محمدرضا طاهری

دکترای اندیشه سیاسی، دانشگاه امام صادق(ع)، ایران، تهران

taheri_777@yahoo.com

چکیده

هر نظریه‌ای درباره عدالت مبتنی بر مفروضاتی درباره انسان است. لذا لازمه ارائه نظریه اسلامی عدالت، شناخت انسان، حقوق، نیازها و استعدادهای اوست. در این پژوهش با استفاده از روش تفسیری و تطبیقی، آرای دو متفکر برجسته معاصر، آیت‌الله جوادی آملی و جان رالز در باب انسان و نسبت آن با عدالت بررسی شده است. آیت‌الله جوادی آملی انسان را دارای دو ساحت فطرت و طبیعت می‌داند که باید ساحت فطرت بر طبیعت حاکم شود و این امر دلالت‌های مهمی، به‎ویژه در قالب حق هدایت، در نظریه‌پردازی درباره عدالت دارد. از سوی دیگر جان رالز بر ویژگی‌هایی همچون آزادی، برابری، معقول بودن، عقلانی بودن و حس عدالت با مرکزیت حق آزادی تأکید می‌ورزد. البته او نهایتاً اصول عدالت را در قالب دو اصل بیان می‌کند که اصل اول و حاکم آن، اصل آزادی است.

کلیدواژگان: عدالت، انسان‎شناسی، حقوق انسان، مراتب انسانی، آزادی، هدایت.

منابع

1. جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸۰). تسنیم. جلد سوم. قم: اسراء.
2. ____________ (۱۳۸۴). تسنیم. جلد هفتم. قم: اسراء.
3. ____________ (۱۳۸۴الف). تفسیر انسان به انسان. قم: اسراء.
4. ____________ (۱۳۸۵). تسنیم. جلد نهم. قم: اسراء.
5. ____________ (۱۳۸۷). تسنیم. جلد چهارده. قم: اسراء.
6. ____________ (۱۳۸۸). تسنیم. جلد شانزده. قم: اسراء.
7. ____________ (۱۳۷۵). فلسفه حقوق بشر. قم: اسراء.
8. فارابی، ابونصر (۱۳۸۲). فصول منتزعه. تهران: سروش.
9. Kekes, John (1997). Against liberalism. Ithaca, London: Cornell university press.
10. O’Neill, Martin (2012). Property-Owning Democracy: Rawls and Beyond. Wiley-Blackwell: Wiley.
11. Plant, Raymond (1991). Modern Political Thought. Oxford: Basil BlackWell.
12. Rawls, John (1985). Justice as Fairness: Political not Metaphysical, Philosophy and Public Affair, 14(3): 223-251.
13. Ralws, john (1991). A theory of justice. Oxford: Clarendon Press.
14. Rawls, John (1999). Laws of Peoples. London, USA: Harvard University Press.
15. Rawls, John (2001). Justice as Fairness: a Restatement. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.
16. Rawls, John (2005). Political Liberalism. New York: Columbia University Press.
17. Sandel, Michael (1998). Liberalism and the limits of justice. Cambridge, UK; New York: Cambridge Universtiy Press.
18. Taylor, Charles (2007). A Scular Age. USA: Harvard University Press.
19. Walzer, Michael (2006). Just and Unjust Wars. New York: Basic Books.