. کنکاش در چیستی و اجزای ذاتی مفهوم «تحول» در علوم انسانی از دیدگاه آیت‎الله خامنه‌ای | کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی
| امروز پنج شنبه, ۲۲ آذر , ۱۴۰۳ | Thursday, 12 December , 2024 |
فارسی English

کنکاش در چیستی و اجزای ذاتی مفهوم «تحول» در علوم انسانی از دیدگاه آیت‎الله خامنه‌ای

سید هادی موسوی

دانشجوی دکترای تخصصی کلام اسلامی دانشگاه قم، ایران، قم

Seyed.hadi63@gmail.com

چکیده

این مقاله، کنکاشی درباره معنا، مفهوم و ماهیت تحول من حیث هی هی در علوم انسانی به مثابه نرم‌افزار تمدن نوین اسلامی از منظر آیت‎الله خامنه‌ای است. آنچه با کاربست روش توصیفی تحلیلی از بیانات آیت‎الله خامنه‌ای استنباط می‌شود، این است که تولید علوم انسانی، به علت شأن و کارویژه فکری و جهت‌دهندگی آن، که در ویژگی نرم‌افزار بودن این علوم مندرج است، واجد نقشی بی بدیل در شکل‎گیری تمدن نوین اسلامی است. از دیدگاه ایشان، مفهوم تحول در علوم انسانی دارای دو جزء ذاتی و قوام‌بخش می‌باشد که حقیقت و مفهوم این تحول را معنا و تبیین می‌کند. نخستین جزء ذاتی مفهوم تحول در علوم انسانی، رویکرد سلبی به علوم انسانی موجود است. روح این وجه سلبی تحول که روی‌گردانی همه‌جانبه و فراروی از علوم انسانی غربی به علت بحران ذاتی آن‌هاست، مستلزم انقلاب و واژگونی این علوم در حیطه‌های گوناگون مبانی، اصول، روش، جهت‎گیری و غایات و نیز تنزل آنها از مقام «محور تشخیص و معرفت نهایی انسان» بودن است. دومین و واپسین جزء ذاتی ماهیت تحول در علوم انسانی، رویکرد ایجابی به تولید حقیقی علوم انسانی اسلامی است. حقیقت این وجه ایجابی تحول، اقبال تام و همه‌جانبه به تفکر و اندیشه اسلامی است که به شیوه‌ای محققانه بر متون و منابع الهی و فرهنگ عریق اسلامی تکیه می‌زند و با اتکا به چنین ظرفیت‌های عظیم و غنی و عمیق اسلامی‌ای، در مسیر پیوسته، دشوار و حیاتی تولید تأسیسی، اصالی و مبدعانه علوم انسانی اسلامی گام برمی‌دارد.

کلیدواژگان: تحول در علوم انسانی، آیت‎الله خامنه‌ای، نرم‌افزار، تمدن نوین اسلامی، علوم انسانی غربی، تولید علوم انسانی اسلامی.

منابع

جمالی، مصطفی و همکاران (۱۳۸۷). نهضت نرم‌افزاری از نگاه مقام معظم رهبری، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ سوم.

چالمرز، آلن اف. (۱۳۸۷). چیستی علم. ترجمه سعید زیباکلام. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت)، چاپ نهم.

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات و پرسش و پاسخ در جمع دانشجویان و اساتید دانشگاه صنعتی امیر کبیر. ۰۹/ ۱۲/ ۱۳۷۹٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار جوانان استان اصفهان. ۱۲/ ۰۸/ ۱۳۸۰٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران. ۲۸/۵/ ۱۳۸۴٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در دیدار اعضای انجمن اهل قلم. ۰۷/ ۱۱/ ۱۳۸۱٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در دیدار جمعی از استادان دانشگاههای سراسر کشور. ۰۸/ ۰۸/ ۱۳۸۲٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در دیدار هیئت علمی و کارشناسان جهاد دانشگاهی. ۰۱/ ۰۴/ ۱۳۸۳٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در دیدار جوانان، اساتید، معلمان و دانشجویان دانشگاه‌های استان همدان. ۱۷/ ۰۴/ ۱۳۸۳٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در دیدار با جوانان نخبه و دانشجویان. ۰۵/ ۰۷/ ۱۳۸۳٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در دیدار وزیر علوم و رؤسای دانشگاه‌ها. ۱۷/ ۱۰/ ۱۳۸۳٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در دیدار شورای عالی انقلاب فرهنگی. ۱۳/ ۱۰/ ۱۳۸۴٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در دیدار اساتید و دانشجویان دانشگاه امام صادق۷٫ ۲۹/ ۱۰/ ۱۳۸۴٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در دیدار استادان و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها. ۱۳/ ۰۷/ ۱۳۸۵٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در دیدار نخبگان جوان. ۱۲/ ۰۶/ ۱۳۸۶٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در دیدار اساتید و دانشجویان دانشگاه‌های شیراز. ۱۴/ ۰۲/ ۱۳۸۷٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در دیدار دانشجویان سراسر کشور. ۰۷/ ۰۷/ ۱۳۸۷٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در دیدار استادان و دانشجویان کردستان. ۲۷/ ۰۲/ ۱۳۸۸٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها. ۰۸/ ۰۶/ ۱۳۸۸٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در دیدار جمعی از بانوان قرآن‌پژوه کشور. ۲۸/ ۰۷/ ۱۳۸۸٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در دیدار صمیمانه و پرشور هزاران نفر از دانشجویان دانشگاه‌ها. ۰۱/ ۰۶/ ۱۳۸۹٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها. ۱۴/ ۰۶/ ۱۳۸۹٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در دیدار طلاب، فضلا و اساتید حوزه علمیه قم. ۲۹/ ۰۷/ ۱۳۸۹٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان. ۱۹/ ۰۵/ ۱۳۹۰٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در دیدار جمعی از اساتید دانشگاه‌ها. ۰۲/ ۰۶/ ۱۳۹۰٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در دیدار جمعی از نخبگان و برگزیدگان علمی. ۱۳/ ۰۷/ ۱۳۹۰٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در ششمین همایش ملی نخبگان جوان. ۱۲/ ۰۷/ ۱۳۹۱٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در اجلاس جهانی علما و بیداری اسلامی تهران، سالن اجلاس سران. ۰۹/ ۰۲/ ۱۳۹۲٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی. ۱۹/ ۰۹/ ۱۳۹۲٫ ‌

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در دیدار مسئولان سازمان انرژی اتمی و کارشناسان هسته‌ای. ۲۵/۳/۱۳۸۵٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در اجتماع مجاورین و زائرین حرم مطهر رضوی در مشهد مقدس. ۱/۱/۱۳۹۰٫

خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در هفتمین همایش ملی نخبگان جوان در حسینیه امام خمینی. ۱۷/ ۰۷/ ۱۳۹۲٫

ژیلسون، اتین (۱۳۸۵). نقد تفکر فلسفی غرب. ترجمه احمد احمدی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت). چاپ دوم.

کچویان، حسین (۱۳۸۲). فوکو و دیرینهشناسی دانش. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

کچویان، حسین (۱۳۸۳). تجدد از نگاهی دیگر. تهران: انتشارات معاونت پژوهشی و آموزشی.

لاکوست، ژان (۱۳۸۷). فلسفه در قرن بیستم. ترجمه رضا داوری اردکانی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت)/ چاپ پنجم.

موسوی، سیدهادی (۱۳۹۵). مجموعه مقالات نخستین هفته علمی تمدن نوین اسلامی. جلد اول. تهران: انتشارات آفتاب توسعه.

Voegelin, Eric (1975). From Enlightenment to Revolution. Ed. John M. Hallowell,Durham: Duke University Press.

برچسب‌ها:, , , , , ,

Comments are closed.

تصویر ثابت