عاطفه حیرت[۱]

مریم السادات فاتحی زاده؛ سید احمد احمدی[۲]

فاطمه بهرامی؛ عذرا اعتمادی[۳]

 .[۱]دکترای مشاوره دانشگاه اصفهان. اصفهان. ایران.

[۲]. عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان (اساتید راهنما). اصفهان. ایران.

[۳]. عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان (اساتید مشاور). اصفهان. ایران.

چکیده

رفتار زوجین با یکدیگر از مهم‌ترین عوامل سرنوشت‌ساز در کیفیت زناشویی است. هدف این پژوهش تبیین ابعاد رابطه رفتاری زوجین با استفاده از منابع اسلامی و بررسی برازش مدل پیشنهادی حاصل از آن بوده است. جامعه آماری این پژوهش را والدین دانشجویان بومی دانشگاه اصفهان در سال۹۲-۹۱ تشکیل دادند که نمونه ۱۵۰ نفری پژوهش با روش نمونه‌گیری طبقه‌ای از بین آنها انتخاب شد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی (کیفی) و هم‌بستگی (مدل‌سازی معادلات ساختاری) بوده و پرسش‌نامه سبک زندگی زوجی اسلامی به‌عنوان ابزار پژوهش مورد استفاده قرار گرفت. یافته‌های پژوهش در بخش توصیفی نشان داد توصیه‌های فراوانی در قرآن و روایات معصومین در زمینه خانواده وجود دارد که از مهم‌ترین آنها در بعد ارتباط رفتاری با همسر، می‌توان به انعطاف‌پذیری و عدم تکبّر، رفتار مسئولانه، رازداری، قدردانی، آراستگی، خوش‌رویی، کنترل خشم، گفتار نیکو و وقت‌گذرانی مشترک اشاره کرد. یافته‌های مدل‌سازی با معادلات ساختاری نشان داد مدل اصلاح‌شده رابطه رفتاری زوجین با رویکرد اسلامی دارای برازش کلی بوده و سه شاخص کلی برازش مطلق، تطبیقی و مقتصد این مدل مقادیر مقبولی داشتند.

کلیدواژه‌ها: رابطه رفتاری، زوجین، مدل‌سازی معادلات ساختاری، مدل رابطه رفتاری زوجین

کتابنامه

ابن بابویه (شیخ صدوق)، م. ۱۴۰۳ ق. خصال. قم. انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

ابن شعبه حرانی، ح. ۱۴۰۴ ق. تحف العقول عن آل الرسول. قم. مؤسسه النشر الاسلامی.

باقریان، م؛ بهشتی، س. ۱۳۹۰٫ «بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی زناشویی مبتنی‌بر آموزه‌های اسلام بر سازگاری زناشویی زوجین». فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده. ۲(۶). صص ۸۹-۷۳٫

بخاری، م. ۱۴۰۱ ق. صحیح البخاری. بیروت. دارالفکر.

پاینده، ا. ۱۳۷۷٫ نهج‌الفصاحه. ج ۱ و۲٫ تهران. انتشارات جاویدان.

تمیمی آمدی، ع. ۱۳۷۳٫ غررالحکم و دررالحکم. شرح محمدتقی خوانساری. تهران. دانشگاه تهران.

حر عاملی، م. ۱۱۰۴ق. وسایل الشیعه. بیروت. دار احیا.

حیرت، ع. ۱۳۹۳٫ «تدوین مدل سبک زندگی زوجی اسلامی و بررسی تأثیر آموزش مبتنی‌بر این مدل بر سازگاری زوجین شهر اصفهان». پایان‌نامه دکتری. دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه اصفهان.

رحمت الهی، ف. ۱۳۸۵٫ «آسیب‌شناسی زندگی زناشویی و ارائه مدل». پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.

ری شهری، م. ۱۴۱۹ ق. میزان الحکمه. ترجمه شفیعی. قم. دارالحدیث.

زادهوش، س. ۱۳۸۷٫ «مقایسه اثربخشی گروه‌درمانی شناختی‌ـ‌رفتاری و گروه‌درمانی شناختی‌ـ‌رفتاری کلاسیک بر روابط و رضایت زناشویی بانوان». پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه اصفهان.

صادقی، م. ۱۳۹۲٫ «تدوین مدل بومی خانواده سالم و بررسی تأثیر آموزش مبتنی‌بر این مدل بر سلامت خانواده، عملکرد خانواده و کیفیت رابطه زناشویی». پایان‌نامه دکتری. دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه اصفهان.

صدوق، م. ۱۴۱۳ ق. من لا یحضره الفقیه .قم. جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

صفورایی، م. م. ۱۳۸۸٫ «ساخت و اعتباریابی پرسش‌نامه سنجش کارآمدی خانواده از دیدگاه اسلام». فصلنامه روان‌شناسی و دین. ۲ (۱). صص ۱۰۹-۸۵٫

طبرسی، ر. ۱۴۱۲ ق. مکارم الاخلاق. قم. دفتر انتشارات اسلامی.

عرب بافرانی، ح؛ عابدی، ا؛ بهروز، ب؛ تقوی، م؛ اشرف آبادی، م. ۱۳۹۱٫ «اثربخشی آموزش برنامه‌ریزی عصبی کلامی بر سازگاری زناشویی زوجین مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره شهرستان اصفهان». فصلنامه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی». ۷ (۲۸). صص ۵۵-۴۵٫

قاسمی،و. ۱۳۸۹٫مدل سازی معادله ساختاری در پژوهش های اجتماعی .تهران. جامعه شناسان.

کاویانی، م. ۱۳۹۲٫ سبک زندگی اسلامی و ابزار سنجش آن.چاپ دوم. قم. پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

کاویانی،م.۱۳۸۸٫ طرح نظریه سبک زندگی بر اساس دیدگاه اسلام و ساخت آزمون سبک زندگی اسلامی و بررسی ویژگی‌های روانسنجی آن، پایان نامه دکتری روانشناسی عمومی، اصفهان، دانشگاه اصفهان.

کلینی‌، م. ۱۳۴۶ ق. اصول کافی. تهران. دارالکتب الاسلامیه.

مجلسی، م. ب. ۱۴۰۳ ق. بحارالانوار. بیروت. مؤسسه الوفاء.

محدث اربلی، ع. ۶۹۳ ق. کشف الغمه. ترجمه علی‌ بن‌ حسین زواره‌ای. قم. بهشت جاوید.

محدث قمی، ع. ۱۳۴۴ ق. سفینه البحار. ج۲٫ قم. انتشارات فراهانی.

نوری، ح. ۱۴۰۸ ق. مستدرک الوسایل. قم. مؤسسه آل‌البیت‌.

Beavers,R.W.,& Hampson,R.B. 2003. “Measuring family competence: The Beavers Systems Model.In F.Walsh (Ed.)“. Normal family processes: Growing diversity and complexity.NewYork: GuilfordPress. P 507-509

Bradbery,N.T, Fincham, D.F, & Beach, R. S. 2000. “Research on the nature and determinants of marital satisfaction:A decade in review“. Journal of marriage and family.62. p 964-980.

Epstien,N.B &Chen,F & Beyder–kamjou,I. 2005. “Relationship and Marital satisfaction in Chinese and American couples“. Journal of family therapy. 37. P 59-74.

Olson, D. 2011. “FACES IV and the Circumplex Model: Validation study“. Journal of Marital and Family Therapy. 37(1). p 64-80.

Okorodudu,G.N. 2010. “Influence of parenting styles on adolescent delinquency in delta central senatorial district. Edo“. Journal of Counseling. 3. P 58-86.

Yalcin,B.M.&Karahan,T.E. 2007. “Effects of a couple communication program on marital adjustment of the American“. Board of family medicine.20. p 36-44.

Zulling, K. J., Ward, R. M., & Horn, T. 2006. “The association between perceived spirituality, religiosity and life satisfaction: The mediating role of self-rated health“. Social Indicators Research. 79. p 255-274.