مهدی حمزه‌ نژاد (نویسنده مسئول)

استادیار دانشگاه علم و صنعت ایران، ایران، تهران.

hamzenejad@iust.ac.ir

زهرا ثروتی

مدرس دانشکده فنی شریعتی ، ایران، تهران.

zahraservati8119649@gmail.com

چکیده

امروزه وابستگی به فناوری سبب ناسازگاری کالبد با بوم و تأمین ‌نشدن آسایش و آرامش زمینه‌گرا شده است و برای احیای وضعیت سازگاری معماری و محیط ، لازم است اصول و الگوهای آن، شناسایی شده و برای کاربرد طراحانه، تنظیم و معرفی شود. به نظر می‌رسد حکمت نظری و عملی کهن از طریق مزاج‌شناسی، شخصیت محیط را مشخص، و برای هر منطقه، کالبد جسمی و ویژگی‌های خاصی را به عنوان الگو معرفی می‌کرد و این سازگاری معماری و محیط در سنت گذشته، آسایش و آرامش را در زندگی مردم به همراه داشت.به همین دلیل با روش استنتاجی‌تحلیلی، مبانی طبی سلامت انسان را در چهار وضعیت اقلیمی و شیوه‌های تأمین آن در محیط و در هر یک از این چهار اقلیم بررسی می‌کنیم؛ و می‌کوشیم با تنظیم آنها در نظامی یکپارچه، تعریف جامعی از معماری و شهرسازی بوم‌گرا و زمینه‌گرا به دست دهیم. این نظام با بیان مبانی مزاجی وابسته به هر منطقه، دستورهایی در حوزه آسایش جسمی عرضه می‌دارد. آسایش جسمی با بیان قواعد بهره‌مندی و پرهیز از باد، آب، آفتاب و خاک در مزاج‌ها و وضعیت‌های محیطی متفاوت شکل می‌گیرد.

 کلیدواژگان: اقلیم،زمینه‌‌‌گرایی، سازگاری معماری و محیط.

منابع

۱-ابن سینا، حسین بن عبد الله، (۱۳۹۱) ، برگزیده قانون در طب ، لطیف راشدی، تهران: ارمغان طوبی.

۲-ابن سینا، حسین بن عبد الله، (۱۳۸۶) ، کلیات قانون ابن سینا، ملا فتح الله‏ شیرازی، تهران: دانشگاه علوم پزشکی ایران.

۳-ابن عربی، محمد بن علی، (۱۳۹۱) ، ترجمه و متن عقله المستوفر، محمد خواجوی،تهران: مولی

۴-اختریان ، سید حمید رضا،(۱۳۹۳) ، طب جامع اسلامی، انتشارات وثوق.

۵-پیرنیا ، محمد کریم،(۱۳۷۰) ، مقاله (درباره شهرسازی و معماری سنتی ایران) ،شماره ۱ ، نشریه آبادی .

۶-حضرت رضا علیه السلام، (۱۳۹۲) ، رساله ذهبیه ، محمد دریایی. تهران: سفیر اردهال.

۷-حضرت رضا علیه السلام، (۱۳۸۱) ، طبّ الرضا علیه السلام، (نصیرالدین امیر صادقی)، تهران: معراجی.

۸-حضرت علی علیه السلام، (۱۳۷۹) ، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱ (علی نقی فیض‌الاسلام اصفهانی، تهران: مؤسسه چاپ و نشر تألیفات فیض الاسلام.

۹- حمزه ‌نژاد- اسلامی- کامیاب ،(۱۳۹۴) ،  مقاله نقش آب در سلامت انسان در طب اسلامی و تأثیر آن در مکان‌یابی و ساختار شهر: همایش ملّی فرهنگ، کالبد و محیط در معماری و شهر اسلامی ، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی قزوین.

۱۰-حمزه نژاد ،ربانی ،ترابی ،(۱۳۹۳)، مقاله نقش باد در سلامت انسان در طب اسلامی و تاثیر آن در مکان یابی شهرهای سنتی ایران، نقش جهان – مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی.

۱۱-رازی ، محمد زکریا ،(۲۱۲-۲۵۱ ق)، منصری فی الطب ، ترجمه ذاکر ، ابراهیم ، ۱۳۸۷، دانشکده پزشکی دانشگاه تهران .

۱۲-کلینی، محمد بن یعقوب‏، (۱۳۹۱) ، بهشت کافی، حمید رضا آژیر ، قم: سرور.

۱۳-مجلسی ، محمد باقر(۱۰۳۷-۱۱۱۰ ه ق)،(۱۳۹۳)،جلد ۱۷۶.

۱۴-مجلسی ، محمد باقر،(۱۲۸۷)، توحید مفضل ، ترجمه بیدهندی ، باقر .

۱۵-مکارم شیرازی ،ناصر(ق ۱۴ه)،(۱۳۹۵)،تفسیر نمونه ،مرکز تحقیقات علوم اسلامی.

۱۶- مک هارگ ، ایان ، (۱۹۹۶م) ،  طراحی همگام با طبیعت .

۱۷-نصر، سید حسین، (۱۳۷۷) ، نظر متفکران اسلامی درباره طبیعت، تهران: خوارزمی.

۱۸-ویتروویوس، (۱۳۸۸) ، ده کتاب معماری، (ترجمه ریما فیاض) تهران: دانشگاه هنر.