. نقش سپرده‌‌‌‌پذیری امتیازی (نسل دوم قرض‌‌‌‌الحسنه) در کنترل نقدینگی و رونق تولید | کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی
| امروز پنج شنبه, ۱۲ مهر , ۱۴۰۳ | Thursday, 3 October , 2024 |
فارسی English

نقش سپرده‌‌‌‌پذیری امتیازی (نسل دوم قرض‌‌‌‌الحسنه) در کنترل نقدینگی و رونق تولید

سیدعباس موسویان

 استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. قم. ایران.

samosavian@yahoo.com

حسین میثمی

استادیار پژوهشکدۀ پولی بانکی بانک مرکزی. تهران. ایران.

h.meisamy@mbri.ac.ir

چکیده

سپرده‌‌‌‌پذیری امتیازی یا تعاونی نسل جدید فعالیت‌‌‌‌های قرض‌‌‌‌الحسنه محسوب می‌‌‌‌شود که از ظرفیت بالایی جهت تقویت جایگاه قرض‌‌‌‌الحسنه در نظام پولی و بانکی کشور برخوردار است. توسعۀ استفاده از این شیوه می‌‌‌‌تواند آثار فراوانی در سطح خرد و کلان به‌‌‌‌همراه داشته باشد.

پرسش اصلی این تحقیق آن است که: «چگونه سپرده‌‌‌‌پذیری امتیازی از منظر اقتصاد کلان می‌‌‌‌تواند بر شاخص‌‌‌‌هایی چون کنترل نقدینگی و رونق تولید تأثیر بگذارد؟». مقاله به روش توصیفی و تحلیل محتوا، به بررسی این فرضیه می‌‌‌‌پردازد که: «سپردۀ امتیازی از مسیر حذف نرخ سود (موتور محرک رشد نقدینگی) به کنترل تورم کمک می‌‌‌‌کند و از مسیر توسعۀ تأمین مالی خرد برای بنگاه‌‌‌‌های کوچک و متوسط (SME) در رونق تولید نقش ایفا می‌‌‌‌کند». یافته‌‌‌‌های تحقیق نشان می‌‌‌‌دهد که در سپرده‌‌‌‌پذیری امتیازی بانک اساساً هیچ‌‌‌‌گونه سودی به سپرده‌‌‌‌گذاران نمی‌‌‌‌پردازد و فقط وعدۀ دریافت تسهیلات را می‌‌‌‌دهد. بنابراین، در این شیوه عملاً موتور افزایش‌‌‌‌دهندۀ نقدینگی (نرخ سود) خاموش می‌‌‌‌شود و لذا این نوع سپرده‌‌‌‌ها تأثیر قابل‌‌‌‌توجهی در افزایش نقدینگی نخواهند داشت. همچنین از منظر رونق تولید، بنگاه‌‌‌‌های کوچک و متوسط می‌‌‌‌توانند با انتقال گردش حساب روزانۀ خود به بانک و براساس امتیاز دریافتی، از انواع تسهیلات و خدمات بانکی در قالب حقوقی قرض‌‌‌‌الحسنه (با کارمزد حداکثر چهار درصد)، مانند: کارت اعتباری، اعتبار اسنادی و اعتبار در حساب جاری، برخوردار شوند.

 

کلیدواژه‌‌‌‌ها:

سپرده‌‌‌‌پذیری امتیازی، قرض‌‌‌‌الحسنه، نقدینگی، رونق تولید، شبکۀ بانکی،طبقه‌‌‌‌بندی

کتابنامه

قرآن کریم.

اثنی‌‌‌‌عشری، الف؛ بابایی سمیرمی، م. ۱۳۸۸. «برآورد تابع تقاضای پول در سپرده‌‌‌‌های قرض‌‌‌‌الحسنه بانک‌‌‌‌های ایران». فصلنامۀ پژوهش‌‌‌‌ها و سیاست‌‌‌‌های اقتصادی. شمارۀ ۵۱.

پویان، م. ۱۳۹۳. «پژوهشی در باب قرض‌الحسنه در اسلام». تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل.

سید علیپور، س. ع. ۱۳۹۴. «بررسی نقش قرض‌‌‌‌الحسنه در اقتصاد مقاومتی از دیدگاه قرآن و روایات». مجموعه مقالات دومین کنفرانس بین‌‌‌‌المللی اقتصاد، مدیریت و فرهنگ ایرانی اسلامی. اردبیل: مؤسسۀ پیشگامان فرهیختگان فرهنگ و اندیشۀ ولیعصر.

شهیدی‌‌‌‌نسب، م. ۱۳۹۳. «آسیب‌‌‌‌شناسی تأمین مالی خرد در بانک‌‌‌‌های ایران: درس‌‌‌‌هایی برای طراحی نظام تأمین مالی خرد اسلامی». دوفصلنامۀ جستارهای اقتصادی. شمارۀ ۲۱.

صدر، م. ب. ۱۳۸۸. بانک بدون ربا در اسلام: الگویی برای جایگزینی ربا و بررسی فعالیت‌‌‌‌های بانکی در پرتو فقه اسلام». مترجم سید یحیی علوی. تهران: دانشگاه امام صادق (ع).

طوسی، م. ۱۴۰۷ق. تهذیب الاحکام. جلد ۶. تهران: دار الکتب الاسلامیه.

عاملی، ش. ح. ۱۴۰۹ق. وسائل الشیعه. جلد ۱۸. قم: مؤسسۀ آل‌‌‌‌البیت.

قضاوی، ح؛ کیانی‌‌‌‌زاده، ح؛ ملاکریمی، ن؛ موهبتی، ی. ۱۳۹۰. «ساختار صندوق‌‌‌‌های قرض‌‌‌‌الحسنه در ایران و الگوی مبتنی بر اتحادیه‌‌‌‌های اعتباری». مجلۀ اقتصادی: ماهنامۀ بررسی مسائل و سیاست‌‌‌‌های اقتصادی. شمارۀ ۷و۸٫

مافی، ف. ۱۳۸۷٫ اعتبارات خرد: ویژگی‌‌‌‌ها، تجارب، ملاحظات و راهبردها. تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام، مرکز تحقیقات استراتژیک، پژوهشکدۀ تحقیقات استراتژیک.

مجتهد، ا؛ حسن‌‌‌‌زاده، ع. ۱۳۹۰. پول و بانکداری و نهادهای مالی. تهران: پژوهشکدۀ پولی و بانکی. چاپ سوم.

مکارم شیرازی، ن. ۱۳۷۶. تفسیر نمونه. جلد ۴. تهران: دارالکتب الاسلامیه.

ـــــــــــــــــــ. ۱۳۸۷٫ ربا و بانکداری اسلامی. به کوشش ابوالقاسم علیان‌‌‌‌نژادی، قم: انتشارات امام علی‌‌‌‌بن ابی‌‌‌‌طالب (ع).

موتمنی، م. ۱۳۹۳. «طرح یک صندوق چرخشی تعدیل‌‌‌‌یافته در شرایط تورمی». فصلنامۀ اقتصاد اسلامی. شمارۀ ۵۴.

موسویان، س. ع؛ میثمی، ح. ۱۳۹۵. بانکداری اسلامی (۱): مبانی نظری ـ تجارب عملی. تهران: پژوهشکده پولی و بانکی. ویرایش پنجم.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــ. ۱۳۹۷الف. «سپرده‌‌‌‌پذیری امتیازی (قرض‌‌‌‌الحسنۀ تعاونی): ابزاری نوین جهت مدیریت منابع و مصارف قرض‌‌‌‌الحسنه در شبکۀ بانکی». مجموعه مقالات بیست‌‌‌‌ونهمین همایش بانکداری اسلامی. تهران: مؤسسۀ عالی بانکداری.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــ. ۱۳۹۷ب. قرض‌‌‌‌الحسنه تعاونی در اسلام: الگوی جدید توسعه فعالیت‌‌‌‌های قرض‌‌‌‌الحسنه در کشور. تهران: مؤسسۀ فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.

نجفی، م. ح. ۱۴۱۷ق. جواهرالکلام فی شرح شرائع الأسلام. جلد ۲۵، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

نظرپور، م. ن؛ مصطفی‌‌‌‌پور، غ؛ حاجی منجزی، م. ۱۳۹۵. «کارت اعتباری براساس قرض‌‌‌‌الحسنه: ابزاری در جهت توسعۀ بانکداری قرض‌‌‌‌الحسنه». فصلنامۀ اقتصاد و بانکداری اسلامی. شمارۀ ۱۴٫

نماگرهای اقتصادی بانک مرکزی به آدرس:

https://www.cbi.ir/category/EconomicTrends_fa.aspx

هادوی‌‌‌‌نیا، ع. ۱۳۷۸. قرض‌‌‌‌الحسنه و آثار اقتصادی آن. قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

هادیان، م. ۱۳۹۷. «تحولات نقدینگی و تورم». فصلنامۀ تازه‌‌‌‌های اقتصاد. شمارۀ ۱۵۴.

Ardener, S. and Burman, S. ۱۹۹۵. Money-go-rounds: the importance of rotating savings and credit associations for women. Oxford : Berg.

Clifford, G. 1962. “The Rotating Credit Association: a “middle rung” in development”. Economic Development and Cultural Change. Vol. 10, No. 3 (Apr., 1962). pp. 241-263 (23 pages). The University of Chicago Press.

برچسب‌ها:, , , , , , ,

Comments are closed.

تصویر ثابت