. نظریه عقل عاطفی در آموزه‌های اهل‎بیت علیهم السلام: و کارکردهای روان‎شناختی-تربیتی آن | کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی
| امروز جمعه, ۱۰ فروردین , ۱۴۰۳ | Friday, 29 March , 2024 |
فارسی English

نظریه عقل عاطفی در آموزه‌های اهل‎بیت علیهم السلام: و کارکردهای روان‎شناختی-تربیتی آن

علی‌نقی فقیهی

استاد دانشگاه قم، ایران، قم.

an-faghihi@qom.ac.ir

چکیده

هدف پژوهش حاضر تبیین نظریه عقل عاطفی در آموزه‌های اهل‎بیت: و بررسی شرایط و توانمندی‌های عقل عاطفی و کارکردهای تربیتی-روان‎شناختی آن است. این پژوهش از تحقیقات کیفی است و با روش توصیفی – تحلیلی، به این مسئله پرداخته که عاطفه از ویژگی‌هایی است که خداوند به عقل داده است و برای ارتقا و رشد روان‎شناختی آدمی و تربیت صحیح برای رسیدن به سعادت، باید عقل عاطفی پرورش یابد. همچنین به این مسئله پرداخته شده که چگونه می‌توان کارکرد عقل را ارتقا داد و پرورش هماهنگ دو بعد شناختی و عاطفی عقل چه آثار تربیتی- روان‎شناختی‌‎ای خواهد داشت؟ نتایج این تحقیق نشان داد که در آموزه‌های امام علی۷ عقل در برابر عاطفه نیست؛ بلکه سرچشمه آن است، و تأکید بر این است که جهت بهینه‎سازی کارکرد عقل باید با کمک گرفتن از وحی، علم و تجربه، بعد شناختی و عاطفی به صورت هماهنگ پرورش یابد. از جمله کارکردهای پرورش هماهنگ جنبه‌های شناختی و عاطفی عقل، رشد شناختی توأم با گرایش محبتی به خدا، انسان‌ها، خود، جهان هستی، زندگی و فضایل انسانی است که متربی را به عملکردهای شایسته و مطلوب سوق می‌دهد و زمینه را برای دستیابی به حیات قرب و رضوان الهی فراهم می‌آورد.

کلیدواژگان:

عقل، عاطفه، هماهنگ‎ سازی، کارکردهای روان‎شناختی- تربیتی.

منابع

  1. قرآن کریم.
  2. ابن ابی الحدید(۱۴۰۴). شرح نهج البلاغه. قم: مکتبه آیت‎الله مرعشی نجفی.
  3. ابن ابی جمهور، محمد بن زین الدین (۱۴۰۳). عوالی اللئالی العزیزیه فی الأحادیث الدینیه. قم: دارسیدالشهداء للنشر.
  4. ابن بابویه، محمد بن علی (۱۳۶۲). خصال. قم: جامعه مدرسین.
  5. ابن بابویه، محمد بن علی (۱۳۷۸). عیون اخبار الرضا. تهران: نشر جهان.
  6. ابن بابویه، محمد بن علی (۱۳۸۵). علل الشرایع. قم: کتابفروشی داوری.
  7. ابن بابویه، محمد بن علی (۱۴۰۳). معانی الاخبار. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  8. ابن بابویه، محمد بن علی (بی تا). کتاب من لا یحضره الفقیه. تحقیق علی اکبر الغفاری. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  9. ابن شهر آشوب، محمد بن علی (۱۳۷۹). المناقب. قم: علامه.
  10. برقی، احمد بن محمد بن خالد (۱۳۷۱). المحاسن. قم: دارالکتب الاسلامیه. چاپ دوم.
  11. پاینده، ابوالقاسم (۱۳۸۲). نهج الفصاحه. تهران: دنیای دانش. چاپ چهارم.
  12. تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (۱۴۱۰). غررالحکم و درر الکلم. قم: دارالکتاب الاسلامی. چاپ دوم.
  13. حرانی، حسن بن علی (۱۴۰۴). تحف العقول. قم: جامعه مدرسین. چاپ دوم.
  14. حرعاملی، محمد بن حسن (۱۴۰۹). وسائل الشیعه. قم: آل البیت. چاپ اول.
  15. دشتی، محمد (۱۳۸۱). ترجمه نهج البلاغه. قم: مؤسسه تحقیقاتی امیرالمؤمنین.
  16. دیلمی، حسن بن ابی الحسن (۱۴۱۲). ارشاد القلوب. قم: انتشارات شریف مرتضی.
  17. راغب اصفهانی، حسین بن محمد (۱۴۱۲). المفردات فی غریب القرآن. بیروت: دارالعلم.
  18. صبحی صالح (۱۴۱۴). نهج البلاغه. تحقیق و چاپ صبحص صالح. قم: هجرت.
  19. طباطبائی، محمدحسین (۱۴۱۷). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامی. چاپ پنجم.
  20. فتال نیشابوری، محمد بن احمد (۱۳۷۵). روضه الواعظین. قم: رضی.
  21. فصیحی، امان الله (۱۳۹۸ق). بررسی کارآمدی نظریه کارکرد‎گرایی، معرفت فرهنگی اجتماعی. ۱(۲). ۱۰۹ ـ ۱۳۱٫
  22. فقیهی، علی نقی (۱۳۸۹). نگرشی نو بر تاریخ فلسفه. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. چاپ دوم.
  23. فولکیه، پل (۱۳۷۰). مابعدالطبیعه. ترجمه یحهی مهدوی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  24. کراجکی، محمد بن علی (۱۴۱۰). کنزالفوائد. قم: دارالذخائر.
  25. کلینی، محمد بن یعقوب (۱۴۰۷). الکافی. تهران: دارالکتب الاسلامیه. چاپ چهارم.
  26. لیثی واسطی، علی بن محمد (۱۳۷۶). عیون الحکم و المواعظ (للیثی). قم: دارالحدیث.
  27. مجلسی، محمدباقر (۱۴۰۳). بحارالأنوار. بیروت: دار احیاء التراث العربی. چاپ دوم.
  28. مجلسی، محمدباقر (۱۴۰۴). مرآه العقول. تهران: دارالکتب الاسلامیه. چاپ دوم.
  29. محمدی ری شهری، محمد و همکاران (۱۳۸۷). خردگرایی در قرآن و حدیث. ترجمه مهدی مهریزی. قم: مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی. چاپ سوم.
  30. مظفر، محمدرضا (بی تا). اصول فقه. قم: دفتر نشر اسلامی وابسته به جامعه مدرسین.
  31. مفید، محمد بن محمد (۱۴۱۴). تصحیح الاعتقادات الامامیه. قم: کنگره شیخ مفید. چاپ دوم.
  32. ملاصدرا، محمدبن ابراهیم (۱۳۶۶). تفسیر قرآن الکریم. قم: انتشارات بیدار. چاپ دوم.
  33. ملاصدرا، محمدبن ابراهیم (بی تا). اسفار اربعه. قم: شرکه دارالمعارف الاسلامیه.
  34. نوری، حسین بن محمد تقی (۱۴۰۸). مستدرک الوسائل. قم: آل البیت:. چاپ دوم.
  35. ورام بن ابی فراس، مسعود بن عیسی (۱۴۱۰). مجموعه ورام. قم: مکتبه فقهیه.
برچسب‌ها:, , , , ,

Comments are closed.

تصویر ثابت