵٫ «سیمای کارگزاران در مدیریت اسلامی». اندیشه حوزه. شماره ۶۱ و ۶۲٫ ص ۱۶۰-۱۱۵٫
بهارستان، جلیل. ۱۳۸۳٫ «مطالعه تطبیقی مدیریت اسلامی و مدیریت رایج». مدرس علوم انسانی. شماره ۳۶٫ ص ۳۶-۱٫
پارسانیا، حمید. ۱۳۸۳٫ هستی و هبوط. قم. نشر معارف.
ــــــــــــــ. ۱۳۹۱٫ جهان‌های اجتماعی. قم. کتاب فردا.
پیغامی، عادل. ۱۳۸۷٫ «تحلیل مبادی هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی مسئله عدالت در اندیشه استاد مرتضی مطهری(ره)». مطالعات اقتصاد اسلامی. شماره ۱٫ ص۲۰۰-۱۷۳٫
تقوی رفسنجانی، مهدی. ۱۳۸۱٫ «نقش سلامت کارگزاران حکومتی در ثبات و کارایی نظام‌های سیاسی از دیدگاه امیرالمؤمنین علی(ع)». اندیشه صادق. شماره ۸ و ۹٫ ص ۸۳-۷۸٫
توکلی، عبدالله. ۱۳۹۱٫ «تحلیل جایگاه ارزش‌ها در مدیریت؛ گامی در نظریه‌پردازی مدیریت اسلامی». روش‌شناسی علوم انسانی. سال هجدهم، شماره ۷۱٫ ص ۱۱۷-۹۹٫
ثواقب، جهانبخش. ۱۳۸۰٫ «کارگزاران حکومت و راهکارهای اصلاحات». حکومت اسلامی. شماره ۲۲٫ ص ۱۷۷-۱۴۷٫
جوادی آملی، عبدالله. ۱۳۸۶الف. رحیق مختوم شرح جلد اول اسفار(جلد. ۱-۱). قم. اسراء.
ـــــــــــــــــــ. ۱۳۸۶ب. رحیق مختوم شرح جلد اول اسفار(جلد. ۴-۱). قم. اسراء.
چاووشی، سید کاظم. ۱۳۸۸٫ «بررسی رویکردهای نظری به مدیریت اسلامی». پژوهش‌های میان‌رشته‌ای قرآن کریم. سال اول، شماره ۲٫ ص۴۴-۵۳٫
حق پناه، رضا. ۱۳۷۹٫ «فلسفه‌مندی حکومت از دیدگاه امام علی(ع)». اندیشه حوزه. شماره ۲۶٫ ص ۱۹۲-۱۵۸٫
ـــــــــــــ. ۱۳۸۰٫ «شایسته‌سالاری در نظام علومی». اندیشه حوزه. شماره ۳۲ و ۳۱٫ ص ۲۱۸-۱۹۱٫
خزعلی، ابوالقاسم. ۱۳۸۱٫ «اصول چهارگانه حکومت از دیدگاه نهج‌البلاغه». نهج‌البلاغه. شماره ۴ و ۵٫ ص ۷۰- ۶۱٫
خنیفر، حسین. ۱۳۸۴الف. «ارائه الگوی مدیریت بومی مبتنی‌بر دیدگاه امام علی(ع) با استفاده از مدل مفهومی سه‌شاخگی». فرهنگ مدیریت. شماره ۸٫ ص ۱۴۶-۱۰۱٫
ـــــــــــــ. ۱۳۸۴ب. «تحلیل محتوای ادبیات مدیریت اسلامی با تأکید بر آثار منتخب». فرهنگ مدیریت. شماره ۱۵۱٫ ص ۲۰۱-۱۵۱٫
دلشاد تهرانی، مصطفی. ۱۳۸۸٫ دلالت دولت: آیین‌نامه حکومت و مدیریت در عهدنامه مالک اشتر. تهران. دریا.
رحمانی، محمد. ۱۳۷۹٫ «ملاک گزینش کارگزاران در حکومت علوی». حکومت اسلامی. شماره ۱۸٫ ص ۲۳۷-۲۱۴٫
رحمتی، محمدحسین. ۱۳۸۸٫ «نوع‌شناسی مطالعات مدیریت اسلامی به‌عنوان یک دانش میان‌رشته‌ای». مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی. شماره ۴٫ ص ۲۲۰-۱۹۷٫
رستمیان، محمدعلی. ۱۳۷۹٫ «وظایف و مسئولیت‌های حاکم در نگاه علی(ع)». حکومت اسلامی. شماره ۱۸٫ ص ۱۲۵- ۹۸٫
رضائیان، علی. ۱۳۸۶٫ مبانی سازمان و مدیریت. تهران. سمت.
سهرابی، بابک و اعظمی، امیر و حمیدرضا یزدانی. ۱۳۹۰٫ «آسیب‌شناسی پژوهش‌های انجام‌شده در زمینه مدیریت اسلامی با رویکرد فراترکیب». چشم‌انداز مدیریت دولتی. شماره ۶٫ ص ۲۴-۹٫
سید علی‌پور، سید خلیل. ۱۳۸۳٫ نقش تشویق و تنبیه در مدیریت اسلامی. پژوهشگر. شماره ۱٫ ص ۱۰۶-۹۴٫
شیرازی، صدرالدین محمد بن ابراهیم. ۱۳۸۵٫ الحاشیه علی الهیات الشفاء. قم: انتشارات بیدار.
طباطبایی، سیدمحمدحسین. ۱۳۷۱٫ انسان از آغاز تا انجام(ترجمه صادق لاریجانی). تهران. الزهرا.
ــــــــــــــــــــــــ. ۱۳۸۰٫ نهایهًْ الحکمه. قم. مؤسسه النشر الاسلامی.
ــــــــــــــــــــــــ. ۱۳۸۶الف. بدایهًْ الحکمه. قم. مؤسسه النشر الاسلامی.
ــــــــــــــــــــــــ. ۱۳۸۶ب. نهایهًْ الحکمه. قم. مؤسسه النشر الاسلامی.
ــــــــــــــــــــــــ. ۱۳۸۸٫ مجموعه رسائل(رساله الولایه، علم، برهان و علم امام). قم. مؤسسه بوستان کتاب.
طباطبایی، سیدمحمدحسین و مرتضی مطهری. ۱۳۶۸٫ اصول فلسفه و روش رئالیسم(جلد ۲). قم. صدرا.
عابدی جعفری، حسن و محمد ازگلی. ۱۳۸۸٫ «مروری بر سیر تحقیقات مدیریت اسلامی در ایران». مجله علوم انسانی. شماره ۷۶٫ ص ۵۲-۲۹٫
فروزنده دهکردی، لطف‌الله و الهه ملائی. ۱۳۸۸٫ «بررسی نظام ارزشی در مدیریت اسلامی و دیگر مکاتب». راهبرد یاس. شماره ۱۷٫ ص ۱۸۷-۱۶۶٫
فلاح سلوکلایی، محمد. ۱۳۸۴٫ «سیمای کارگزاران دولت اسلامی ازمنظر امام علی». معرفت. شماره ۹۳٫ ص ۱۱۸-۱۰۲٫
کریمی، علی. ۱۳۸۱٫ «علی(ع) و نحوه نگرش به قدرت». تاریخ اسلام(دانشگاه باقرالعلوم علیه‌السلام). شماره ۱۲٫ ص ۱۱۸-۸۹٫
کشوری، احمدرضا. ۱۳۷۱٫ نگرشی بر مدیریت اسلامی: اوصاف مدیر. درس‌هایی از مکتب اسلام. شماره ۱۱٫ ص ۶۱-۵۸٫
کلانتری، بهروز و حسن دانایی‌فرد. ۱۳۷۸٫ «در جست‌وجوی پارادایمی برای مدیریت دولتی/ آیا می‌توان از مدیریت دولتی اسلامی چیزی آموخت؟». مصباح. شماره ۲۹٫ ص ۷۶-۴۹٫
گایینی، ابوالفضل. ۱۳۸۲٫ «پیش‌فرض‌های معرفت‌شناسی در مدیریت اسلامی». روش‌شناسی علوم انسانی(حوزه و دانشگاه). شماره ۳۷٫ ص ۱۰۹-۶۹٫
ماندگار، محمدعلی. ۱۳۷۹٫ «نهج‌البلاغه و مبانی خط‌مشی‌گذاری در حکومت». علوم سیاسی(دانشگاه باقرالعلوم علیه‌السلام). شماره ۱۱٫ ص ۲۱۰-۱۷۹٫
محسنی، علی. ۱۳۸۴٫ امام علی(ع) و رویکرد مردمی به حکومت و خاستگاه آن. دانش سیاسی. شماره ۱٫ ص ۱۵۸-۱۲۹٫
محمد زمانی، مجید. ۱۳۹۲٫ تبیین مسئولیت اجتماعی سازمان(کارشناسی ارشد). تهران. دانشگاه امام صادق(ع).
محمدی، مهدی. ۱۳۹۲٫ الگوی اسلامی ارتباطات با مشتری مبتنی‌بر رابطه اخوت(کارشناسی ارشد). تهران. دانشگاه امام صادق(ع).
مشتاق، زینب. ۱۳۸۵٫ «خصوصیات یک مدیر لایق و شایسته از دیدگاه اسلام». توسعه مدیریت. شماره ۷۲٫ ص ۴۲-۲۲٫
مصباح یزدی، محمدتقی. ۱۳۸۵٫ پیش‌نیازهای مدیریت اسلامی. قم. مرکز انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مطهری، مرتضی. ۱۳۷۲٫ اصول فلسفه و روش رئالیسم(جلد ۱). تهران. صدرا.
مکولی، جان و ژوآنی، دوبرلی و فیل جانسون. ۲۰۰۷٫ نظریه سازمان، نگاه‌ها و چالش‌ها(ترجمه، حسن دانایی‌فرد و سید حسین کاظمی. جلد ۱٫ تهران. انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
نادری قمی، محمدمهدی. ۱۳۷۸٫ قدرت در مدیریت اسلامی. قم. مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
ناصری، عبدالمجید. ۱۳۸۱٫ «نظارت در حکومت علوی». معرفت. شماره ۵۲٫ ص ۶۱-۵۶٫
نجات‌بخش اصفهانی، علی و بهاره شهریاری. ۱۳۸۸٫ «مقایسه ویژگی‌های مدیریت از دیدگاه قرآن کریم با مدیریت از دیدگاه تئوری‌های غربی». پژوهش‌های میان‌رشته‌ای قرآن کریم. سال اول، شماره ۲٫ ص ۸۰-۷۳٫
نقی‌پورفر، ولی‌الله. ۱۳۷۷الف. اصول مدیریت اسلامی و الگوهای آن(ویرایش ۲). تهران. انتشارات مدیریت دولتی.
ــــــــــــــــ. ۱۳۷۷ب. بررسی شخصیت اهل‌بیت در قرآن(ویرایش ۱). تهران. مرکز آموزش مدیریت دولتی.
نوایی، علی‌اکبر. ۱۳۸۲٫ «تصویری از کارگزاران در نظام اسلامی و بایدهای اخلاقی آن». اندیشه حوزه. شماره ۴۳ و ۴۴٫ ص ۱۱۱-۸۷٫
Abbasi، Abdus Sattar. 2008. Role of Islamic leadership in value based corporate management. (doctor of philosophy in Management Sciences). National university of modern languages Islamabad.
Achour، Meguellati، and Boerhannoeddin، Ali Bin. 2011. The role of religiosity as a coping strategy in coping with work-family conflict and achieving employees’ well-being. Paper presented at the International Conference on Social Science and Humanity. Singapore.
Azni Ahmad، Fadzila. 2012. “Philosophical underpinnings of Islamic management method: worldview، epistemology and ontology”. International journal of humanities and social science. 2(20). p 150-161.
Babaei، Mohammad Bagher ، Vazifeh Damirchi، Qader، and Sharifi، Saeed. 2012. “analysis of cultural management competencies with emphasis on the Islamic perspective”. Singaprean Journal of business economics، and management studies. 1(4). p 40-45.
Eskandarzadeh، A، Farajollahi، M، Nasiri، P، Moeni Kia، M. 2011. “Ways to enhance job motivation of managers in Ardabil”. World applied sciences journal. 14(8). p 1179-1185.
Hoque، Nazamul، Hasmat Ali، M.D، Mofizur Rahman Al-Azhari، B.M. 2013. “Islamic resurgence movements in Bangladesh: Experiences from Iran and Turkey”. World journal of Islamic history and civilization. 3(2). P 73-84.
Imran HaiderNaqvi، Kanwal Bilal، Muhammad Usman Yusuf David Simm. 2012. “Religious perspective in knowledge management rationalizes business”. World applied sciences journal. 19(2). p 223-228.
Mazliza، Mohamad، Azlinor، Sufian، و Nor Asiah، Mohamad. 2013. Advocating Islamic values and principles in the management of STRATA schemes in Malaysia: some notes for consideration. Paper presented at the international conference on business and economic research (4TH ICBER 2013) proceeding، golden flower hotel ، Bandung، Indonesia.
Mohiuddin، Golam. 2013. “Mechanism of controlling from divine sources”. Human resource management research. 3(3). p 106-108.
Mohiuddin، Golam. 2013. “Religions views on industrialization and entrepreneurship: A study in Islamic perspective”. Human resource management research. 3(3). p 101-105.
Muhammad U، Sami، Nadeem، Ehsan، F، Hameed Mobeen ، A، Khan ، J، Rahim. 2011. High level principles of time management in Islam. Paper presented at the international conference on sociality and economics development. Singapore.
Rafiki، Ahmad، Wahab، Kalsom Abdul. 2013. Measuring entreprenuers’ satisfaction from Islamic perspective: A study on small firms in North Sumatera, Indonesia. Paper presented at the international conference on business and economic research (4TH ICBER 2013) proceeding، golden flower hotel ، Bandung، Indonesia.
