رضا نظریان دانشجوی دکتری جامعهشناسی فرهنگی دانشگاه تهران. تهران. ایران. reza.nazarian@ut.ac.ir چکیده علمِ عمرانِ ابن خلدون، صرفاً به این دلیل می‌‌‌‌تواند زنده باشد که ربطی با تاریخِ اکنون بیابد. تاریخِ اکنون از جهتی با زمانۀ ابن خلدون در گسست و از جهتی در پیوست است. توأمانی گسست و پیوست، در متنی تاریخی، ضرورت فراخوانیِ ساحات […]
تحلیل جامعه‌شناختی از فرایند پیدایش و تکامل علوم در دو جامعۀ دینی و سکولار
محمدرضا خاکی قراملکی عضو هیئت‌علمی فرهنگستان علوم اسلامی. قم. ایران mrkhkai54@gmail.com چکیده یکی از مسائل جدی در حوزۀ تحول علوم انسانی، چگونگی پیدایش و تکامل علوم است. شکی نیست که با تحقیق و یافتن متغیرهای فردی و اجتماعی تکامل دانش‌های بشری، می‌توان گامی اساسی در مدیریت و برنامه‌ریزی اجتماعی توسعۀ دانش برداشت؛ برهمین‌اساس، تحلیل جامعه‌شناختی […]
چهارچوبی برای تحلیل تأثیر مناسک دینی بر کاهش آسیب‌های اجتماعی (مطالعۀ موردی نماز و ناهنجاری جنسی)
غلام‌حیدر کوشا دانش‌آموختۀ جامعه المصطفی ،دانشجوی دکتری فلسفۀ علوم اجتماعی، مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره). قم. ایران. Gh.koosha@gmail.com چکیده در این مقاله کوشش شده است تأثیر مناسک مذهبی، با محوریت نماز، بر آسیب‌های اجتماعی، با محوریت ناهنجاری جنسی، بررسی شود. با صورت‌بندی و تحلیل محتوای گزاره‌های دینی در سه مقولۀ متغیر مستقل، نماز؛ […]
نظریه پردازی آسیب های اجتماعی؛ ارائۀ پیشنهادی نظری از موضع اسلامی
سید سعید زاهد زاهدانی دانشیار جامعهشناسی و عضو پژوهشکدۀ تحول در علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه شیراز.شیراز. ایران zahedani@shirazu.ac.ir چکیده در بحث نظریه‌پردازی آسیب‌های اجتماعی، هدف ما حل آسیب‌های فردی و اجتماعی باتوجه‌به همۀ پیچیدگی‌های آن است نه فقط مدیریت آن. در این مقاله ادعا شده که هدف نظریه‌پردازی‌های علوم اجتماعیِ موجود مدیریت آسیب‌ها […]
نظریهٔ فطرت و ظرفیت آن برای تحول در علوم اجتماعی
حسین بستان (نجفی) دانشیار گروه جامعهشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. قم. ایران. hbostan@rihu.ac.ir چکیده دربارۀ ظرفیت‌های نظریهٔ فطرت برای تحول و پیشرفت علوم اجتماعی، اظهارنظرهایی از سوی برخی اندیشمندان مسلمان مطرح شده است که کمتر واکاوی شده و شرح و بسط داده شده‌اند. این مقاله با هدف ارزیابی این اظهارات و برپایۀ این پیش‌فرض که […]
بررسی تحلیلی منابع، علوم و روش‌های دخیل در روش‌شناسی میان‌رشته‌ای «دانش جریان‌شناسی» و واکاوی جایگاه آن‌ها
علی ابراهیم‌پور کارشناسی ارشد مدیریت راهبردی فرهنگ دانشگاه باقرالعلوم و طلبۀ درس خارج حوزۀ علمیۀ قم. قم. ایران. montazer.mahdy@gmail.com چکیده «چندوجهی‌بودن» مسائل و موضوعات، مستلزم «چند بعدی شدن» رویکردها و زوایای مطالعه و تحقیق از لحاظ معرفتشناسی و روش‌شناسی است؛ ازاین‌رو شناخت پدیده‌های پیچیده، جز در پرتو رهیافت‌های تلفیقی و میان‌رشته‌ای ممکن نیست. «جریان اجتماعی» […]
تئوری «کلمه» از منظر اسلام تبیین جامع حقیقت در عرصۀ معرفتشناسی (با محوریت آیات قرآن)
حسینعلی رمضانی دکترای مهندسی سیستم‌‌‌های فرهنگی، مدرس دانشگاه امام حسین (ع) و پژوهشگر علوم انسانی. تهران. ایران. dr.hr1355@gmail.com چکیده اسلام تنها دین نجات‌‌‌بخش انسان سرگشته در همۀ زمان‌ها، زمین و زمینه‌‌‌هاست. رسیدن به حق و حقیقت مکتوم و البته مشترک و به‌اصطلاح جهان‌شمول، که قابلیت تبیین عوالم بشری را داشته باشد، یکی از آرزوهای اصلی […]
فارابی: مؤسس روش‌شناسی رمزی فلسفۀ اسلامی
سید رحمان مرتضوی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان seyedrahman@gmail.com چکیده وجهی از فضل تقدم فارابی به‌عنوان «مؤسس» فلسفۀ اسلامی، در سامان‌بخشیدن به چهارچوب روش‌شناسانه‌ای است که موقعیت فلسفه را به‌عنوان دانشی نافع و موافق شرع تثبیت می‌کرد. این روش‌شناسی در نخستین گام می‌بایست با زدودن زنگار تناقض‌گویی میان آغازگران فلسفۀ یونانی، بنیان‌های […]
بررسی تحلیلی لوازم روش‌شناسانۀ ماهیت «جریان اجتماعی»
علی ابراهیم‌پور دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت راهبردی فرهنگ دانشگاه باقرالعلوم و طلبۀ سطح عالی حوزۀ علمیۀ قم. قم. ایران. montazer.mahdy@gmail.com چکیده «جریان‌شناسی» پدیده‌ای جدید در ایران معاصر است که عنوان جلسات و کتب متعددی را در عرصه‌های علم و فرهنگ و سیاست به خود اختصاص داده است. اما مشکل این مباحث فقر ادبیات و چهارچوب […]
رموز تعالی در علوم انسانی متعالی با تأکید بر آموزه‌های مولانا
یاسر ملکی دکترای علوم قرآن و حدیث. دانشگاه میبد. یزد. ایران Yaser.maleki.ac@gmail.com چکیده علوم انسانی متعالی نظامی از گزاره‌های تبیینی هماهنگ و هدفمند دربارۀ انسان و امور مرتبط با اوست که براساس فلسفه‌ای متعالی تولید می‌شوند. آنچه این علوم را از علوم انسانی سکولار متمایز می‌کند تکیه بر بنیان‌های فلسفی متفاوتی است که صورت‌بندی خاصی […]
ساختار نفس و بدن به مثابه الگویی برای نحوۀ مواجهه انسان با طبیعت
احمد شه گلی استادیار مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفه ایران. تهران. ایران. shahgoliahmad@gmail.com چکیده انسان ضرورتاً به تصرف در طبیعت جهت تولید صنعت یا تأمین سایر نیازهای خود نیازمند است. ازطرف دیگر تصرفات انسان نمی‌تواند بی‌حدومرز باشد بلکه محدودیت‌ها و چهارچوبهایی لازم است؛ اکنون این سؤال پیش می‌آید آیا ملاک و معیاری برای نحوه تصرف […]
«روش‌شناسی “جریان‌شناسی” به‌مثابه دانشی میان‌رشته‌ای مبتنی‌بر پارادایم علم اسلامی»
علی ابراهیم‌پور طلبۀ سطح عالی حوزۀ علمیۀ قم، دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت راهبردی فرهنگ دانشگاه باقرالعلوم(علیه‌السلام). قم. ایران. montazer.mahdy@gmail.com چکیده یکی از مفاهیم جدید و درعین‌حال پُرکاربرد در فضای فکری و سیاسی پس از انقلاب اسلامی، مفهوم «جریان‌شناسی» است و امروزه این واژه برای اندیشمندان عرصه‌های فکر و فرهنگ و سیاست و دغدغه‌مندان انقلاب اسلامی […]
علم دینی از منظر واقع‌‌گرایی انتقادی
سید محمد تقی موحد ابطحی دکتری فلسفه علم و فناوری پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران. ایران. smtmabtahi@gmail.com چکیده در دهه‌‌های گذشته در بحث از امکان یا امتناع علم دینی، از دیدگاه‌های مختلف فلسفۀ علمی (اثبات‌‌گرایی، ابطال‌‌گرایی پوپری، برنامۀ پژوهش علمی لاکاتوشی، پارادایم علم کوهنی وغیره) بهره گرفته شده است، اما تاکنون دربارۀ قابلیت‌‌های […]
روش پژوهش به مثابه مصنوعی فناورانه و دلالت‌های آن در روش‌شناسی علوم انسانی
مهدی عاشوری دانش‌آموخته دکتری فلسفۀ علم مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران. تهران. ایران. M.Ashoori@iau.ir چکیده یکی از مباحث رایج در چیستی علوم انسانی و توسعۀ آن بحث از روش‌پژوهشی و روش‌شناسی در علوم انسانی است. با وجود کثرت مطالب، مقالات، و حتی کتاب‌های درسی در روش تحقیق، در اینکه مقصود از روش‌شناسی چیست، ابهام‌ها […]
شناسایی شاخص‌‌‌‌‌‌های بومی‌سازی علوم انسانی اسلامی بر بنیاد نظرهای نظریه‌پردازان بومی‌سازی و اسلامی‌سازی
مریم مغفوری فرسنگی دانشجوی دکتری رشتۀ فلسفۀ تعلیم و تربیت. دانشگاه خوارزمی. تهران. ایران. mmfar1360@yahoo.com سوسن کشاورز دانشیار گروه فلسفۀ تعلیم و تربیت دانشگاه خوارزمی. تهران. ایران. rayhaneh2001@yahoo.com اکبر صالحی دانشیار گروۀ فلسفۀ تعلیم و تربیت دانشگاه خوارزمی. تهران. ایران. salehihidji2@yahoo.com نعمت‌الله موسی‌پور استاد گروه آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان. تهران. ایران. n_mosapour@yahoo.com چکیده علوم […]
الگوی تحول علوم انسانی
علیرضا پیروزمند عضو هیئت‌علمی فرهنگستان علوم اسلامی و مدرس دانشگاه عالی دفاع ملی. تهران. ایران. a.bayatani@gmail.com احمدرضا حجازی (نویسنده مسئول) دانشجوی دکتری مدیریت راهبردی دانش دانشگاه عالی دفاع ملی. تهران. ایران. a-Hejazi@msrt.ir چکیده در این مقاله با بررسی و تحلیل الگوی تحول علوم انسانی حجت‌الااسلام والمسلمین دکتر پیروزمند می‌توان اذعان کرد که مقصود ایشان […]
نظریۀ مدیریت دانش اسلامی؛ تبیین مبانی و اصول
اصغر باقرزاده (نویسنده مسئول) دانش‌آموخته دکتری مدیریت راهبردی دانش دانشگاه و پژوهشگاهعالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی و مربی دانشکده دین و رسانه bagher_110@yahoo.com علی‌محمد احمدوند استاد و رئیس دانشگاه ایوان کی alimohamad.ahmadvand@gmail.com نبی‌الله دهقان عضو هیئت علمی دانشگاه مالک اشتر drdehghan@ymail.co محمد‌ابراهیم سنجقی عضو هیئت علمی دانشگاه مالک اشتر sanjaghi@yahoo.com کاظم دهقان ده‌جمالی عضو […]
ارزیابی انتقادی عمده‌ترین الگوها و نظریه‌های کاربردی‌سازی علوم انسانی موجود
عباس چهاردولی دانشیار دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی. تهران. ایران. tvm_abbas@yahoo.com علیرضا پیروزمند دانشیار فرهنگستان علوم اسلامی قم. قم. ایران. andishe.ar@gmail.com حسین تاجآبادی دانشیار دانشگاه مالک اشتر. تهران. ایران. ht171819@gmail.com حمیدرضا رضایی دکتری فلسفه علم، پژوهشگر و مدرس حوزه علم و تکنولوژی dr.rezaei1966@gmail.com حسین عسکری(نویسنده مسئول) دانشجوی دکتری مدیریت راهبردی دانش […]
فرایند برنامه‌ای پالایش، پیرایش و پیدایش در تحول علوم انسانی
علیرضا پیروزمند دانشیار فرهنگستان علوم اسلامی قم. قم. ایران. a.bayatani@gmail.com حسن چگنی(نویسنده مسئول) دانشجوی دکتری مدیریت راهبردی دانش دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی. تهران. ایران. chegeni@gmail.com چکیده تحول و تکامل همواره در نسبت یک مبدأ و مقصد معنا می‌یابد؛ یعنی باید از جایی شروع کرد و به جایی رسید و در […]
درآمدی تاریخی بر تأسیس دانش پشتیبان مدیریت تحول علوم انسانی
حمید ابدی مرزونی(نویسنده مسئول) دانشجوی دکتری مدیریت راهبردی دانش دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی. تهران. ایران. Hamid.abadi@chmail.ir علیرضا پیروزمند دانشیار فرهنگستان علوم اسلامی قم. قم. ایران. a.bayatani@gmail.com چکیده در این پژوهش ماجرای تاریخی تحول علوم انسانی پس از انقلاب اسلامی روایت شده و مواجهۀ منتقدانه و تحول‌خواهانه با علوم انسانی مدرن، […]
تبیین تحول علوم انسانی از منظر حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدمهدی میرباقری
سید جواد رضایی دانشجوی دکتری مدیریت راهبردی دانش، دانشکدۀ مدیریت راهبردی، دانشگاه عالی دفاع ملی. تهران. ایران. rsjavad@gmail.com علیرضا پیروزمند دانشیار فرهنگستان علوم اسلامی. قم. ایران. a.bayatani@gmail.com ابوطالب شفقت استادیار مجتمع دانشگاهی مدیریت و مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی مالک اشتر. تهران. ایران. shafaghat@mut.ac.ir چکیده در پژوهش حاضر به چگونگی تحول علوم انسانی یا اسلامی‌سازی علوم […]
مرور ادبیات مطالعات سبک زندگی در آثار برخی متفکران مسلمان
سیدمحمدتقی موسوی فر دانشجوی دکتری رشته تفسیر، دانشگاه قم، ایران، قم Mosavifar88@gmail.com چکیده دین مبین اسلام به منزله واپسین دین الهی و کامل‌ترین برنامه تأمین‌کننده سعادت دنیا و آخرت بشر برای برنامه ریزی امور روزمره و مسائل زندگی، مبنا اصل یا راهکار عملی ارائه می‌دهد. در منابع اصیل اسلامی، «سبک زندگی» با کلیدواژگان ادب و […]
آرامش زن در خانواده: مطالعه موردی زنان میانسال و متأهل شیراز
سید سعید زاهد زاهدانی دانشیار بخش جامعهشناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران zahedani@shirazu.ac.ir سیده فاطمه ساجدی کارشناس ارشد مطالعات زنان، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران Fa.sajedi64@gmail.com چکیده آرامش زنان در خانواده یکی از نشانه‌های سلامت خانواده است. هدف: این پژوهش مطالعه چگونگی رسیدن زنان متأهل به آرامش در خانواده دارای فرزند شهر شیراز، با توجه به روابط […]
نسبت عدالت طبقاتی و بافت فیزیکی شهر پس از ورود اسلام به ایران
سیدسعید زاهد زاهدانی دانشیار بخش جامعهشناسی دانشگاه شیراز و عضو پژوهشکده تحول در علوم انسانی دانشگاه شیراز zahedani@shirazu.ac.ir مهدی مقدسی کارشناس ارشد جامعه شناسی mhdimoghaddasi@gmail.com چکیده در مقاله حاضر، تحولات بافت فیزیکی شهرهای ایرانی پس از ورود اسلام به این کشور، و علت یا علل اصلی این تحولات بررسی می‌شود. پژوهش انجام‌شده با ارائه این […]
معضل تکثر پارادایمی در نظریه‌های جامعهشناسی و راه‌حل‌های تلفیقی
قربان‌علی فکرت دانش‌پژوه مقطع دکتری جامعهشناسی، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم، ایران qa.fekrat@gmail.com چکیده جامعهشناسی از همان بدو تأسیس با معضل تکثر نگرشی و روشی پیوند خورده است؛ کنت و دورکیم و تا حدودی اسپنسر پدیده‌های اجتماعی را بسان پدیده‌های طبیعی می‌پنداشتند و ازهمین‌رو روش‌های پذیرفته‌شده در علوم طبیعی را برای مطالعه […]
بررسی میزان همدلی گزاره‌های بنیادین جامعهشناسی با دینِ اسلام
محمدمسعود سعیدی عضو هیئت علمی و استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، پژوهشکده اسلام تمدنی، گروه حکمت و کلام جدید، رشتۀ تخصصی جامعهشناسی دین، مشهد، ایران m.saeedi@isca.ac.ir چکیده در بحث از علم اسلامی، اگر طبق نظری مشهور، اخذ گزاره‌های بنیادی علم از منابع اسلامی را ملاک اسلامی بودن آن علم بدانیم، میزان تعارض نداشتن گزاره‌های […]
درآمدی بر وظایف روابط عمومی از منظر قرآن کریم
روحالله داوری (نویسنده مسئول) دانشجوی دکتری رشته تفسیر تطبیقی دانشگاه قم، ایران، قم rdavari68@gmail.com عباس مصلایی پور یزدی دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق علیه السلام amusallai@gmail.com چکیده پرسش اصلی این نوشتار آن است که روابط عمومی از منظر قرآن کریم چه وظایفی دارد؟ برای پاسخ به این پرسش، پس از تبیین […]
پدیدارشناسی گونه‌های دینداری دانشجویان
صابر جعفری کافی‌آباد (نویسنده مسئول) دانشجوی دکتری رشته جامعهشناسی نظری- فرهنگی دانشگاه تهران، ایران، تهران saberjafari65@ut.ac.ir محمد سیدغراب کارشناسی ارشد رشته جامعهشناسی دانشگاه علامه طباطبائی، ایران، تهران seyed466@yahoo.com چکیده از پیشرفت‌های جامعهشناسی دین، فرارَوی از الگوهای صلب و تک‌بعدی «دینداری» به سمت الگوهای پیچیده‌تر دینداری یا «دینداریها» است. فاقد قدر مشترک بودن افرادی با الگوهای […]
انواع اطلاع‌رسانان و کارکرد آنان از منظر قرآن
نوروز شفیع‌تبار سماکوش استادیار، گروه معارف اسلامی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران، n.shafitabar@yahoo.com حمید قاضی‌زاده استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران، ghazi.hamid@gmail.com حیدر مختاری (نویسندۀ مسئول) استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران، mokhtariazad@gmail.com چکیده قرآن در همه مسائل و برای تمامی دوران‌ها نکاتی ارزنده […]
بازشناسی و عیارسنجی دو روایت رئالیستی برای تبیین جنبش اجتماعی
رضا نظریان کارشناس ارشد جامعهشناسی دانشگاه خوارزمی، ایران، کرج rezanzr45@gmail.com چکیده جنبش اجتماعی[۱] نمونه‌ای از یک کنش جمعی اثرگذار است؛ اما در چه شرایطی کنش جمعی اثرگذار به وقوع می‌پیوندد و چگونه تاریخ توسط انسان‌ها تحول می‌یابد؟ با مروری بر نظریات جامعه‌شناسان در این باره درمی‌یابیم که پاسخهای متفاوتی به این پرسش داده شده است. […]