باقر غباری‌بناب

استاد دانشگاه تهران،

فاطمه نصرتی

استادیار دانشگاه تهران، 

محمدرضا بزرگی

کارشناس ارشد روان‌شناسی

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی ارتباط میان سبک‌های دلبستگی به خدا، صبر و عزت ‌نفس در بین دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه تهران است. به‌همین منظور با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای تعداد ۱۶۹ دانشجو (۸۴ پسر و ۸۵ دختر) از گروه‌های آموزشی علوم انسانی، فنی و مهندسی، علوم پایه و هنرها انتخاب شدند. در پژوهش حاضر از پرسش‌نامه‌ عزت نفس (کوپر اسمیت، ۱۹۶۷)، سیاهۀ دلبستگی به خدا (روات و کرک‌پاتریک، ۲۰۰۲) و پرسش‌نامه واکنش در رخدادها (غباری‌بناب و همکاران، ۱۳۸۱) استفاده شد. به‌منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون t و تحلیل رگرسیون استفاده شد. یافته‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد که بین سبک دلبستگی ایمن با نمرۀ کل صبر و نمرۀ کل عزت نفس ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. سبک دلبستگی ایمن موجب افزایش صبر و پیش‌بینی‌کنندۀ خوبی برای میزان عزت نفس دانشجویان است.

کلیدواژه‌ها‌: سبک‌های دلبستگی به خدا، صبر، عزت نفس، دانشجویان.

کتابنامه

قرآن کریم. ۱۳۸۸٫ ترجمه ناصر مکارم شیرازی. قم: مرکز طبع و نشر قرآن کریم.

به‌پژوه، احمد؛ خانجانی، مهدی؛ حیدری، محمود؛ شکوهی‌یکتا، محسن. ۱۳۸۶٫ «بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی بر عزت نفس دانش‌آموزان نابینا». پژوهش در سلامت روان‌شناختی. ۱، ۳٫ صص ۳۷-۲۹٫

پوپ، ای. هال. ام. اس، و کرای. هد، ای. ۱۹۸۸٫ افزایش احترام به خود در کودکان و نوجوانان. ترجمۀ پریسا تجلی. ۱۳۷۴٫ تهران. رشد.

جوزیه، ابن‌قیم. ۱۹۸۹٫ عده‌الصابرین و ذخیره‌الشاکرین. بیروت. دار ابن کثیر.

دانشیان، مهدیه. ۱۳۷۸٫ «رابطۀ دلبستگی به والدین و همسالان با شیوه‌های مقابله با فشار روانی و عزت نفس دانش‌آموزان دختر پایۀ سوم راهنمایی و دبیرستان». پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی.

دیلمی، شیرویه ابن شهریار. ۱۴۰۶٫ الفردوس بمأمور الخطاب. تحقیق سعید ابن بسیونی زغلول. بیروت. دار الکتب العلمیه.

شجاعی، محمدصادق. ۱۳۸۲٫ «رابطۀ توکل به خدا با حرمت خود». پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. چاپ‌نشده. قم. مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.

شکرکن، حسین؛ نیسی، عبدالکاظم. ۱۳۷۳٫ «تأثیرات عزت ‌نفس بر عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان پسر و دختر دبیرستانی». مجله علوم تربیتی و روان‌شناسی. اهواز. دانشگاه شهید چمران اهواز. چاپ اول. شماره اول.

غباری‌بناب، باقر؛ خدایاری‌فرد، محمد؛ شکوهی‌یکتا، محسن؛ فقیهی، علی‌نقی. ۱۳۸۱٫ تهیۀ مقیاس اندازه‌گیری توکل به خدا و بررسی رابطۀ توکل با کاهش اضطراب در دانشجویان. طرح پژوهشی دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی. تهران. معاونت پژوهشی دانشگاه تهران.

فیض کاشانی، محسن (بی‌تا). «راه روشن». محجه‌البیضاء، ترجمۀ سید محمدصادق عارف. مشهد: آستان قدس رضوی، ۱۳۷۹٫

کلینی، محمد ابن یعقوب. ۱۴۲۱٫ اصول کافی. ترجمه و شرح محمدباقر کمره‌ای. ۱۳۷۹٫ تهران. اسوه.

Argyle, M. I., & Beit-Hallahmi, B. 1997. The psychology of religious behavior. Belief and Experience. London: Routledge.

Benson, P., & Spilka, B. (1973). God image as a function of selfesteem and locus of control. Journal for the Scientific Study of Religion, 12, 297-310.

Bowlby, J. (1973). Attachment and loss 2: Separation, anger and anxiety. London: The Hogarth Press.

Bartholomew, K., & Horowitz, L. M. 1991. “Attachment styles among young adults: A test of a four-category model“. Journal of Personality and Social Psychology. 61. P 226-244.

Brook, J.S., Whiteman, M., & Finch, S. 1993. “Role of mutual attachment in drug use: A longitudinal study“. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychology. 32(5). P 982-989. doi:10.1097/00004583-199309000-00015.

Burk, L. R., & Burkhart, B. R. 2003. “Disorganized attachment as a diathesis for sexual deviance: Developmental experience and the motivation for sexual offending“. Aggression and Violent Behavior. 8. P 487-511. doi:10.1016/S1359-1789(02)00076-9.

Bylsma, W. H. 1997. “Relation between adult attachment styles and global self-esteem“. Basic and Applied Social Psychology. 19 (1). P 1-16.

Cassidy, J. 2001. “Truth, lies, and intimacy: An attachment perspective“. Attachment & HumanDevelopment. 3(2). P 121-155. doi:10.1080/14616730110058999.

Collins, N. L., Read, S. J. 1990. “Adult attachment working models, and relationship quality in dating couples”. Journal of personality and Social Psychology. 58 (4). P 644-553.

Ethier, K.A., Kershaw, T.S., Lewis, J.B., Milan, S., Niccolai, L.M., & Ickovics, J.R. 2006. “Selfesteem, emotional distress and sexual behavior among adolescent females: Interrelationships and temporal effects“. Journal of Adolescent Health. 38. P 268-274. doi:10.1016/j.jadohealth.2004.12.010.

Feeney, J., & Noller, P. 1990. “Attachment style as a predictor of adult romantic relationships”. Journal of Personality and Social Psychology. 58. P 281-291.

Gomez, R., & McLaren, S. 2007. “The inter-relations of mother and father attachment, selfesteem and aggression during late adolescence“. Aggressive Behavior. 33. P 160-169. doi:10.1002/ab.20181.

Granqvist, P. 2005. “Attachment and religiosity in adolescence: Cross-sectional and longitudinal evaluations“. Personality and Social Psychology Bulleti. 28. P 260-270.

Granqvist, P., & Hagekull, B. 2002. Longitudinal predictions of religious change in adolescence: Contributions from attachment and relationship status. Manuscript under revision for publication.

Hathaway, W. l., & Pargament, K. I. 1990. “Intrinsic religiousness spiritual coping, and psychological competence: A covariance structure analysis”. Journal for the Scientific Study of Religion. 29. P 423- 441.

Higgins, G. E., Jennings, W. G., & Mahoney, M. 2010. “Developmental trajectories of maternal and paternal attachment and delinquency in adolescence”. Deviant Behavior. 31. 655-677. doi: 10.1080/01639620903415851.

Jacobs, J.E., Bleeker, M.M., & Constantino, M.J. 2003. “The self-system during childhood and adolescence: Development, influences, and implications”. Journal of Psychotherapy Integration. 13(1). 33-65. doi:10.1037/1053-0479.13.1.33.

Kirckpatrick, L. A. 2005. Attachment, Evolution, and the psychology of religion. New York: Guilford press.

Kostelecky, K. L. 2005. “Parental attachment, academic achievement, life events and their relationship to alcohol and drug use during adolescence”. Journal of Adolescence. 28. P 665- 669. doi:10.1016/j.adolescence.2004.12.006.

Laible, D.J., Carlo, G., & Roesch, S.C. 2004. “Pathways to self-esteem in late adolescence: The role of parent and peer attachment, empathy, and social behaviours”. Journal of Adolescence. 27. P 703-716. doi:10.1016/j.adolescence. 2004.05.005.

Leary, M.R., Terdal, S.K., Tambor, E.S., & Downs, D.L. 1995. “Self-esteem as an interpersonal monitor: The sociometer hypothesis”. Journal of Personality and Social Psychology. 68(3). P 518-530. doi:10.1037/0022-3514.68.3.518.

MacDonald, T.K., & Martineau, A.M. 2001. “Self-esteem, mood, and intentions to use condoms: When does low self-esteem lead to risky health behaviors?” Journal of Experimental Social Psychology. 38. P 299-306. doi:10.1006/jesp.2001.1505.

McCarthy, G., & Taylor, A. 1999. “Avoidant/ambivalent attachment style as a mediator between abusive childhood experiences and adult relationship difficulties“. Journal of Child Psychology & Psychiatry & Allied Disciplines. 40(3). P 465-477. doi:10.1111/1469- 7610.00463.

Mischel, W. 1974. “Process in delay of gratification“. In, D. Berkowitz (ed). Advances in Experimental Social Psychology, Vol. 7. P 249-292.

Muris, P., Meesters, C., & van den Berg, S. 2003. “Internalizing and externalizing problems as correlates of self-reported attachment style and perceived parental rearing in normal adolescents“. Journal of Child and Family Studies. 12(2). P 171-183. doi:1062-1024/03/0600-0171/0.

O’Koon, J. 1997. “Attachment to parents and peers in late adolescence and their relationship with self-image”. Adolescence. 32(126). P 471-482.

Pace, U. & Zappulla, C. 2011. “Problem behaviors in adolescence: The opposite role played by insecure attachment and commitment strength”. Journal of Child & Family Studies. 20. P 854-862. doi: 10.1007/s10826-011-9453-4.

Pargament, K. I., Koenig, H. G., & Perez, L. M. 2000. “The many methods of religious coping: Development and initial validation of the RCOPE“. Journal of Clinical Psychology. 56(4). P 519-43.

Parker, J.S. & Benson, M.J. 2004. “Parent-adolescent relations and adolescent functioning: Selfesteem, substance abuse, and delinquency“. Adolescence. 39(155). P 519-530.

Pietromonaco, P.R., & Feldman Barrett, L. 2000. “The internal working models concept: What do we really know about the self in relation to others?” Review of General Psychology.4(2). P 155-175. doi:10.1037/1089-2680.4.2.155.

Resnick, M.D., Bearman, P.S., Blum, R.W., Bauman, K.E., Harris, K.M., Jones, J., Tabor, J., Beuhring, T., Sieving, R.E., Shew, M., Ireland, M., Bearinger, L.H., & Udry, J.R. 1997. “Protecting adolescents from harm: Findings from the National Longitudinal Study on Adolescent Health”. The Journal of the American Medical Association. 278(10). P 823-832. doi:10.1001/jama.1997.03550100049038.

Rohner, R.P. 2004. The parental “acceptance-rejection syndrome“: Universal correlates of perceived rejection. American Psychologist. 59(8). P 830-840. doi:10.1037/0003-066X.59.8.830.

Rosenberg, M., Schooler, C., & Schoenbach, C. 1989. Self-esteem and adolescent problems: Modeling reciprocal effects. American Sociological Review. 54. P 1004-1018. doi:10.2307/2095720.

Rowatt, W. C., & Kirkpatrik, L. A. 2002. “Attachment to God: Dimensions of Attachment to God and their relation to effect, religiosity, and personality contrast”. Journal for the Scientific Study of Religion. 41 (4). P 637-665.

Salazar, L.F., DiClemente, R.J., Wingood, G.M., Crosby, R.A., Harrington, K., Davies, S., Hook, E.W., & Kim Oh, M. 2004. “Self-concept and adolescents’ refusal of unprotected sex: Atest of mediating mechanisms among African American girls“. Prevention Science. 5(3). P 137-149. doi:1389-4986/04/09900-0137/1.

Shrier, L.A., Harris, S.K., Sternberg, M., & Beardslee, W.R. 2001. “Associations of depression, self-esteem, and substance use with sexual risk among adolescents“. Preventive Medicine, 33. P 179-189. doi:10.1006/pmed.2001.0869.

Simons, K.J., Paternite, C.E., & Shore, C. 2001. Quality of parent/adolescent attachment and aggression in young adolescents. The Journal of Early Adolescence. 21. P 182-203. doi:10.1177/0272431601021002003.

Veselska, Z., Geckova, A.M., Orosova, O., Gajdosova, B., van Dijk, J.P., & Reijneveld, S.A. 2009. Self-esteem and resilience: The connection with risky behavior among adolescents. Addictive Behaviors, 34. P 287-291. doi:10.1016/j. addbeh. 2008.11.005.

Wong, M. A. 2000. “Surrender to God: An Additional coping style?” Journal of Psychology and Theology. 28(2). P 149-162.

Watson, D., Clark, L. A., & Tellegen, A. (1984). Cross-cultural convergence in the structure of mood: A Japanese replication and a comparison with U.S. findings. Journal of Personality and Social Psychology,47. 127-144.

Templer, D. I. (1970). The construction and validation of a death anxiety scale. The Journal of General Psychology, 82, 165-177.

Saucier, G. (1994). Mini-markers: A brief version of Goldberg’s unipolar big-five markers. Journal of  Personality Assessment 63:506-14.

Allport, G. W. and J. M. Ross. (1967). Personal religious orientation and prejudice. Journal of Personality and Social Psychology 5:432-43.

Batson, C. D., P. A. Schoenrade, and W. L. Ventis. (1993). Religion and the individual: A social-psychological perspective. New York: Oxford University Press.

Bendig, A. W. (1956). The development of a short form of the Manifest Anxiety Scale. Journal of Consulting Psychology 20:384.

Benson, P. and B. Spilka. (1973). God-image as a function of self-esteem and locus of control. Journal for the Scientific Study of Religion, 12:297-310.

Paulhus, D. and D. Reid. (1991). Enhancement and denial in socially desirable responding. Journal of Personality and Social Psychology 60:307-17.