ویژگی‌های شخصیتی (روان آزرده‌گرایی، پرخاشگری و برون‌گرایی) پیش‌بینی‌کننده تصویر خدا
*دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشگاه پیام نور اصفهان، واحد نجف آباد
نگار کریمیان
دکترای روانشناسی، دانشگاه اصفهان، مدرس دانشگاه پیام نور، واحد دولت آباد
چکیده
با توجه به اینکه ویژگی‌های شخصیتی می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای بر دیدگاه فرد به خداوند و زندگی او داشته باشد، پژوهش حاضر قصد دارد سهم روان آزرده‌گرایی، پرخاشگری و برون‌گرایی در تصویر خدا را مشخص کند.
جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان دختر مقطع ابتدایی دوره دوم در استان اصفهان بود. ۱۰۰ نفر دانش‌آموز دختر (در گروه سنی ۱۲سال)، به‌عنوان نمونه به روش تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند که پرسش‌نامه تصویر خدا و پرسش‌نامه شخصیتی آیسنک را تکمیل کردند.
تجزیه و تحلیل داده‌های تحقیق حاضر با استفاده از آزمون هم‌بستگی پیرسون، معنا‌داری بین متغیرها را نشان داد؛ به‌این‌ترتیب، که از میان ویژگی‌های شخصیتی، بین روان آزرده‌گرایی و تصور مثبت ازخدا رابطه منفی (۰۰۰/۰=p ،۵۲۶/۰-=r)، بین برون‌گرایی و تصور مثبت از خدا رابطه مثبت (۰۰۰/۰=p ،۳۵۰/۰=r)، بین روان آزرده‌گرایی با تصور منفی رابطه مثبت (۰۰۰/۰=p ،۵۹۶/۰=r)، بین پرخاشگری با تصور منفی رابطه مثبت (۰۰۰/۰= p،۳۷۹/۰=r)، بین روان آزرده‌گرایی با حضور خدا رابطه منفی (۰۰۰/۰= p،۵۴۴/۰-=r)، بین برون‌گرایی و حضور خدا رابطه مثبت (۰۰۰/۰=p ،۴۲۷/۰=r)، بین روان آزرده‌گرایی با مراقبت خدا رابطه منفی (۰۰۰/۰= p،۳۳۸/۰-=r) وجود دارد. با استفاده از تحلیل رگرسیون گام‌به‌گام نشان داده شد که روان آزرده‌گرایی و پرخاشگری، پیش‌بینی‌کننده‌های معتبری برای تصور منفی از خدا و روان آزرده‌گرایی و برون‌گرایی، پیش‌بینی‌کننده تصور مثبت از خدا است.
شکل‌گیری تصور از خدا، پیامدی از ویژگی‌های شخصیتی است.
کلید‌واژه‌ها: تصویر خدا،[۱] ویژگی‌های شخصیتی، روان آزرده‌گرایی،[۲] پرخاشگری[۳]،[۴]برون‌گرایی۴.
[۱]. image of God
[۲]. neurotic
[۳]. aggrissive
[۴]. extravert
کتابنامه
اتکینسون، ریتا ال؛ اتکینسون، ریچارد سی؛ اسمیت، ادوارد ای؛ بم، داریل ج؛ نولن‌ـ‌هوکسما، سوزان. ۱۳۸۹٫ زمینه روانشناسی هیلگارد. ترجمه محمدنقی براهنی، بهروز بیرشک، مهرداد بیگ، رضا زمانی، سعید شاملو، مهرناز شهرآرای، یوسف کریمی، نیسان گاهان، مهدی محی الدین و کیانوش هاشمیان. تهران. رشد. چاپ سیزدهم.
باقری، مسعود؛ بنی اسدی، حسن؛ داوودی، صفورا. ۱۳۹۰٫ «رابطه دینداری و ابعاد شخصیت با سلامت روان، در معلمان شهرستان رودان». مطالعات اسلام و روانشناسی. سال پنجم. شماره ۹٫
بهرامی چگنی، ذبیح الله. ۱۳۸۹٫ «بررسی رابطه بین دینداری با اختلالات روانی دانشجویان دانشگاه آزاد خرم‌آباد». روانشناسی و دین. شماره ۲٫
تابع برد‌بار، فریبا؛ کاظمی، سلطان علی؛ رنجبران، جبار. ۱۳۸۹٫ «رابطه سلامت روان و عملکرد شغلی بر‌اساس ویژگی شخصیتی معلمان در راستای پیشنهاد یک مدل علّی». مجله یرورش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی. شماره ۲٫
جعفر‌نژاد، پروین؛ فرزاد، ولی‌الله؛ مرادی، علیرضا؛ شکری، امید. ۱۳۸۳٫ «برسی رابطه میان پنج عامل بزرگ شخصیت، سبک‌های مقابله‌ای و سلامت روانی در دانشجویان کارشناسی». مجله روانشناسی و علوم تربیتی. شماره ۱ .
چراغی، مونا؛ مولوی، حسین. ۱۳۸۵٫ «رابطه بین ابعاد مختلف دینداری و سلامت عمومی در دانشجویان دانشگاه اصفهان». مجله پرورشی تربیتی و روان‌شناختی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان. شماره ۲٫
حدادی کوهسار، علی اکبر؛ غباری بناب، باقر. ۱۳۹۱٫ «رابطه تصور فرد از خدا با رفتار‌های وسواسی‌ـ‌اجباری دانشجویان». مجله علوم رفتاری. دوره ۶٫ شماره ۱٫
خاکساری، زهرا؛ خسروی، زهره. ۱۳۹۱٫ «خدا و تصور مثبت و منفی از او و رابطه آن با عزت‌نفس و سلامت روان دانش‌آموزان». روانشناسی و دین. سال پنجم. شماره ۲٫
دایر، وین. ۱۹۹۰٫ درمان با عرفان. ترجمه جمال هاشمی. ۱۳۸۹٫ تهران. انتشار. چاپ دوازدهم.
دقیقیان، پروین. ۱۳۹۰٫ «روانشناسی تیپ‌های شخصیتی نه‌گانه». تهران. دالاهو. چاپ دوم.
ریتبرگر، کارول. ۲۰۰۰٫ تیپ‌شناسی، شخصیت شما چه رنگی است؟ ترجمه مهرداد فیروزبخت و عاطفه هوشان. ۱۳۹۰٫تهران. ارسباران.
ریو، جان مارشال. ۱۳۹۰٫ «انگیزش و هیجان». ترجمه یحیی سید محمدی. تهران. چاپ هفدهم.
زارعی، اقبال . ۱۳۸۹٫ «بررسی رابطه بین تصور از خدا و سلامت روان در دانشجویان دختر و پسر دانشگاه پیام نور و آزاداسلامی میناب». روانشناسی و دین. ش ۶٫ ص ۱۵۷-۱۷۲
شاملی، لیلا؛ گودرزی، محمدعلی؛ هادیان فرد، حبیب؛ تقوی، محمدرضا؛ غنی زاده، احمد. ۱۳۹۰٫ «پیش‌بینی وسواس مذهبی بر‌اساس تصور از خدا و راهبردهای کنترل افکار رخنه‌کننده در بیماران وسواسی‌ـ‌اجباری». مجلۀ دانشکده پزشکی اصفهان . سال ۲۹٫ شماره ۱۶۶٫
شریفی، احسان؛ سهرابی، فرامرز؛ کلانتری، مهرداد؛ سجادیان، پریناز؛ محمدی، الهام؛ جوزدانی، مهناز. ۱۳۸۹٫ «معنویت و علوم انسانی معاصر». اصفهان. بهشتیان.
صادقی، منصوره السادات؛ مظاهری، محمدعلی؛ حیدری، محمود. ۱۳۸۵٫ «میزان مذهبی‌بودن والدین و منابع متفاوت شناخت دینی و تصور از خدا». فصلنامه خانواده‌پژوهی. سال دوم. شماره ۶٫
صادقی، منصوره السادات؛ مظاهری، محمدعلی؛ ملک عسگر، سعاده. ۱۳۸۷٫ «والدین، خود و دیگران مهم: منابع تصور از خدا». مجله علوم رفتاری. دوره ۲٫ شماره ۱٫
غباری بناب، باقر؛ حدادی کوهسار، علی اکبر؛ رشیدی احمدآبادی، ابوالفضل؛ جوادی آسایش، سحرانه. ۱۳۹۱٫ «رابطه کیفیت دلبستگی به خدا و تصور فرد از خدا با سلامت روانی در والدین کودکان استثنایی». فصلنامه ایرانی کودکان استثنایی. سال دوازدهم. دورۀ ۳٫
فتحی آشتیانی، علی؛ داستانی، محبوبه. ۱۳۹۰٫ آزمون‌های روان‌شناختی. تهران. بعثت.
فیض‌آبادی، سلیمه؛ خسروی، زهره. ۱۳۸۸٫ «مقایسه تصور ز خدا و رضایت از زندگی در بین زنان خواهان طلاق و غیر‌خواهان طلاق شهرستان کاشان». مجله پژوهش‌های تربیتی و روان‌شناختی. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان. سال چهارم. شماره ۲٫
مطهری، مرتضی. ۱۳۷۷٫ فطرت. تهران. صدرا. چاپ دهم.
مکارم شیرازی، ناصر. ۱۳۹۰٫ تفسیر نمونه. ج ۱۰٫ تهران. دارالکتب الاسلامیه.
Alavi S .Z , Amin F,Pakdaman Savoji A. 2013. “Relationship Betweem Pathological Guilt and God image With Depression in Cancer Patients“. Procedir – Social and Behavioral Sciences 84 (2013). P 919 – ۹۲۴٫
Braam AW, Mooi B, Schaap Jonker J, Van Tilburg WDJ. 2008. “God image and five-factor Model Personality characteristies in late life: A Study among inhabitants of sassenheim in the Netherlands“. Mental Health. Religion & Culture,11(6). P 547-559.
Bradshaw M ,Ellison CG, Flannelly KJ. 2008.”God imagery,and symptoms ofpsycopathology“. Jornal for the Scientific . Study of Religion. 47(4). P 644-659.
Fasahate SH , Kalantarkousheh S M . 2014 . “Perception of god and Paranoia Among Iranian University Students“. Psychology.5. P 986- 992
Hosseinsabet F, Rady M . 2015 . “The Association between God image and Life Satisfaction in Shiraz University Students”. Journal of Reaserch on Religion & Health Vol . 1,No .2. P : P 19-27.
Lawernce Rt. 1997. “Measuring the image of God: The God image inventory and the God image scales“. The Journal of psychology and Theoligy. 25. P 214-226.
Newton A T. Mclntosh D N. 2010. “Specific religious beliefs in a cognitive appraisal model of stres and coping”. International Journal for the psychology of Religion. 20(1). P39-58.
Pargament K. 1997. The psychology of religion and coping. New York :The Guilford Press.
Piedmont R l, Williams JL, Ciarrocchi JW. 1997. “Personality Correlates of one is Image of Jesus: Histiographic Analyses using the Five Factor Model of Personality“. J Psychol Theol. (25). P 363-372.
Spilka B, Addison J, RosensohnM . 1975. “Parfnts, self, and God : Atest of competing theories of individual-religion relationdhips“. Review of Religions Research. 16. P 154-165.
Schaap jonkerH,elidabethHM,eurelings;bontekoeB,hettyzockC,evertj. 2008. “development and validaition of the Dutsh Questionnaire God image :Effects of meatal health and religious culture“. mental health religion and culture;11(5). P 501-515.
