جواد مصلحی

دانش‌پژوه د‎کتری قرآن و روان‎شناسی، جامعه المصطفی العالمیه، ایران، قم

javadmoslehi1@gmail.com

امین رحمتی

کارشناسی ارشد روان‎شناسی، مؤسسه آموزش عالی اخلاق و تربیت، ایران، قم

Rahmaty2000@gmail.com

حسین رضائیان بیلُندی

کارشناسی ارشد روان‎شناسی، مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی;، ایران، قم

h.rezaeiyan60@gmail.com

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش همانندی/ ناهمانندی همسران از نظر درون‌گرایی/ برون‌گرایی و پایبندی مذهبی آنها در پیش‌بینی رضایت زناشویی است. این پژوهش از نوع پژوهش‎های همبستگی بوده و به روش پس‌رویدادی انجام شده است. بدین‌منظور، ۲۳۲ نفر (۱۱۶ زوج) از دانشجویان دانشگاه بجنورد و دانش‌پژوهان مؤسسه امام خمینی;، که دست‎کم یک سال از زندگی مشترکشان گذشته بود، با استفاده از آزمون شخصیت نئو (NEO-FFI-60) (کاستا و مک‌کری، ۱۹۹۲)، «رضایت زناشویی اسلامی» (جدیری، ۱۳۸۷) و «پایبندی مذهبی» (جان‌بزرگی، ۱۳۸۸) مورد بررسی قرار گرفتند. داده‌ها به کمک شاخص‌های مرکزی، شاخص‌های پراکندگی، ضریب همبستگی پیرسون، آزمون T، آزمون F، آزمون LSD و تحلیل واریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که ویژگی شخصیتی درون‌گرایی/ برون‌گرایی تأثیر خاص و معناداری بر سطح رضامندی زناشویی ندارد. همچنین میان همانندی/ ناهمانندی این ویژگی شخصیتی با رضامندی زناشویی نیز رابطه‌ای پیدا نشد. بنابراین ترکیب مطلوبی از زوجین را برای پیش‌بینی بیشترین سطح رضامندی زناشویی نمی‌توان ارائه داد. نتیجه دیگر اینکه در زوجینی که از نظر درون‌گرایی/ برون‌گرایی با یکدیگر متفاوت بودند، پایبندی آنان به مذهب نیز متفاوت می‌شد. همچنین افراد درون‌گرا و برون‌گرا در میزان پایبندی مذهبی متفاوت‎اند، اما میان پایبندی مذهبی زوجین با رضامندی زناشویی آنها رابطه معنادار مثبت وجود دارد.

کلیدواژگان: رضایت زناشویی، ویژگی‎های شخصیتی، درون‌گرایی، برون‌گرایی، پایبندی مذهبی.

منابع

1. قرآن کریم.
2. احدی، بتول (۱۳۸۶). رابطۀ شخصیت و رضایت زناشویی، روان‎شناسی معاصر. ۲ (۲): ۳۷-۳۱٫
3. احمدی، خدابخش و دیگران (۱۳۸۴). بررسی وضعیت ازدواج و سازگاری زناشویی در بین کارکنان سپاه، طب نظامی. ۷: ۱۵۲-۱۴۱٫
4. احمدی، خدابخش و دیگران (۱۳۸۵). بررسی رابطه تقیدات مذهبی و سازگاری زناشویی، خانواده‌پژوهی. ۵: ۵۵-۶۷٫
5. امانی و دیگران (۱۳۸۵). رابطه سبک اسناد با عوامل پنجگانه شخصیتی نئو در تعامل با جنس، روان‎شناسی. ۴۰: ۳۹۰-۴۰۶٫
6. آمدی، عبدالواحد (۱۳۶۶). تصنیف غررالحکم و دررالکلم. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
7. پِروین، لارنس ا.، و الیور، بی. جان (۱۳۸۶). شخصیت؛ نظریه و پژوهش. ترجمه محمدجعفر جوادی و پروین کدیور. تهران: آییژ. چاپ دوم.
8. پورغفاری، سیده سوگل و دیگران (۱۳۸۹). بررسی اثربخشی آموزش مؤلفه‌های سبک زندگی مبتنی بر رویکرد روان‎شناسی فردی بر رضایت زناشویی در بین پرستاران متأهل زن بیمارستان دکتر گنجویان دزفول، یافته‌های نو در روان‎شناسی. ۱۲: ۲۷-۴۸٫
9. جدیری، جعفر (۱۳۸۷). بررسی رابطه رضامندی زناشویی بر اساس معیارهای دینی با ثبات هیجانی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‎شناسی. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;.
10. جنتی جهرمی، مهرداد و دیگران (۱۳۸۹). بررسی و مقایسه رابطه میان ویژگی‎های شخصیتی و رضایتمندی زناشویی در زنان شاغل شهر کازرون، زن و جامعه. ۱ (۲): ۱۴۳-۱۶۲٫
11. دارابی، جعفر (۱۳۸۴). نظریه‌های روان‎شناسی شخصیت (رویکرد مقایسه‌ای). تهران: آییژ.
12. دانش، عصمت (۱۳۸۴). تأثیر همانندی/ تضاد در ویژگی‎های شخصیتی درون‌گرایی/ برون‌گرایی بر رضایت زناشویی، دانشور رفتار. ۱۰: ۵۷-۶۸٫
13. داوری: صفورا و دیگران (۱۳۹۰). پیش‌بینی دین‎داری با توجه به ابعاد شخصیت در معلمان زن و مرد، روان‎شناسی و دین. ۴: ۵-۲۶٫
14. روحانی، عباس، و معنوی‌پور، داوود (۱۳۸۷). رابطه عمل به باورهای دینی با شادکامی و رضایت زناشویی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد مبارکه، دانش و پژوهش در روان‎شناسی. ۳۵ و ۳۶: ۱۸۹-۲۰۶٫
15. سالاری‌فر، محمدرضا و دیگران. ۱۳۹۰، مبانی نظری مقیاس‌های دینی، گزیده مقالات همایش مبانی نظری و روان‌سنجی مقیاس‌های دینی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. چاپ دوم.
16. صالحی، مبین، و عباسی، مهدی (۱۳۸۸). بهزیستی از دیدگاه دین و روان‎شناسی (ترجمه و نقد مقاله ویلیام سی. کامتور تامسون)، روان‎شناسی و دین. ۶: ۱۸۹-۲۴۶٫
17. صیادپور، زهره (۱۳۸۳). ازدواج موفق: بررسی رضایت از ازدواج در دانشجویان، روان‎شناسان ایرانی. ۲: ۱۴۵-۱۵۷٫
18. عباسی، روح‌الله، و رسول‌زاده طباطبائی، کاظم (۱۳۸۸). رضایتمندی زناشویی و تفاوت‎های فردی: نقش عوامل شخصیتی، علوم رفتاری. ۹: ۲۳۷-۲۴۲٫
19. غرایی، بنفشه و دیگران (۱۳۸۷). بررسی ارتباط سلامت روان با مذهب درونی و بیرونی در شهر کاشان، پژوهش‎های نوین روان‎شناختی (دانشگاه تبریز). ۱۰: ۵۹-۸۳٫
20. فاضل، امین‌الله و دیگران (۱۳۹۰). قدرت پیش‌بینی ویژگی‎های شخصیتی و سبک زندگی بر رضایتمندی زوجی زنان پرستار شهر شیراز، جامعه‌شناسی زنان. ۳: ۱۳۹-۱۶۲٫
21. فلسفی، محمدتقی (۱۳۶۸). الحدیث. قم: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
22. قدردان قراملکی، محمدحسن (۱۳۸۲). کارکرد دین در انسان و جامعه، نشریه قبسات. ۲۸: ۱۶۱-۱۸۸٫
23. قلی‌زاده، زلیخا و دیگران (۱۳۸۹). بررسی رابطه پنج عامل شخصیتی NEO-FFI با رضایت زناشویی، دوماهنامه دانشور رفتار. ۴۳: ۵۷-۶۶٫
24. کلینی، محمد بن ‌یعقوب (۱۳۶۵). اصول الکافی. تهران: دارالکتب الإسلامیه. چاپ چهارم.
25. گروسی فرشی، میرتقی (۱۳۸۰). رویکردی نوین در ارزیابی شخصیت. تبریز: انتشارات جامعه‌پژوه و دانیال.
26. لطف‌آبادی، حسین (۱۳۸۴). جست‎وجوی مبانی نظری سنجش ویژگی‎های معنوی درمان‌جویان در تعامل با درمانگران، گزیده مقالات همایش مبانی نظری و روان‌سنجی مقیاس‌های دینی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
27. مجلسی، محمدباقر (۱۴۰۴ق). بحارالأنوار. بیروت: انتشارات مؤسسه الوفاء.
28. محمدزاده ابراهیمی، علی و دیگران (۱۳۸۷). رابطه بین مشابهت و مکمل بودن در ابعاد اصلی شخصیتی زوجین با رضایتمندی زناشویی، پژوهش در سلامت روان‎شناختی. ۲ (۱): ۶۱-۷۰٫
29. مصاحبی، محمدرضا (۱۳۸۱). ارتباط بین شباهت در ویژگی‎های شخصیتی زن و شوهر و رضایت از زندگی، دانش و پژوهش در روان‎شناسی. ۱۱ و ۱۲: ۱۱۷-۱۳۴٫
30. مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۸۰). پرسش‌ها و پاسخ‌ها. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;. چاپ شانزدهم.
31. مصلحی، جواد (۱۳۹۱). رابطه همانندی/ تضاد ویژگی‎های شخصیتی (درون‌گرایی/ برون‌گرایی) و رضایت زناشویی با توجه به پایبندی مذهبی زوجین. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‎شناسی. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;.
32. مصلحی، جواد (۱۳۹۲). نقش زندگی مذهبی در رضامندی زناشویی زوجین، روان‎شناسی و دین. ۶(۲): ۷۵-۹۰٫
33. موسوی، سیداسماعیل و دیگران (۱۳۸۶). تأثیر روابط قبل از ازدواج بر تعارضات زناشویی در دانشجویان متأهل دانشگاه‌های دولتی شهر تهران، پژوهش‎های مشاوره. ۲۲: ۲۷-۴۰٫
34. موسوی، رقیه‌سادات (۱۳۷۴). بررسی و مقایسه عوامل مؤثر بر رضامندی زناشویی در سه گروه پزشکان، کارمندان، کارگران شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه تربیت معلم.
35. نادری. عزت‌الله، و سیف نراقی، مریم (۱۳۹۰). روش‎های تحقیق و چگونگی ارزشیابی آن در علوم انسانی. تهران: ارسباران.
36. نظری، علی‌محمد (۱۳۸۸). مبانی زوج‌درمانی و خانواده‌درمانی. تهران: انتشارات علم. چاپ دوم.
37. نوابخش، مهرداد و دیگران (۱۳۸۸). بررسی میزان پایبند مذهبی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، پژوهشنامه علوم اجتماعی. ۳: ۶۱-۹۲٫
38. هراتیان، عباس‌علی (۱۳۹۲). رابطه روان بنه‌های ناسازگار اولیه و باورهای غیرمنطقی با تعارض زناشویی با توجه به پایبندی مذهبی زوجین. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;.
39. هومن، حیدرعلی (۱۳۸۵). تحلیل داده‌های چندمتغیری در پژوهش رفتاری. تهران: پیک فرهنگ. چاپ دوم.
40. هومن، حیدرعلی (۱۳۸۶). شناخت روش علمی در علوم رفتاری. تهران: سمت.
41. Bradbery, T. N. & Fincham,D.,& Beach, S. R. (2000). Research on the nature and determinants of marital satisfaction:A decade in review, Journal of marriage and family.62: 964-980.
42. Butler, M. H., & et al. (2002). Prayer as a conflict resolution ritual: Clinical implications of religious couples› report of relationship softening, healing perspective, and change responsibility, American Journal of Family Therapy. 30: 19- 37.
43. Donnellan, B.M. & Conger, R.D. & Bryant Ch M. (2004). The big five and enduring marriages, Journal Research Personality. 38: 481-504.
44. Fineberg, B. L., & Lowman, J. (1975). Affect and status dimensions of marital adjustment, Journal of Marriage and the Family. 37: 155-160.
45. Kim, Y. M. Others (2004). Spirituality and affect: a function of changes in religious affiliation, Personality and Individual Differences. 37(4).
46. Mahoney, A., & et al. (1999). Marriage and the spiritual realm: The role of proximal and distal religious constructs in marital functioning, Journal of Family Psychology. 13: 321- 338.
47. Marsh, R., & Dallos, R. (2001). Roman Catholic couples: wrath and religion, Journal of Family Process. Fall, 40(3): 343- 360.
48. Mcnulty, K. Others (2004). Perceived Uncertainty, Spiritual Well-Being, and Psychosocial Adaptation in Individuals With Multiple Sclerosis, Rehabilitation Psychology. 49 (2): 91- 99.
49. Mullins, L.C., et al (2001). Marital adjustment and religiosity: A comparison of those under age 65 with those age and older, Journal of Social Science Research. 2(1): 68.
50. Sherkat, D. E. (2004). Religious intermarriage in the United States: trends, patterns, and predictors, Rehabilitation Psychology. 33(4): 606- 625.
51. Pargament, K. I., & et al. (1998). Patterns of positive and negative religious coping with major life stressors, Journal for the Scientific Study of Religion. 37(4): 710- 724.
52. Pervin, Lawrence A. (1993). Personality: theory and research. Singapore: JOHN WILEY & SONS Inc.
53. Schultz, D. (1989). Theories of Personality. Fourth edition. California. Brooks/Cole Publishing Company.
54. Tobin, R. M., Graziano, W.G., Vanman, E.J. and Tassinary, L. G. (2000). Personality, emotional experience, and efforts to control emotions, Journal of Personality and Social Psychology. 79: 656-669.