ادله نقلی، عقلی و تجربی در تجویز ازدواج تمدنی
به گزارش دبیرخانه دائمی کنگره بینالمللی علوم انسانی اسلامی،به نقل از روابط عمومی مجمع عالی علوم انسانی اسلامی، هفتمین نشست اساتید منتخب علوم انسانی اسلامی با موضوع مطالعات نظری تمدن نوین اسلامی، صبح امروز، پنجشنبه ۳ بهمن ماه ۱۳۹۸ در مشهد مقدس برگزار شد.
حجت الاسلام احمد رهدار عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) قم، در این نشست علمی به تبیین ایده خود با عنوان «ازدواج تمدنی؛ دلایل، رویکردها، بایستهها و نتایج» پرداخت و عنوان کرد: ازدواج، سنتی انسانی است که دین مهمترین و ماناترین قواعد آن را بیان کرده و علاوه بر دین، علم و عرف نیز برخی از قواعد مربوط به آن را کشف و تبیین کرده است.
وی بیان کرد: تمدن غرب دو پاشنه آشیل جدی دارد که یکی خانواده و دیگری پزشکی است. بحث ازدواج از حیث اهمیت خانواده مطرح می شود. ما برای تحقق تمدن نوین اسلامی می توانیم به ازدواج هایی فراتر از مرزهای جغرافیایی ملت و دولت بیاندیشیم.
عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) قم اظهار داشت: دین اسلام همواره بر سنت ازدواج تأکید داشته و معتقد است سه دغدغه بقای نسل، آرامش و بلوغ عقل از طریق این سنت الهی حاصل میشود.
وی ادامه داد: اینکه ازدواج در چه سنی، با چه شرایطی و با چه کسی صورت بگیرد، نتایج متفاوتی دارد. شرایط کلی زمانههای مختلف در تاریخ بشر باعث شده تا ضمن تغییر در مناسک این سنت، اهداف و نتایج آن نیز تغییر یابد.
حجت الاسلام رهدار ادامه داد: در دوره معاصر، به دلیل رشد تکنولوژی های ارتباطاتی برخلاف دورههای طولانی از تاریخ بشر، بیشتر امکان ازدواج با همسرانی غریبه و دوردست، فراهم آمده است.
وی به بررسی ادله نقلی، عقلی و تجربی این نوع ازدواج و نتایج و پیامدهای آن بهویژه از حیث تأثیر بر تحقق و بسط تمدنی پرداخت و عنوان کرد: آیات و روایاتی که به امر ازدواج تأکید دارند، بهطور کلی، ازدواج تمدنی و استحباب آن را تجویز می کند.
عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) قم همچنین تصریح کرد: امتزاج فرهنگها که همافزایی آنها را در پی دارد، امتزاج ژنها که باعث تکثر نقشها در تمدن میشود و در نهایت امتزاج زبانها که به دلیل رابطه زبان و علم، باعث ورود علمهای گوناگون به ساحت تمدن میشود، بخشی ازدلایل عقلی هستند که توجیهگر این نوع ازدواج است.
وی گفت: بررسی سیره معصومین(ع) و نیز تجربه تاریخی مسلمانان طی قرون اسلامی نه فقط بر جواز، بلکه بر مطلوبیت آن دلالت می کند. از میان سه رویکرد کلان قبیلهای، دینی و تمدنی که در امر ازدواج تجربه شدهاند، تلفیق رویکردهای دینی و تمدنی، الگویی از آن را ارائه می دهد که ضمن حفظ نظام ارزشهای دینی، کارکردهای تمدنی به صورت حداکثری در آن لحاظ شده است.
احمد رهدار، در ادامه به بایسته های ازدواج تمدنی اشاره کرد و گفت: بایستههای ازدواج تمدنی بر رعایت اصول آیندهپژوهی دینی در خصوص ازدواج تمدنی تأکید میکند. رعایت این اصل باعث میشود تا مصادیق ازدواج تمدنی در بسترهای زمانی و مکانیی صورت گیرد که از بیشترین ظرفیت امکانی برای توسعه اسلام برخوردارند. از این رو عدم رعایت این اصل، قادراست تا کارویژههای ازدواج تمدنی را حتی در حد تنوعطلبی جنسی تقلیل دهد.
وی به بهرهگیری حداکثری از وجود نمونههای تاریخی موفق در امر ازدواج تمدنی، از جمله ازدواج تاجر یمنی با دخترمالایی که منجر به گسترش اسلام در جنوب شرق آسیا شده است، تأکید کرد و گفت: عقلانیت توجیهی نتایج این نوع ازدواج، علاوه بر استدلالهای دینی که وجود این امر در سیره معصومین(ع) را توجیه میکند، می تواند به استدلالهای عقلی عصری که در زمان و مکانهای مختلف، متفاوت هستند نیز قائل باشد.
به گفته این عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) قم، ایجاد الگوی پایدار ارتباطات که به نوبه خود قدرتآور است، ایجاد وحدت در امت اسلامی که موجب کاهش اختلافات میشود، تشدید دیپلماسی عمومی که به نوبه خود در تقویت دیپلماسی رسمی مؤثر است و… بخشی از استدلالهای توجیهگر ازدواج تمدنی در عصر جدید است.