جعفر یزدیان جعفری

دانشیار حقوق دانشگاه کاشان. کاشان. ایران.

J_Yazdian@yahoo.com

چکیده

جرم‌انگاری به‌عنوان پیش‌بینی شدیدترین واکنش اجتماعی برای برخی اعمال مستلزم رعایت مبانی و اصول خاص خود است. مهم‌ترین اصل در بین این اصول، اصل مشروعیت و موجه‌بودن جرم‌انگاری است. در مقالۀ پیش رو میزان رعایت این دو اصل در لایحۀ حفاظت و بهره‌برداری از منابع ژنتیکی مصوب ۱۳۹۳ هیئت ‌وزیران، که تقدیم مجلس شده است، مورد بررسی اجمالی قرار گرفته است. حاصل این پژوهش نشان می‌دهد در تصویب این لایحه، اصول مزبور، اگر نگوییم تماماً لاأقل در بخشی مراعات نشده است. یعنی اگر هم مبانی جرم‌انگاری رعایت شده باشد، لاأقل حدود آن رعایت نشده است و انتظار می‌رود قانون‌گذار پیش از تصویب لایحه به نتایج جرم‌انگاری این اعمال توجه کند.

کلیدواژه‌ها:

جرم‌انگاری، مشروعیت، ضرورت، منابع ژنتیکی، اخلاق زیستی.

کتابنامه

برهانی، محسن؛ رهبرپور، محمدرضا. ۱۳۹۰٫ «چرایی جرم‌انگاری در قلمرو اخلاق زیستی». فصلنامۀ حقوق. زمستان. دورۀ ۴۱٫ شمارۀ ۴٫

پرت، جان. ۱۳۹۲٫ عوام‌گرایی کیفری. ترجمۀ هانیه هژبر الساداتی. تهران: نشر میزان. چاپ اول.

پورمحمدی، علی. ۱۳۸۷٫ مبانی فلسفی اخلاق زیستی. تهران: مؤسسۀ فرهنگی حقوقی سینا. چاپ اول.

حبیبا، سعید؛ معلی، مهدی. ۱۳۹۴٫ «حمایت حقوقی از نوآوری‌های زیست فنّاوری». تهران: سمت. چاپ اول.

حکمت‌نیا، محمود؛ معلی، مهدی. ۱۳۹۱٫ «اخلاق زیستی و جایگاه آن در علوم انسانی». حقوق اسلامی. تابستان. شمارۀ ۳۳٫

رهبرپور، محمد رضا. ۱۳۹۳٫ «مبانی فقهی ممنوعیت و جرم‌انگاری در قلمرو اخلاق زیستی». حقوق اسلامی. پاییز. شمارۀ ۴۲٫

ـــــــــــــــــــــ . ۱۳۹۵٫ «حمایت کیفری از رویان در نظام حقوقی آلمان و ایران». علوم جنایی تطبیقی مجموعه مقالات در نکوداشت دکتر سیلویا تلنباخ. تهران: نشر میزان. چاپ اول.

زوکر، آرتور. ۱۳۹۲٫ «اخلاق پزشکی». دانشنامۀ فلسفه اخلاق. ترجمۀ انشاء‌الله رحمتی. تهران: نشر سوفیا. چاپ اول.

فرحبخش، مجتبی. ۱۳۹۲٫ جرم‌انگاری فایده‌گرایانه. تهران: نشر میزان. چاپ اول.

فلاحی، احمد. ۱۳۹۳٫ اصل ضرورت در جرم‌انگاری. تهران: دادگستر. چاپ اول.

فلچر، جوزف. ۱۳۸۷٫ «جنبه‌های اخلاقی کنترل ژنتیکی». مسائل اخلاقی. ترجمۀ علیرضا آل بویه. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. چاپ اول.

کلارکسون، کریستوفر. ۱۳۹۱٫ حقوق جزای اختصاصی انگلستان و نقش حقوق جزا در جامعه. ترجمۀ حسین میرمحمد صادقی. تهران: انتشارات جنگل. چاپ اول.

متولی‌زاده اردکانی، علی. ۱۳۸۹٫ ژنتیک رفتار و فرهنگ. تهران: انتشارات حقوقی. چاپ اول.

محقق داماد، سید مصطفی. ۱۳۸۸٫ درآمدی بر اخلاق زیستی. تهران: مؤسسۀ فرهنگی حقوقی سینا. چاپ اول.